Ο θανατηφόρος καρκίνος που κρύβεται σε κοινή θέα — Γιατί πολλοί δεν κάνουν ποτέ έλεγχο

Μιλάμε για τον καρκίνο του πνεύμονα, του οποίου πολλά προειδοποιητικά σημάδια εμφανίζονται ανεπαίσθητα, γίνονται “συνήθεια” στην καθημερινή ζωή ή συγχέονται με ακίνδυνα προβλήματα όπως βήχας, κόπωση ή αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία.

Αυτή η καθυστέρηση στην αναγνώριση είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο ο καρκίνος του πνεύμονα περιγράφεται συχνά ως «ο θανατηφόρος καρκίνος που κρύβεται σε κοινή θέα».

Γιατί ο καρκίνος του πνεύμονα συχνά ανιχνεύεται αργά

Ο καρκίνος του πνεύμονα αναπτύσσεται ήσυχα. Στα πρώιμα στάδια, οι όγκοι μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς να προκαλέσουν πόνο ή δραματικά συμπτώματα. Πολλοί ασθενείς αισθάνονται γενικά καλά μέχρι η ασθένεια να έχει προχωρήσει περισσότερο.

Οι λόγοι γι’ αυτό γενικώς είναι οι εξής:

• Οι πνεύμονες δεν έχουν υποδοχείς πόνου μέσα στους ιστούς τους
• Τα πρώιμα συμπτώματα μοιάζουν με κοινά αναπνευστικά προβλήματα
• Οι καπνιστές (νυν και πρώην) συχνά ομαλοποιούν τον βήχα ή τη δύσπνοια σαν κάτι “αναμενόμενο”
• Πολλοί υποτιμούν τον κίνδυνο ή υποθέτουν ότι τα συμπτώματα είναι καλοήθη

Αυτός ο συνδυασμός σημαίνει ότι ο πρώιμος καρκίνος του πνεύμονα συχνά περνά απαρατήρητος, ακόμα και όταν τα συμπτώματα είναι ήδη παρόντα.

Τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα

Τα πρώιμα συμπτώματα τείνουν να είναι ήπια και εύκολο να αγνοηθούν. Η αναγνώρισή τους αυξάνει την πιθανότητα να προλάβετε τη νόσο σε ιάσιμο στάδιο.

1. Επίμονος βήχας: Ένας χρόνιος βήχας που διαρκεί περισσότερο από 3-4 εβδομάδες (ειδικά αν αλλάζει σε ήχο, συχνότητα ή ένταση) μπορεί να είναι μια πρώιμη ένδειξη.
2. Ήπια δύσπνοια: Οι ασθενείς μπορεί αρχικά να παρατηρήσουν ότι αισθάνονται πιο εύκολα λαχανιασμένοι κατά τη διάρκεια καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το περπάτημα σε ανηφόρα ή το ανέβασμα σκάλας.
3. Ήπια δυσφορία στο στήθος ή θαμπός πόνος: Όχι οξύς πόνος, αλλά συνήθως ένα αίσθημα πίεσης, σφιξίματος ή βάρους στο στήθος.
4. Βραχνάδα ή αλλαγές στη φωνή: Οι όγκοι κοντά στο φωνητικό νεύρο μπορούν να προκαλέσουν επίμονη βραχνάδα χωρίς σαφή αιτία.
5. Ανεξήγητη κόπωση: Η φλεγμονή που σχετίζεται με τον καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να προκαλέσει έντονη κόπωση, δυσανάλογη με την καθημερινή δραστηριότητα.
6. Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις στους πνεύμονες: Η πνευμονία και η βρογχίτιδα που επανεμφανίζονται στην ίδια περιοχή του πνεύμονα μπορεί να είναι “καμπανάκι”, ότι κάποιος όγκος φράζει τις αναπνευστικές οδούς.
7. Ανεξήγητη απώλεια βάρους ή μειωμένη όρεξη: Ακόμα και μικρές αλλαγές στην όρεξη μπορεί να εμφανιστούν νωρίς, αν και αυτό είναι πιο συχνό σε μεταγενέστερα στάδια.
8. Συριγμός που δεν είναι άσθμα: Ένας νέος συριγμός, ειδικά σε κάποιον που δεν είχε ποτέ άσθμα, χρήζει άμεσης εξέτασης.

Αυτά τα συμπτώματα είναι εύκολο να παρερμηνευθούν, γι' αυτό και ο καρκίνος του πνεύμονα εξελίσσεται συχνά τόσο “σιωπηλά”.

Πώς εξελίσσεται ο καρκίνος του πνεύμονα

Αν και κάθε περίπτωση διαφέρει, ο καρκίνος του πνεύμονα ακολουθεί γενικά ένα προβλέψιμο μοτίβο:

1. Πρώιμο στάδιο (εντοπισμένος όγκος)

• Λίγα ή καθόλου συμπτώματα
• Μικρός όγκος που περιορίζεται σε ένα μέρος του πνεύμονα
• Υψηλή πιθανότητα θεραπείας εάν ανιχνευθεί έγκαιρα

2. Τοπικά προχωρημένο στάδιο

Καθώς ο όγκος μεγαλώνει, τα συμπτώματα γίνονται πιο αισθητά:

• Επίμονος βήχας
• Πτύελα με ίχνη αίματος
• Αυξανόμενη δύσπνοια
• Πόνος στο στήθος
• Βραχνάδα

Οι όγκοι μπορεί να εξαπλωθούν στους λεμφαδένες ή να αρχίσουν να πιέζουν τους αεραγωγούς.

3. Προχωρημένο ή μεταστατικό στάδιο

Ο καρκίνος εξαπλώνεται σε άλλα όργανα όπως:

• Εγκέφαλος
• Ήπαρ
• Οστά
• Επινεφρίδια

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο στα οστά
• Πονοκεφάλους
• Νευρολογικές αλλαγές
• Σοβαρή κόπωση
• Σημαντική απώλεια βάρους

Μόλις ο καρκίνος του πνεύμονα φτάσει σε αυτό το στάδιο, η θεραπεία γίνεται πολύ πιο περίπλοκη.

Η έγκαιρη ανίχνευση βελτιώνει δραματικά την επιβίωση, γι' αυτό και ο προληπτικός έλεγχος είναι κρίσιμος για όσους διατρέχουν κίνδυνο.

Πότε πρέπει να υποβληθείτε σε προληπτικό έλεγχο

Ο προληπτικός έλεγχος χρησιμοποιεί αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης (LDCT), η οποία μπορεί να ανιχνεύσει τον καρκίνο του πνεύμονα πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Οι παγκόσμιες υγειονομικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικότερων κατευθυντήριων γραμμών της Ευρώπης, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστραλίας και των ΗΠΑ, συνιστούν τον έλεγχο για καρκίνο του πνεύμονα σε άτομα που πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια.

Θα πρέπει να υποβληθείτε σε έλεγχο εάν:

• Είστε 50–80 ετών και
• Έχετε ιστορικό καπνίσματος 1 πακέτο/ημέρα για 20 χρόνια ή 2 πακέτα/ημέρα για 10 χρόνια) και
• Καπνίζετε αυτήν τη στιγμή ή έχετε διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια

Άλλες ομάδες που μπορεί επίσης να επωφεληθούν από τον έλεγχο περιλαμβάνουν άτομα με:

• Σοβαρή μακροχρόνια έκθεση σε παθητικό κάπνισμα
• Επαγγελματική έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες (αμίαντο, καυσαέρια ντίζελ, ραδόνιο κ.α.)
• Ισχυρό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα
• Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)

Ακόμα και αν δεν πληροίτε τα επίσημα κριτήρια ελέγχου, θα πρέπει να δείτε γιατρό εάν έχετε επίμονα συμπτώματα.

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε γιατρό

Θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική αξιολόγηση εάν παρατηρήσετε:

1. Βήχα που διαρκεί περισσότερο από 3-4 εβδομάδες
2. Οποιοδήποτε βήχα με αίμα
3. Ανεξήγητη δύσπνοια
4. Επαναλαμβανόμενες αναπνευστικές λοιμώξεις
5. Επίμονη βραχνάδα
6. Δυσφορία στο στήθος που δεν βελτιώνεται
7. Ανεξήγητη κόπωση
8. Ανεξήγητη απώλεια βάρους

Η έγκαιρη αξιολόγηση συχνά οδηγεί σε απλούστερη και πιο αποτελεσματική θεραπεία.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος του πνεύμονα σε μη καπνιστές;

Ναι. Οι μη καπνιστές μπορούν να εμφανίσουν καρκίνο του πνεύμονα λόγω γενετικής, έκθεσης σε καπνό άλλων, ρύπανσης και άλλων παραγόντων.

Ένας χρόνιος βήχας σημαίνει πάντα καρκίνο του πνεύμονα;

Όχι. Οι περισσότεροι χρόνιοι βήχες προκαλούνται από λοιμώξεις, αλλεργίες ή άσθμα, αλλά τα επίμονα συμπτώματα θα πρέπει πάντα να ελέγχονται.

Είναι ο έλεγχος επώδυνος ή επικίνδυνος;

Η αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης είναι γρήγορη, ανώδυνη και χρησιμοποιεί ελάχιστη ακτινοβολία.

Μπορεί να θεραπευτεί ο καρκίνος του πνεύμονα σε πρώιμο στάδιο;

Ναι. Όταν ανιχνεύεται νωρίς, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι συχνά θεραπεύσιμος με χειρουργική επέμβαση και στοχευμένη θεραπεία.

Συμπέρασμα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι επικίνδυνος κυρίως επειδή τα πρώιμα συμπτώματά του είναι ανεπαίσθητα και εύκολα συγχέονται με καθημερινά προβλήματα. Η κατανόηση των πρώιμων προειδοποιητικών σημαδιών μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ της έγκαιρης ανίχνευσης και της νόσου σε προχωρημένο στάδιο.

Ο έλεγχος με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης συνιστάται για άτομα που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο και παραμένει ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την ανίχνευση του καρκίνου του πνεύμονα πριν γίνει απειλητικός για τη ζωή.

Πηγές:
foxnews.com
cancer.org
nhs.uk
healthline.com
who.int