Ήρθε η ώρα για την A’ δημοτικού, ήρθε η ώρα για το Α΄ τεστ σχολικής ετοιμότητας!

Οι μεταρρυθμίσεις που έχουν προωθηθεί διεθνώς αφορούν κυρίως την πρώιμη ανίχνευση. Στη χώρα μας εδώ και αρκετά χρονιά χρησιμοποιείται η ανιχνευτική δοκιμασία σχολικής ετοιμότητας Α΄ τεστ, καθώς αναγνωρίζεται πλέον από όλους τους επιστημονικούς κλάδους ότι η ηλικία από μόνη της δεν είναι το σωστό κριτήριο για να γραφτεί ένα παιδί στην Α΄ δημοτικού.

Όλοι οι επιστήμονες ψυχικής υγείας αλλά και οι παιδίατροι συμφωνούν ότι πριν την εγγραφή του νέου μαθητή στο σχολείο θα πρέπει πρώτα να έχει προηγηθεί ο ανιχνευτικός έλεγχος σχολικής ετοιμότητας Α΄ τεστ (Κωνσταντόπουλος, περιοδικό Παιδιατρική, 2007). Η προσέγγιση αυτή στηρίζεται στη θεμελιώδη παραδοχή ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες και την εκπαίδευση και πως όλα τα σχολεία, ανεξαρτήτως κοινωνικο-­‐οικονομικών συνθηκών, να μπορούν να είναι αποτελεσματικά, προσαρμόζοντας τους στόχους και τη λειτουργία τους στις ανάγκες των μαθητών (Bickel, 1999, Rutter & Maughan, 2002). Από ερευνητικά δεδομένα έχει προκύψει ότι οι μαθητές που ανήκουν σε ομάδες «υψηλού κινδύνου» για προβλήματα μάθησης και προσαρμογής στην Α΄ δημοτικού είναι τα παιδιά με:

- Ιστορικό αναπτυξιακής καθυστέρησης στον λόγο

- Παιδιά με κινητική αδεξιότητα

- Παιδιά με διάσπαση προσοχής και ΔΕΠΥ

- Παιδιά που δεν έχουν καθαρό λόγο και καθαρή ομιλία

Τώρα που έφτασε η ώρα για το σχολείο, οι γονείς είναι σωστό να απευθυνθούν σε ένα αναπτυξιακό κέντρο ή σε παιδιάτρους-εξουσιοδοτημένους συνεργάτες του Α’ τεστ και να ζητήσουν να κάνουν το τεστ σχολικής ετοιμότητας Α’ τεστ. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να προετοιμάσουν το παιδί τους καλύτερα για την έναρξη στο σχολείο. Η βελτίωση των ακαδημαϊκών δεξιοτήτων των μαθητών και της σχολικής τους επίδοσης συνδέεται με την επιτυχή προσαρμογή των μαθητών στο σχολείο. Αντιστοίχως, η ενίσχυση των κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των μαθητών συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην επίτευξη της σχολικής επιτυχίας. Η σχολική επιτυχία, πέρα από τη σχολική επίδοση (βαθμοί, κατάκτηση της διδακτέας ύλης, επιδόσεις σε δοκιμασίες), εμφανίζεται σε διάφορους τομείς, όπως οι στάσεις απέναντι στο σχολείο (π.χ. κινητοποίηση του μαθητή, υπευθυνότητα, δέσμευση) και η συμπεριφορά μέσα σε αυτό (εμπλοκή, παρουσία, συνήθειες μελέτης) (Zins et al., 2004, Elias, Wang, Weissberg, Zins & Walberg, 2002).

Τι γίνεται στο εξωτερικό;

Στις ΗΠΑ

Η εστίαση στις κοινωνικές και συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών έχουν οδηγήσει πολλά σχολεία στις ΗΠΑ στην εφαρμογή σχετικών προγραμμάτων και την ένταξή τους στο αναλυτικό τους πρόγραμμα εδώ και πολλές δεκαετίες.

Στη Φινλανδία

Στο φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα η σχολική ετοιμότητα αποτελεί βασική προϋπόθεση πριν από την εγγραφή του παιδιού στο δημοτικό σχολείο. Γενικότερος σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση των οικογενειών και η καλύτερη προετοιμασία των νέων μαθητών σχετικά με τις μαθησιακές και συναισθηματικές υποχρεώσεις του σχολείου.

Στην Ολλανδία

Στην Ολλανδία βασικός στόχος της εκπαίδευσης αποτελεί η συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, η καλή προσαρμογή στο νέο σχολικό περιβάλλον του δημοτικού σχολείου που προωθείται μέσω προγραμμάτων σχολικής ετοιμότητας, πριν από την έναρξη στου σχολικού έτους.

Στην Αυστραλία

Η εκπαιδευτική πολιτική και πρακτική διαφέρει σημαντικά μεταξύ των διαφορετικών Πολιτειών της Αυστραλίας. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, λαμβάνονται υπόψη οι αρχές και οι πρακτικές των προγραμμάτων που έχουν εφαρμοστεί και υιοθετηθεί κυρίως από τις Πολιτείες των ΗΠΑ.

Συγκεκριμένα, στην Πολιτεία της Βικτόρια, για παράδειγμα, εφαρμόζεται ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα με τον τίτλο Victorian Essential Learning Standards, το οποίο ενσωματώνει την αγωγή υγείας στη μάθηση.

Στον Καναδά

Στο εκπαιδευτικό σύστημα του Οντάριο του Καναδά Health and Physical Education εφαρμόζεται στα σχολεία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με παρόμοιους στόχους (Ontario Ministry of Education, 1999, 2000, 2010). Οι στόχοι συνοψίζονται στη σχολική και μαθησιακή ετοιμότητα αλλά και την ανάπτυξη ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών.

Η αναγκαιότητα της εφαρμογής της σχολικής ετοιμότητας με το Α΄ τεστ στην ελληνική πραγματικότητα

Η αύξηση των προβλημάτων μάθησης και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον, η αδυναμία της επαρκούς κάλυψης των αυξημένων αναγκών των μαθητών αλλά και η ανάδυση νέων προκλήσεων για το μέλλον τονίζουν περισσότερο από ποτέ την αναγκαιότητα καινοτόμων παρεμβάσεων, όπως είναι η θεσμοθέτηση της ανιχνευτικής δοκιμασίας σχολικής ετοιμότητας Α΄ τεστ, από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Για τον σκοπό αυτόν είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν στην πράξη τα δεδομένα από τις σύγχρονες τάσεις και θεωρητικές προσεγγίσεις της αναπτυξιολογίας της ψυχολογίας αλλά και της παιδαγωγικής, τα διεθνή πορίσματα των ερευνών αλλά και οι εμπειρίες από τα παραδείγματα των άλλων χωρών.

Είναι γνωστό ότι η σχολική ετοιμότητα, και η σχολική επιτυχία κατ’ επέκταση, συμβάλλουν θετικά στην ψυχική διάθεση και τα συναισθήματα επηρεάζουν την επεξεργασία των πληροφοριών και την μεταγνωστική εμπειρία (Efklides & Petkaki, 2005), η οποία είναι ένας σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας της ακαδημαϊκής επιτυχίας (Borkowski, 1996, Elshout & Veenman, 1992, Sideridis, Morgan, Botsas, Padeliadu & Fuchs, 2006). Έτσι, προκύπτει αβίαστα η αναγκαιότητα για θεσμοθέτηση από το ελληνικό κράτος της ανιχνευτικής δοκιμασίας σχολικής ετοιμότητας με το Α΄ τεστ.