Μικροπλαστικά: Πόσες φυτικές ίνες να τρώτε για να αποβάλλετε τα PFAS από μέσα σας

Συχνά αναφέρονται και ως «παντοτινά χημικά», επειδή μπορούν να παραμείνουν στην κυκλοφορία του αίματος για χρόνια, θέτοντας πιθανούς κινδύνους για την λειτουργία του ήπατος, την ανοσολογική απόκριση και την ορμονική ισορροπία.

Πρόσφατη έρευνα εξέτασε εάν οι φυτικές ίνες -ένα ευρέως συνιστώμενο θρεπτικό συστατικό για την υγεία του πεπτικού συστήματος- μπορούν να προσφέρουν έναν φυσικό τρόπο για μείωση των επιπέδων PFAS στον οργανισμό.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι τα PFAS, γιατί αποτελούν ανησυχία και τι αποκαλύπτει πρόσφατη σχετικά με τη σχέση μεταξύ της πρόσληψης φυτικών ινών και της απέκκρισης PFAS από το σώμα.

Τι είναι τα PFAS και γιατί αποτελούν ανησυχία για την υγεία;

Τα PFAS είναι μια μεγάλη ομάδα τεχνητών χημικών ουσιών, που χρησιμοποιούνται για τις ιδιότητές τους αντοχής στο νερό, το λίπος και τους λεκέδες. Μόλις εισέλθουν στο σώμα, διασπώνται πολύ αργά και τείνουν να συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου.

Έχουν συνδεθεί με διάφορους μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία:

• Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης ορισμένων καρκίνων (π.χ. νεφρών και όρχεων)
• Ορμονική διαταραχή
• Καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος
• Ηπατική βλάβη
• Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης

Η έκθεση συμβαίνει συνήθως μέσω μολυσμένου νερού, τροφίμων ή συσκευασιών, ειδικά σε περιοχές όπου η βιομηχανική χρήση ή η απόρριψη PFAS είναι διαδεδομένη.

Μπορούν οι φυτικές ίνες να βοηθήσουν πραγματικά στην απομάκρυνση των PFAS από το σώμα;

Ναι, η πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Environmental Health τον Μάρτιο του 2025, διαπίστωσε μια μετρήσιμη σύνδεση μεταξύ της αυξημένης πρόσληψης φυτικών ινών και των χαμηλότερων επιπέδων PFAS στο αίμα.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από πάνω από 6.000 ενήλικες και ανακάλυψαν ότι όσοι κατανάλωναν υψηλότερη ποσότητα φυτικών ινών είχαν:

• Αυξημένη απέκκριση δύο κύριων τύπων PFAS (PFOA και PFOS)
• Μείωση των συγκεντρώσεων PFAS στο αίμα κατά περίπου 8-10%
• Σχέση δόσης-απόκρισης: όσο περισσότερες φυτικές ίνες καταναλώνονται, τόσο μεγαλύτερη είναι η μείωση των PFAS

Αυτό υποδηλώνει ότι οι φυτικές ίνες μπορεί να βοηθήσουν στην παγίδευση των PFAS στο έντερο και στην απομάκρυνσή τους από το σώμα πριν μπορέσουν να απορροφηθούν.

Πώς αλληλεπιδρούν οι φυτικές ίνες με τα PFAS στο σώμα;

Οι φυτικές ίνες είναι γνωστές για την ικανότητά τους να συνδέονται με τα χολικά οξέα, τη χοληστερόλη και ορισμένες τοξίνες στο πεπτικό σύστημα. Ο ίδιος μηχανισμός πιστεύεται ότι ισχύει και για τα PFAS.

Δείτε τι πιστεύουν οι ερευνητές ότι συμβαίνει:

• Οι φυτικές ίνες συνδέονται με τα PFAS που υπάρχουν στα έντερα
• Αυτή η σύνδεση μειώνει την επαναπορρόφηση των PFAS πίσω στην κυκλοφορία του αίματος
• Το σύμπλεγμα PFAS+φυτικές ίνες στη συνέχεια αποβάλλεται μέσω των κοπράνων

Αν και δεν αποτελεί θεραπεία ή λύση αποτοξίνωσης, η πρόσληψη φυτικών ινών φαίνεται να υποστηρίζει σε μέτριο βαθμό την ικανότητα του σώματος να αποβάλλει αυτές τις χημικές ουσίες με την πάροδο του χρόνου.

Πόσες φυτικές ίνες πρέπει να τρώτε για να δείτε αποτέλεσμα;

Αν και η μελέτη δεν καθόρισε ένα ακριβές όριο, οι συμμετέχοντες στην ομάδα υψηλότερης πρόσληψης φυτικών ινών κατανάλωναν περίπου 25-30 γραμμάρια φυτικών ινών την ημέρα, ποσότητα σύμφωνη με τις γενικές διατροφικές οδηγίες για ενήλικους.

Μερικές από τις καλύτερες φυσικές πηγές φυτικών ινών περιλαμβάνουν:

• Δημητριακά ολικής αλέσεως (βρόμη, κριθάρι, καστανό ρύζι)
• Όσπρια (φακές, ρεβίθια, μαύρα φασόλια)
• Φρούτα (μήλα, αχλάδια, σμέουρα)
• Λαχανικά (μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, καρότα)
• Ξηροί καρποί και σπόροι (σπόροι chia, αμύγδαλα)

Η συμπερίληψη μιας ποικιλίας αυτών των τροφών στα καθημερινά γεύματα μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της έκθεσης σε PFAS με την πάροδο του χρόνου.

Θα έπρεπε να εξετάσετε το ενδεχόμενο λήψης συμπληρώματος φυτικών ινών;

Οι τροφές ολικής αλέσεως προτιμώνται γενικά, αλλά τα συμπληρώματα φυτικών ινών, όπως το ψύλλιο, μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματικά. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να συγκριθούν οι επιδράσεις των φυσικών έναντι των συμπληρωματικών φυτικών ινών στην αποβολή των PFAS.

Όποιος σκέφτεται να λάβει συμπληρώματα φυτικών ινών θα πρέπει:

• Να ξεκινήσει με χαμηλή δόση, για να αποφύγει την πεπτική δυσφορία
• Να αυξήσει την πρόσληψη νερού, για να υποστηρίξει την εντερική κίνηση
• Να συμβουλευτεί γιατρό, ειδικά εάν λαμβάνει φάρμακα

Συχνές Ερωτήσεις

Αφαιρούν οι φυτικές ίνες όλους τους τύπους PFAS από το σώμα;

Η προαναφερθείσα μελέτη επικεντρώθηκε στα PFOA και PFOS, δύο από τις πιο καλά μελετημένες ενώσεις PFAS. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν το ίδιο αποτέλεσμα ισχύει και για τα PFAS νεότερης γενιάς.

Πόσο καιρό χρειάζονται οι φυτικές ίνες για να μειώσουν τα επίπεδα PFAS;

Η μελέτη έδειξε μόνο μια μέτρια μείωση με την πάροδο του χρόνου. Η τακτική πρόσληψη φυτικών ινών είναι πιθανό να υποστηρίξει σταδιακές μειώσεις παρά άμεσα αποτελέσματα αποτοξίνωσης.

Επηρεάζονται και τα παιδιά από την έκθεση σε PFAS;

Ναι, τα PFAS μπορούν να βρεθούν στην κυκλοφορία του αίματος των παιδιών και μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη και το ανοσοποιητικό τους. Ωστόσο, η έρευνα σχετικά με τον ρόλο των φυτικών ινών στην απέκκριση των PFAS στα παιδιά εξακολουθεί να είναι περιορισμένη.

Ποιοι άλλοι τρόποι υπάρχουν για να μειωθεί η έκθεση σε PFAS;

Η αποφυγή προϊόντων με αντικολλητικές επικαλύψεις, η χρήση καλλυντικών χωρίς PFAS και η κατανάλωση φιλτραρισμένου νερού είναι βασικά βήματα για την μείωση της έκθεσης σε μικροπλαστικά.

Είναι οι φυτικές ίνες η μόνη διατροφική στρατηγική για τη μείωση των επιπέδων PFAS;

Προς το παρόν, οι φυτικές ίνες είναι το μόνο θρεπτικό συστατικό με δημοσιευμένα επιστημονικά στοιχεία, που δείχνουν μια απεκκριτική επίδραση στα PFAS. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την διερεύνηση άλλων συστατικών τροφίμων.

Συμπέρασμα

Ενώ τα PFAS παραμένουν μια επίμονη ανησυχία για τη δημόσια υγεία, νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η αύξηση της ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της συγκέντρωσής τους στο σώμα. Το αποτέλεσμα είναι μέτριο, αλλά σημαντικό, ειδικά όταν η πρόσληψη φυτικών ινών συνδυάζεται με ευρύτερες στρατηγικές για την μείωση της έκθεσης σε μικροπλαστικά.

Μια πλούσια σε φυτικές ίνες διατροφή ενέχει πολλά άλλα καλά τεκμηριωμένα οφέλη, από τη βελτίωση της υγείας της καρδιάς έως τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Και τώρα, ο πιθανός ρόλος τους στην υποστήριξη της εξάλειψης των PFAS προσφέρει έναν ακόμη λόγο για να δοθεί προτεραιότητα στη φυτική διατροφή.

Πηγές:
health.com
cdc.gov
epa.gov
harvard.edu