Το δημοφιλές ποτό που προστατεύει τα νεφρά – Αρκεί 1 φλιτζάνι την ημέρα

Όμως τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές έχουν αρχίσει να διερευνούν τον αντίκτυπό του στην υγεία των νεφρών, ένα σύστημα οργάνων ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ενυδάτωση, την αρτηριακή πίεση και το μεταβολικό στρες.

Αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νεφρικής νόσου, όπως η οξεία νεφρική βλάβη (AKI), μια ξαφνική δυσλειτουργία των νεφρών που συχνά προκαλείται από αφυδάτωση, χαμηλή ροή αίματος ή τοξίνες.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τη σχέση μεταξύ του καφέ και της υγείας των νεφρών, συμπεριλαμβανομένων των βέλτιστων τύπων καφέ, σε τι ποσότητα είναι ασφαλής και τι μας λέει η τρέχουσα επιστήμη για τις πιθανές προστατευτικές επιδράσεις του καφέ.

Μπορεί η κατανάλωση καφέ να ωφελήσει τα νεφρά;

Ναι, πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο οξείας νεφρικής βλάβης (ΑΚΙ). Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι τα άτομα που έπιναν 1-2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 15% χαμηλότερο κίνδυνο AKI σε σύγκριση με όσους δεν έπιναν καφέ. Όσοι έπιναν 2-3 φλιτζάνια είχαν έως και 22% μειωμένο κίνδυνο.

Πιθανοί μηχανισμοί προστασίας:

• Βελτιωμένη νεφρική ροή αίματος λόγω της επίδρασης της καφεΐνης στην αγγειοδιαστολή
• Τα αντιοξειδωτικά (π.χ. χλωρογενικό οξύ) μειώνουν τη φλεγμονή των νεφρών
• Ενισχυμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, η οποία προστατεύει από τη νεφρική βλάβη που σχετίζεται με τον διαβήτη
• Ήπια διουρητική δράση, που μπορεί να βελτιώσει την κάθαρση των υγρών χωρίς αφυδάτωση

Ωστόσο, τα οφέλη εξαρτώνται από την ποσότητα και συχνότητα κατανάλωσης, τη συνολική ενυδάτωση και τον τύπο καφέ.

Πόσος καφές είναι ασφαλής για την υγεία των νεφρών;

Για τους περισσότερους υγιείς ενήλικες, 1 έως 3 φλιτζάνια καφέ (240–720 mL) την ημέρα θεωρείται ασφαλής και δυνητικά προστατευτική ποσότητα. Η υπέρβαση των 4 φλιτζανιών ημερησίως μπορεί να αυξήσει την καρδιαγγειακή καταπόνηση ή να οδηγήσει σε ανισορροπία υγρών, ιδιαίτερα σε άτομα με υπάρχουσα υπέρταση ή παθήσεις των νεφρών.

Όρια καφεΐνης:

• Έως και 400 mg καφεΐνης/ημέρα θεωρείται ασφαλές για τους περισσότερους ενήλικες
• Ένα τυπικό φλιτζάνι φιλτραρισμένου καφέ περιέχει περίπου 90-120 mg καφεΐνης
• Ο εσπρέσο περιέχει περίπου 60–80 mg ανά «σφηνάκι»

Τα άτομα με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ) θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους, καθώς τα επίπεδα καλίου, η πρόσληψη υγρών και οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων πρέπει να εξετάζονται μεμονωμένα.

Έχει σημασία το είδος του καφέ για την υγεία των νεφρών;

Ναι. Η μέθοδος παρασκευής και τα πρόσθετα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο ο καφές αλληλεπιδρά με τα νεφρά.

Οι καλύτερες επιλογές για την υγεία των νεφρών:

• Σκέτος, φιλτραρισμένος καφές (χωρίς ζάχαρη ή κρέμα): Πλούσιος σε αντιοξειδωτικά και χαμηλός σε πρόσθετα
• Cold brew: Χαμηλότερος σε οξύτητα και πιο ήπιος για το στομάχι
• Εσπρέσο (με μέτρο): Συμπυκνωμένος αλλά μικρός σε όγκο

Τι να αποφύγετε ή να περιορίσετε:

• Μείγματα στιγμιαίου καφέ: Συχνά περιέχουν πρόσθετο νάτριο (αλάτι) και συντηρητικά
• Γλυκά λάτε ή ροφήματα καφέ: Μπορεί να αυξήσουν το σάκχαρο στο αίμα και να επιβαρύνουν την λειτουργία των νεφρών
• Μη φιλτραρισμένος καφές (π.χ. γαλλική πρέσα): Μπορεί να περιέχει καφεστόλη, μια ένωση που αυξάνει την LDL χοληστερόλη

Η επιλογή του ελάχιστα επεξεργασμένου, χωρίς ζάχαρη καφέ βοηθά στη διατήρηση των νεφρικών και καρδιαγγειακών οφελών.

Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία των νεφρών;

Αν και η μέτρια κατανάλωση καφέ είναι γενικά ευεργετική, η υπερβολική κατανάλωση ή ορισμένες παθήσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.

Καταστάσεις όπου απαιτείται προσοχή:

• Υπάρχουσα νεφρική νόσος: η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει τα φάρμακα που παίρνετε ή την ισορροπία του καλίου
• Υπέρταση: Η υπερβολική καφεΐνη μπορεί να αυξήσει τη συστολική πίεση σε ευαίσθητα άτομα
• Αφυδάτωση: Αν και εμφανίζεται ήπια διούρηση, δεν είναι επιβλαβής εκτός εάν η πρόσληψη (άλλων) υγρών είναι πολύ χαμηλή
• Υπερβολικά πρόσθετα: Η ζάχαρη, οι τεχνητές κρέμες ή τα σιρόπια προσθέτουν μεταβολικό στρες

Όσοι πάσχουν από ΧΝΝ, υπέρταση ή προβλήματα ηλεκτρολυτών θα πρέπει να παρακολουθούν τη συνολική πρόσληψη καφεΐνης, υγρών και καλίου στενά με έναν γιατρό.

Συχνές Ερωτήσεις

Και ο χωρίς καφεΐνη καφές είναι καλός για τα νεφρά;

Ναι. Ο ντεκαφεϊνέ περιέχει πολλά από τα ίδια αντιοξειδωτικά με τον κανονικό καφέ και μπορεί να προσφέρει παρόμοια οφέλη στα νεφρά χωρίς τις καρδιαγγειακές επιδράσεις της καφεΐνης, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο για ευαίσθητα άτομα.

Μπορεί ο καφές να προκαλέσει πέτρες στα νεφρά;

Στους περισσότερους, η μέτρια κατανάλωση καφέ δεν αυξάνει τον κίνδυνο νεφρολιθίασης. Μάλιστα, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο σχηματισμού λιθών από οξαλικό ασβέστιο, αυξάνοντας την παραγωγή ούρων. Ωστόσο, άτομα με ιστορικό νεφρολιθίασης θα πρέπει να παρακολουθούν την πρόσληψη οξαλικών και την ενυδάτωση.

Πρέπει τα άτομα με νεφρική νόσο να αποφεύγουν εντελώς τον καφέ;

Όχι απαραίτητα. Πολλά άτομα με ΧΝΝ σε πρώιμο στάδιο μπορούν να ανεχθούν καλά τον μέτριο, σκέτο καφέ, αλλά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την περιεκτικότητα σε κάλιο, την ισορροπία υγρών και τις φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις.

Η προσθήκη γάλακτος ή ζάχαρης επηρεάζει τα οφέλη του καφέ στα νεφρά;

Ναι. Οι υψηλές ποσότητες ζάχαρης ή γάλακτος/κρέμας μπορούν να αναιρέσουν τα αντιφλεγμονώδη οφέλη του καφέ και να προσθέσουν μεταβολική πίεση. Προτιμάται ο άγλυκος, ελάχιστα επεξεργασμένος καφές.

Μπορεί ο καφές να βοηθήσει στην πρόληψη της νεφρικής νόσου στους διαβητικούς;

Πιθανώς. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι η μέτρια πρόσληψη καφέ μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, κάτι θετικό για την μείωση της βλάβης των νεφρών που σχετίζεται με τον διαβήτη. Ωστόσο, τα διαβητικά άτομα πρέπει να διαχειρίζονται προσεκτικά την αρτηριακή πίεση και την ενυδάτωση.

Σύνοψη

Η μέτρια ημερήσια κατανάλωση καφέ -ειδικά 1 έως 3 φλιτζάνια άγλυκου, φιλτραρισμένου καφέ- μπορεί να υποστηρίξει την υγεία των νεφρών βελτιώνοντας τη ροή του αίματος, μειώνοντας τη φλεγμονή και ενισχύοντας την μεταβολική ανθεκτικότητα. Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υποδηλώνει, ότι όσοι πίνουν καφέ μπορεί να αντιμετωπίζουν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο οξείας νεφρικής βλάβης.

Ωστόσο, αυτά τα οφέλη εξαρτώνται από τον τύπο του καφέ, τη συνολική πρόσληψη υγρών και την ατομική κατάσταση της υγείας των νεφρών. Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες διατροφικές συνήθειες, ο καφές πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή, ειδικά από άτομα με προϋπάρχουσες νεφρικές ή καρδιαγγειακές παθήσεις.

Πηγές:
hopkinsmedicine.org
mayoclinic.org
cdc.gov
clevelandclinic.org
kidney.org