Γιατί το εμμονικό πλύσιμο των χεριών δεν είναι το μόνο κριτήριο για τη διάγνωση της διαταραχής…
Πού μπαίνει η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην τάξη και την οργάνωση, στην τελειομανία και στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;
«Όταν κάποιος απλώς θέλει να έχει το σπίτι του τακτοποιημένο και φροντίζει τα χέρια του να είναι καθαρά δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ - OCD)» αναφέρει ο Τζον Αμπράμοβιτς, ο οποίος ειδικεύεται στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία για την αντιμετώπιση του άγχους και της ΙΨΔ.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, ποσοστό μόλις 1,2% των Αμερικανών πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια για την ΙΨΔ, αν και πολύ περισσότεροι άνθρωποι εκδηλώνουν περιοδικά ένα ή και περισσότερα από τα συμπτώματα της διαταραχής.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της ΙΨΔ είναι δύο: Το πρώτο είναι οι εμμονικές σκέψεις που προκαλούν άγχος. Το δεύτερο είναι οι ψυχαναγκασμοί, δηλαδή οι ακατανίκητες παρορμήσεις για την εκτέλεση μικρών καθημερινών «τελετουργικών» που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του άγχους και των επαναλαμβανόμενων σκέψεων.
Πατώντας επάνω στις φωτογραφίες της παρακάτω gallery μπορείτε να δείτε μερικά παραδείγματα συμπεριφορών που χαρακτηρίζουν την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
1. Σκέψεις αυτοτραυματισμού: Οι λεγόμενοι επιθετικοί ψυχαναγκασμοί είναι μια τυπική εκδήλωση της ΙΨΔ που περιγράφει τον εκνευρισμό ή τον θυμό που μπορεί να νιώθει κάποιος και που συνοδεύεται από σκέψεις να κάνει κακό στον εαυτό του ή και σε κάποιο άλλο άτομο, συγκεκριμένα στο άτομο που του προκάλεσε τα αρνητικά συναισθήματα.
Photo 2/6
2. Έντονη επιθυμία για επιβεβαίωση: Μέχρι έναν βαθμό είναι φυσιολογικό να προβληματίζεται κάποιος αν το ταίρι του τον αγαπάει και τον νοιάζεται. Αν όμως το άτομο σπαταλά υπερβολικά πολύ χρόνο και ενέργεια λόγω του προβληματισμού και της αμφισβήτησης, τότε μιλάμε για ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή της σχέσης (relationship obsessive-compulsive disorder - ROCD). Ένα άτομο με αυτόν τον τύπο ΙΨΔ αναρωτιέται συχνά αν ο σύντροφος που έχει επιλέξει είναι πράγματι ο ιδανικός, αν πραγματικά αγαπά τον σύντροφό του ή αν ο σύντροφός του τον αγαπά.
Photo 3/6
3. Ανεπιθύμητες σεξουαλικές σκέψεις: Και πάλι είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε όλους, ωστόσο οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν να διώξουν αυτές τις σκέψεις χωρίς να επιβαρύνονται ψυχολογικά. Για ένα άτομο με ΙΨΔ, οι αυθόρμητες σεξουαλικές σκέψεις προκαλούν φόβους και τύψεις.
Photo 4/6
4. Εμμονή με τη συμμετρία: Είναι ίσως ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά σημάδια της ΙΨΔ και μάλιστα είναι ιδιαίτερα συχνό στα παιδιά. Ένα άτομο με ΙΨΔ μπορεί να επαναλαμβάνει τελετουργικά τις ίδιες κινήσεις στις δύο πλευρές του σώματός του ή να βάζει τα πράγματα επάνω στο γραφείο του σε συγκεκριμένη σειρά. Πέρα από τη συμπεριφορά του ατόμου, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι τα συναισθήματα που τη συνοδεύουν, αφού νιώθει ότι πρέπει να συνεχίσει να επαναλαμβάνει τις ίδιες και τις ίδιες κινήσεις μέχρι να αισθανθεί ότι έχει επέλθει η ισορροπία και η απόλυτη ηρεμία στο μυαλό του.
Photo 5/6
5. Αρρωστοφοβία: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλοι μας πρέπει να φροντίζουμε και να προστατεύουμε την υγεία και τη σωματική μας ακεραιότητα, ωστόσο αυτό δεν πρέπει να γίνεται εμμονή. Τα άτομα με ΙΨΔ τείνουν να ανησυχούν πολύ για την υγεία τους και μάλιστα ταλανίζονται από σκέψεις ότι θα κολλήσουν κάποια συγκεκριμένη (συνήθως σοβαρή) ασθένεια, όπως ο ιός HIV για παράδειγμα. Η συγκεκριμένη εμμονή ωθεί το άτομο σε συμπεριφορές όπως η αποφυγή της πολυκοσμίας ή η χρήση μιας δημόσιας τουαλέτας. Αυτή η έκφανση της διαταραχής ονομάζεται σωματική ΙΨΔ.
Photo 6/6
6. Επαναλαμβανόμενο τσεκάρισμα: Είναι απολύτως λογικό να ελέγξετε ότι κλειδώσατε την πόρτα πριν φύγετε από το σπίτι, αν όμως το κάνετε πέντε φορές συνεχόμενα όποτε βγαίνετε από την πόρτα, τότε κάτι δεν πάει καλά. Η ανάγκη για επαναλαμβανόμενο τσεκάρισμα γίνεται συνήθως λόγω ανασφάλειας, αλλά μπορεί να πηγάζει και από την τελειομανία.
