Εποχική γρίπη: Οι οδηγίες του υπουργείου Υγείας για τον αντιγριπικό εμβολιασμό

Εκδόθηκε η εγκύκλιος του υπουργείου Υγείας με τις οδηγίες για την εποχική γρίπη την περίοδο 2025-2026, η οποία σηματοδοτεί την επίσημη έναρξη του αντιγριπικού εμβολιασμού στη χώρα μας. Με βάση την εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, η εγκύκλιος ορίζει τις ομάδες που πρέπει να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα, καθώς και τους διαθέσιμους τύπους εμβολίων.

Το υπουργείο Υγείας τονίζει ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης της εποχικής γρίπης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού, συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές, καθώς και στη μείωση των απουσιών από την εργασία, το σχολείο και κάθε άλλη κοινωνική εκδήλωση. Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τα διεθνή συστήματα φαρμακοεπαγρύπνησης, το αντιγριπικό εμβόλιο είναι ασφαλές, ενώ δεν έχουν καταγραφεί σοβαρές συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Τα συνιστώμενα από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών αντιγριπικά εμβόλια για την περίοδο 2025-2026 είναι έξι και είναι όλα τριδύναμα. Η αλλαγή στη σύνθεσή τους έγινε κατόπιν οδηγιών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Πλέον δεν περιλαμβάνεται το στέλεχος B/Yamagata, καθώς έχει πάψει να θεωρείται απειλή.

Tα ενισχυμένα τριδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια υψηλής δόσης ή με ανοσοενισχυτικό, έχουν υψηλή ανοσογονικότητα και συστήνονται για την πρόληψη της εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης και των νοσηλειών, σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω.

Και φέτος, οι πολίτες θα μπορούν να εμβολιάζονται και στα φαρμακεία. Οι επαγγελματίες υγείας που διενεργούν εμβολιασμούς, θα πρέπει να καταχωρούν υποχρεωτικά κάθε αντιγριπικό εμβολιασμό στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών.

Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της περιόδου έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης. Κατά προτίμηση, σύμφωνα με την περίοδο έναρξης της έξαρσης των κρουσμάτων στη χώρα μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός οφείλει να διενεργείται από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου.

Εφόσον ο εμβολιασμός δεν διενεργηθεί τη συνιστώμενη περίοδο, μπορεί να αναπληρωθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης.

86 θάνατοι από γρίπη την περσινή περίοδο

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), κατά την περίοδο εποχικής δραστηριότητας της γρίπης 2024-2025 (από την εβδομάδα 40/2024 έως και την εβδομάδα 35/2025) κυκλοφόρησαν στην κοινότητα και οι δύο τύποι γρίπης, Α και Β, με συνολική υπερτέρηση του τύπου Α. Χρονικά, προηγήθηκε η κυκλοφορία του Τύπου Α, ενώ η επικράτηση του τύπου Β σημειώθηκε από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά.

Όσον αφορά στην κυκλοφορία των στελεχών τύπου Α, ανιχνεύτηκαν σε παρόμοιο βαθμό οι υπότυποι Α(Η1)pdm09 και Α(Η3). Στην αρχή της περιόδου επιτήρησης, μεταξύ των θετικών για τύπου Α γρίπη δειγμάτων επικράτησε ο υπότυπος Α(Η1)pdm09 στις ανιχνεύσεις στην κοινότητα ενώ από το Φεβρουάριο 2025 ο Α(Η3). Την ίδια χρονική περίοδο (από την εβδομάδα 40/2024 έως και την εβδομάδα 35/2025) νοσηλεύτηκαν με γρίπη 196 άτομα σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.), 118 άνδρες και 78 γυναίκες, με εύρος ηλικιών από 0 έως 96 έτη και διάμεση ηλικία τα 67 έτη. Τα 175 ανήκαν στον τύπο του ιού Α και 21 στον τύπο Β. Από τα 51 στελέχη τύπου Α που υποτυποποιήθηκαν, τα 40 ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1)pdm09 και τα 11 στον υπότυπο Α(Η3).

Σχετικά με τους θανάτους από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη, κατά την ίδια χρονική περίοδο, καταγράφηκαν συνολικά 86 θάνατοι από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη. Πρόκειται για 49 άνδρες και 37 γυναίκες, με εύρος ηλικιών 10-109 έτη και διάμεση ηλικία τα 74 έτη. Στα 76 κρούσματα ανιχνεύτηκε ιός γρίπης τύπου Α και σε 10 ιός γρίπης τύπου Β. Μεταξύ των 25 στελεχών γρίπης τύπου Α που υποτυποποιήθηκαν, τα 20 ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1)pdm09 και πέντε στον υπότυπο Α(Η3).

Η πλειονότητα των ασθενών που νοσηλεύτηκαν σε Μ.Ε.Θ. ή απεβίωσαν με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη δεν είχαν κάνει το αντιγριπικό εμβόλιο παρ' ότι ανήκαν σε ομάδα αυξημένου κινδύνου για την οποία συστήνεται ο εμβολιασμός.

Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας οι συστάσεις αντιγριπικού εμβολιασμού για την προσεχή περίοδο 2025-2026 περιλαμβάνουν κατά προτεραιότητα τις παρακάτω ομάδες πληθυσμού ή καταστάσεις αυξημένου κινδύνου:

1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω

2. Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 μηνών ως 5 ετών

3. Παιδιά ηλικίας άνω των 5 ετών και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

• Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
• Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
• Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
• Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Χρόνιες παθήσεις ήπατος
• Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
• Σύνδρομο Down

4. Έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.

5. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.

6. Παιδιά που λαμβάνουν μακροχρόνια ασπιρίνη (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).

7. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών είτε φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.

8. Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι, ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης.

9. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.

10. Άστεγοι.

11. Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς [συμπεριλαμβανομένων εκτροφέων μίνκ (γουνοφόρα θηλαστικά)], εργαζόμενοι σε σφαγεία και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.