Γιατί δεν ξεχνάμε κάποιες αναμνήσεις (όσο κι αν το θέλουμε)

Όλοι έχουμε κάποιες αναμνήσεις που θα θέλαμε να ξεχάσουμε, να μην τις ξαναφέρουμε ποτέ στο μυαλό μας. Είτε μας πληγώνουν, είτε μας προκαλούν ντροπή ή αμηχανία, είναι εικόνες και συναισθήματα που θα θέλαμε απλά να μην ξανάρθουν.

Μια νέα μελέτη αποκάλυψε τον μηχανισμό που επιτρέπει στον εγκέφαλο να προσκολλάται σε αυτές τις επίμονες αναμνήσεις και να τις διατηρεί για πάντα.

“Μια θεμελιώδης λειτουργία του εγκεφάλου είναι η εσωτερική αναπαράσταση πληροφοριών που σχετίζονται με την εμπειρία ζωής στο περιβάλλον μας. Αυτή η αρχή συνήθως διασφαλίζει ότι αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο με τον πιο κατάλληλο τρόπο. Ωστόσο, στην περίπτωση που ο οργανισμός επηρεάζεται από κάποιες ουσίες, όπως για παράδειγμα η κοκαΐνη, αυτός ο φυσικός μηχανισμός παραβιάζεται και μπορεί να οδηγήσει σε ακατάλληλες ενέργειες και, τελικά, σε εθισμό”, δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, δρ. Charlie Clarke-Williams από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Διατηρούνται καλύτερα οι αναμνήσεις για τις οποίες εμπλέκονται περισσότερη μέρη του εγκεφάλου

Τα λεγόμενα “ψυχαγωγικά ναρκωτικά”, όπως η κοκαΐνη, είναι γνωστό ότι παράγουν εξαιρετικά δυνατές αναμνήσεις. Οι χρήστες μπορούν να θυμούνται έντονα λεπτομέρειες του περιβάλλοντός τους ή τι έκαναν τη στιγμή της χρήσης αυτών των ναρκωτικών ουσιών. Ακόμα πιο σημαντικό είναι πως οι υπενθυμίσεις αυτών των ενεργειών μπορούν να προκαλέσουν επιθυμίες τόσο ισχυρές, ώστε ακόμη και κάποιος που βρίσκεται σε αποτοξίνωση μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατο να αποφύγει την υποτροπή.

Αν και γίνονται προσπάθειες για να βρεθούν θεραπείες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση αυτού του φαινομένου, υπήρχε μέχρι σήμερα ακόμα ένα κενό στις γνώσεις μας: πώς δημιουργούνται εξαρχής αυτές οι εξαιρετικά δυνατές αναμνήσεις;

Ο δρ. Clarke-Williams και η ομάδα προτείνουν ότι η μη φυσιολογική δύναμη αυτών των αναμνήσεων θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι εκμεταλλεύονται τη συνεργασία μεταξύ πολλαπλών περιοχών του εγκεφάλου.

Πώς έγινε το πείραμα

Δοκίμασαν τη θεωρία τους σε ποντίκια παρακολουθώντας πέντε περιοχές του εγκεφάλου τους ταυτόχρονα: τον προμετωπιαίο φλοιό, τον επικλινή πυρήνα, την αμυγδαλή, τον ιππόκαμπο και την κοιλιακή τετηγματική περιοχή.

Καθώς τα ποντίκια εκτέθηκαν σε κοκαΐνη σε ένα πείραμα πέντε σταδίων που διήρκησε αρκετές ημέρες, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι ταυτόχρονες αιχμές στη δραστηριότητα σε όλες αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου ήταν προγνωστικές για τον σχηματισμό ισχυρών αναμνήσεων. Η μείωση αυτής της δραστηριότητας άλλαξε τη συμπεριφορά των ποντικών, εμποδίζοντάς τα να αναζητήσουν την κοκαΐνη με τον ίδιο τρόπο.

Η κατανόηση του συστήματος μέσα στον εγκέφαλο που κάνει αυτές τις αναμνήσεις να διατηρούνται, ανοίγει τη δυνατότητα για στόχευση με θεραπείες που θα βοηθήσουν όσους βρίσκονται σε προγράμματα αποτοξίνωσης.

Τι λένε οι ερευνητές

“Η ψυχαγωγική χρήση ναρκωτικών είναι ένα ευρέως διαδεδομένο πρόβλημα στην κοινωνία μας, επηρεάζοντας τις ζωές πολλών ανθρώπων και επιβαρύνοντας τα συστήματα υγείας. Οι αναμνήσεις πρέπει να είναι ισορροπημένες. Αδύναμες αναμνήσεις παρατηρούνται συχνά στη γήρανση ή λόγω άνοιας. Αλλά στο άλλο άκρο του φάσματος υπάρχουν ασυνήθιστα ισχυρές μνήμες, οι οποίες χαρακτηρίζονται από αφιλτράριστη επεξεργασία πληροφοριών”, δήλωσε ο εκ των συγγραφέων της έρευνας, καθηγητής David Dupret.

“Ισχυρές αναμνήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε ακατάλληλες ενέργειες παρατηρούνται σε ένα ευρύ φάσμα παθήσεων του εγκεφάλου, όπως ο εθισμός στα ναρκωτικά ή οι διαταραχές μετατραυματικού στρες. Αυτή η έρευνα παρέχει ζωτικής σημασίας νέα κατανόηση του τρόπου με τον οποίο δημιουργούνται αυτές οι αναμνήσεις στον εγκέφαλο, ένα σημαντικό βήμα στον εντοπισμό νέων στόχων για θεραπείες”.

Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Cell.

Πηγές: ukri.org, iflscience.com