Βοηθά ο ψευδάργυρος στην πρόληψη και την μείωση διάρκειας γρίπης ή κρυολογήματος;

Πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι με παστίλιες ή δισκία ψευδαργύρου μειώνουν τη διάρκεια πιθανής ασθενείας, αλλά τα επιστημονικά ευρήματα είναι ανάμεικτα. Ως ιχνοστοιχείο απαραίτητο για την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, ο ψευδάργυρος παίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού έναντι λοιμώξεων. Ωστόσο, η πραγματική του αποτελεσματικότητα έναντι των ιών της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος εξαρτάται από τον χρονισμό, τη δοσολογία και τη σύνθεση του συμπληρώματος.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τι δείχνουν οι έρευνες για την επίδραση του ψευδαργύρου στις αναπνευστικές λοιμώξεις και αν αξίζει να τον προσθέσετε στην «προετοιμασία» σας για τον χειμώνα που ξεκίνησε.

Πώς ο ψευδάργυρος υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα

Ο ψευδάργυρος είναι ένα μικροθρεπτικό συστατικό κρίσιμο για την ανάπτυξη και την λειτουργία των ανοσοκυττάρων. Βοηθά στη ρύθμιση της φλεγμονής, υποστηρίζει τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων και διατηρεί την ακεραιότητα του αναπνευστικού επιθηλίου: του βλεννογόνου ιστού που χρησιμεύει ως φραγμός στα ιογενή παθογόνα.

Όταν τα επίπεδα ψευδαργύρου είναι χαμηλά, το ανοσοποιητικό σύστημα γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση των ιογενών λοιμώξεων. Γι' αυτό η ήπια ανεπάρκεια ψευδαργύρου μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία στα κρυολογήματα, ειδικά σε παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με κακή διατροφή.

Ωστόσο, τα οφέλη του ψευδαργύρου είναι προληπτικά και υποστηρικτικά, όχι θεραπευτικά. Ο ρόλος του είναι να ενισχύει την ανοσοποιητική ετοιμότητα και όχι να δρα ως αντιικό φάρμακο μόλις εμφανιστούν πλήρη συμπτώματα.

Τι δείχνει η έρευνα για τον ψευδάργυρο και το κοινό κρυολόγημα

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να μειώσει τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος εάν ληφθεί αμέσως μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, ιδιαίτερα εντός των πρώτων 24 ωρών.

Μια μετα-ανάλυση του 2024, που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Immunology, εξέτασε δεδομένα από 28 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές και διαπίστωσε ότι η συμπλήρωση ψευδαργύρου μείωσε μετρίως τη διάρκεια των κρυολογημάτων κατά περίπου 1-2 ημέρες κατά μέσο όρο.

Το όφελος ήταν ισχυρότερο με τις παστίλιες, οι οποίες έρχονται σε άμεση επαφή με τον λαιμό και την ανώτερη αναπνευστική οδό, εκεί όπου αναπαράγονται οι ιοί του κρυολογήματος.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο ψευδάργυρος παρεμβαίνει στην ικανότητα των ρινοϊών (της πιο συνηθισμένης αιτίας κρυολογήματος) να προσκολλώνται στα ρινικά κύτταρα και να αναπαράγονται. Μπορεί επίσης να ρυθμίζει την τοπική φλεγμονή, μειώνοντας συμπτώματα όπως η ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) και ο πονόλαιμος.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν ασυνεπή σε όλες τις μελέτες και δεν έδειξαν όλα τα σκευάσματα παρόμοιο όφελος. Η Κλινική Mayo σημειώνει ότι τα ρινικά σπρέι και τα τζελ ψευδαργύρου δεν έχουν αποδεδειγμένο πλεονέκτημα και μπορεί ακόμη και να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως απώλεια όσφρησης.

Βοηθά ο ψευδάργυρος στην πρόληψη ή τη θεραπεία της εποχικής γρίπης;

Σε αντίθεση με το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη προκαλείται από μια διαφορετική ομάδα ιών, που μολύνουν την αναπνευστική οδό πιο βαθιά. Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να αποτρέψει ή να θεραπεύσει την λοίμωξη από γρίπη.

Αν και εργαστηριακές έρευνες δείχνουν ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να αναστείλει ορισμένα ιικά ένζυμα, οι κλινικές δοκιμές δεν έχουν επιβεβαιώσει ουσιαστική προστασία από τη γρίπη. Η Κλινική Cleveland τονίζει ότι τα εμβόλια και τα αντιικά φάρμακα παραμένουν οι μόνοι αποδεδειγμένοι τρόποι για την αποτελεσματική πρόληψη ή θεραπεία της γρίπης.

Ωστόσο, η διατήρηση επαρκών επιπέδων ψευδαργύρου μπορεί έμμεσα να υποστηρίξει την ανάρρωση από τη γρίπη, διατηρώντας το ανοσοποιητικό σύστημα ανθεκτικό και μειώνοντας την πιθανότητα δευτερογενών λοιμώξεων.

Πόσος ψευδάργυρος είναι αρκετός; Υπάρχουν κίνδυνοι;

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (ΣΗΠ) για τον ψευδάργυρο είναι:

• 11 mg την ημέρα για ενήλικες άνδρες
• 8 mg την ημέρα για ενήλικες γυναίκες

Διαιτητικά, ο ψευδάργυρος μπορεί να ληφθεί από:

• Στρείδια, καβούρια και άλλα οστρακοειδή
• Μοσχάρι, πουλερικά και όσπρια
• Σπόρους, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής αλέσεως

Η λήψη συμπληρωμάτων πρέπει να γίνεται με προσοχή. Η υπέρβαση των 40 mg την ημέρα (το ανεκτό ανώτατο όριο πρόσληψης) μπορεί να οδηγήσει σε ναυτία, έμετο και ανεπάρκεια χαλκού, η οποία επηρεάζει αρνητικά την ανοσία αντί να την ενισχύει.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν τη βραχυπρόθεσμη χρήση παστίλιων ψευδαργύρου μόνο κατά τη διάρκεια οξέων λοιμώξεων, ιδανικά υπό την καθοδήγηση γιατρού.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί η καθημερινή λήψη ψευδαργύρου να αποτρέψει το κρυολόγημα ή τη γρίπη;

Όχι ακριβώς. Η τακτική λήψη συμπληρωμάτων ψευδαργύρου δεν έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπει τις ιογενείς λοιμώξεις σε υγιή άτομα. Μπορεί να βοηθήσει εάν έχετε ανεπάρκεια, αλλά μια ισορροπημένη διατροφή είναι συνήθως επαρκής.

Ποια είναι η καλύτερη μορφή ψευδαργύρου για το κρυολόγημα;

Οι παστίλιες με οξικό ή γλυκονικό ψευδάργυρο, που λαμβάνονται εντός 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων, δείχνουν τις καλύτερες ενδείξεις για την μείωση της διάρκειας της ασθένειας.

Μπορεί ο ψευδάργυρος να σταματήσει ένα κρυολόγημα μόλις ξεκινήσει;

Μπορεί να μειώσει ελαφρώς τα συμπτώματα εάν ξεκινήσει νωρίς, αλλά δεν θα σταματήσει άμεσα ένα κρυολόγημα ούτε θα το αποτρέψει εντελώς.

Είναι αποτελεσματικά τα ρινικά σπρέι ψευδαργύρου;

Όχι. Αυτά δεν έχουν δείξει σταθερό όφελος και μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη απώλεια όσφρησης, σύμφωνα με την κλινική Mayo.

Μπορεί η υπερβολική ποσότητα ψευδαργύρου να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα;

Ναι. Η χρόνια υψηλή πρόσληψη μπορεί να μειώσει τον χαλκό και να διαταράξει την ανοσοποιητική ισορροπία, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.

Συμπέρασμα

Ο ψευδάργυρος παίζει κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη της ανοσολογικής υγείας και μπορεί να μειώσει σε μέτριο βαθμό τη διάρκεια και τη σοβαρότητα του κοινού κρυολογήματος, όταν χρησιμοποιείται σωστά και έγκαιρα. Ωστόσο, δεν αποτελεί θεραπεία για τους ιούς του κρυολογήματος ή της γρίπης, ούτε υποκαθιστά τον εμβολιασμό, την ξεκούραση και την κατάλληλη ενυδάτωση.

Η ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε τροφές που περιέχουν ψευδάργυρο, παραμένει ο ασφαλέστερος και πιο βιώσιμος τρόπος, για να υποστηρίξετε την άμυνα του οργανισμού σας κατά τη διάρκεια της εποχικής γρίπης.

Πηγές:
mayoclinic.org
clevelandclinic.org
medicalnewstoday.com
healthline.com