Λεμφοίδημα: Τι είναι και ποιος ο ρόλος της διατροφής

Ο καθηγητής Spencer Gibson έφτασε πριν από τέσσερα χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, στον Καναδά, με ένα δύσκολο στόχο: να δημιουργήσει από το μηδέν ένα ερευνητικό πρόγραμμα για το λεμφοίδημα, έναν υποτιμημένο και ανεπαρκώς μελετημένο τομέα της ιατρικής.

«Δεν υπήρχε κανείς στον Καναδά που να ασχολείται ειδικά με το λεμφοίδημα», λέει ο Gibson, μέλος του Ινστιτούτου Έρευνας για τον Καρκίνο της Βόρειας Αλμπέρτα.

Το λεμφοίδημα διακρίνεται σε πρωτογενές, λόγω γενετικής δυσμορφίας των λεμφικών αγγείων, και δευτερογενές, λόγω εξωτερικών παραγόντων όπως είναι η θεραπεία του καρκίνου, οι λοιμώξεις και οι τραυματισμοί.

Και στις δύο περιπτώσεις προκαλεί επώδυνο πρήξιμο στα άκρα, που σήμερα αντιμετωπίζεται μόνο προσωρινά με επιδέσεις ή χειροκίνητη λεμφική παροχέτευση.

Η έρευνα του Gibson ξεκίνησε με τη δημιουργία μιας βιοτράπεζας 70 δειγμάτων αίματος ασθενών και την ανάλυση λιπιδίων, δεδομένου ότι η παχυσαρκία αποτελεί γνωστό παράγοντα κινδύνου.

Η ομάδα του διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με λεμφοίδημα είχαν χαμηλότερα επίπεδα «καλών» λιπαρών σε σχέση με τα «κακά».

Πειράματα σε ζώα έδειξαν ότι μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά προκαλεί ή επιδεινώνει το λεμφοίδημα, ενώ η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής μπορεί να αντιστρέψει τα συμπτώματα.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στην πρωτεΐνη FABP4, που μεταφέρει λιπαρά οξέα στα κύτταρα, οι τιμές της οποίας ήταν 2,8 φορές υψηλότερη σε ασθενείς με λεμφοίδημα.

Η αναστολή της FABP4 σε πειράματα σε ζώα με χημικό αναστολέα, μείωσε το λεμφοίδημα κατά 50%. Ο Gibson σκοπεύει να συνδέσει τις δύο ανακαλύψεις -διατροφή και FABP4- για την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών.

Παράλληλα, οι ερευνητές εξετάζουν άλλους παράγοντες που επηρεάζουν το μικροπεριβάλλον του λεμφικού συστήματος, όπως είναι οι επιπτώσεις της θεραπείας του καρκίνου, η υποξία και το οξειδωτικό στρες.

Στη μελέτη συμμετέχουν ειδικοί από διαφορετικούς τομείς, όπως η βιολογία λιπιδίων και η διατροφική ιατρική, με στόχο τη δημιουργία ολιστικών λύσεων που περιλαμβάνουν διατροφή, συμπληρώματα και επαναχρησιμοποίηση ήδη εγκεκριμένων φαρμάκων.

Ο Gibson αναφέρει ότι η συνεργασία με άλλους ερευνητές και η ανταπόκριση των ασθενών δημιουργούν έναν θετικό κύκλο: οι εμπειρίες των ασθενών ενισχύουν την έρευνα, η οποία με τη σειρά της ωφελεί τους ίδιους τους ασθενείς.

«Το λεμφοίδημα είναι ένα πεδίο που χρειάζεται επειγόντως προσοχή», λέει ο Gibson. «Με τη σωστή διατροφή και στοχευμένες θεραπείες, μπορούμε να βελτιώσουμε ουσιαστικά τη ζωή των ασθενών».

Η έρευνα ανοίγει νέους δρόμους για την κατανόηση και αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος και υπογραμμίζει τη σημασία της διατροφής και των μοριακών μηχανισμών στη διαχείριση αυτής της χρόνιας πάθησης.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση EMBO Molecular Medicine.