Πάνω από 1 εκ. Έλληνες με Χρόνια Νεφρική Νόσο - Στο Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης η εξέταση κρεατινίνης

Οι πάσχοντες από Χρόνια Νεφρική Νόσο στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο, οι περισσότεροι όμως δεν το γνωρίζουν, με αποτέλεσμα πολλοί από αυτούς να καταλήγουν σε νόσο τελικού σταδίου που αντιμετωπίζεται με αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού.

Η αιμοκάθαρση ωστόσο, δεν είναι αναπόφευκτη, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες και οικονομικά προσιτές εξετάσεις και θεραπείες, που δεν αξιοποιούνται επαρκώς για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Μία από αυτές είναι η εξέταση κρεατινίνης από την οποία εξάγεται ο δείκτης eGFR (εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης), μια πολύ αξιόπιστη εκτίμηση της υγείας των νεφρών.

Το υπουργείο Υγείας επεξεργάζεται την ένταξη της εξέτασης στο Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης «Προλαμβάνω», προκειμένου όσοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου να προβούν στις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές.

Η εξέλιξη της νόσου

Η πάθηση εξελίσσεται σε πέντε στάδια, από το 1 (ελαφρύτερο) έως το 5 (βαρύτερο), που καθορίζονται από τον ρυθμό σπειραματικής διήθησης, ο οποίος αντανακλά πόσο καλά φιλτράρουν τα νεφρά το αίμα.

Στο πέμπτο και τελικό στάδιο της νόσου, ο ασθενής χρειάζεται υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας με τεχνητά μέσα, δηλαδή αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση, ή πρέπει να υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού.

Οι σοβαροί κίνδυνοι

Η χρόνια νεφρική νόσος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Οι ασθενείς που καταλήγουν σε νόσο τελικού σταδίου, αναγκάζονται να υποβάλλονται ανά τακτά διαστήματα σε αιμοκάθαρση, κάτι που επιβαρύνει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους.

Ταυτόχρονα όμως, τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν δεκαπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Οι επιπλοκές αυτές περιλαμβάνουν το έμφραγμα μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και την καρδιακή ανεπάρκεια.

Πρόσφατα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι τα ποσοστά χρόνιας νεφρικής νόσου αυξάνονται ανησυχητικά, καθιστώντας τη νόσο μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σχεδόν 674 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με χρόνια νεφρική νόσο και αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, το 2050 η νεφρική ανεπάρκεια αναμένεται να αποτελεί την 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως.

Τα στοιχεία για την Ελλάδα

Στην Ελλάδα πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο πάνω από 1 εκ. άνθρωποι, ενώ το 80% από αυτούς δεν έχουν διαγνωστεί, με αποτέλεσμα να αγνοούν την πάθησή τους. Ο βασικός λόγος είναι ότι πρόκειται για σιωπηλή νόσο, δηλαδή εξελίσσεται για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να προκαλεί εμφανή συμπτώματα, τα οποία γίνονται αντιληπτά μόνο όταν έχει προχωρήσει σε σοβαρό στάδιο.

Ένα ακόμη θλιβερό ρεκόρ, είναι ότι η χώρα μας κατέχει το υψηλότερο ποσοστό ασθενών με νόσο τελικού σταδίου, δηλαδή ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, στην Ευρώπη.

Οι θεραπείες νεφρικής υποκατάστασης και οι νοσηλείες λόγω καρδιαγγειακών και νεφρικών επιπλοκών, επιβαρύνουν την εθνική οικονομία με άμεσο κόστος που φτάνει τα 850 εκατομμύρια ευρώ ετησίως (>7% των συνολικών δαπανών για την υγεία).

Στην Ελλάδα, το 2% των ασθενών με χρόνια νεφρική νόσο σταδίου 5 απορροφά το 65% του συνολικού κόστους διαχείρισης της νόσου, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους της αιμοκάθαρσης.

Η αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για χρόνια νεφρική νόσο έχει αποδειχθεί οικονομικά αποδοτικός, ειδικά σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα.

Παρά τη σημασία της πρόληψης και της πρώιμης διάγνωσης στην αντιμετώπιση του αυξημένου φορτίου της νόσου, η χρόνια νεφρική νόσος δεν περιλαμβάνεται στα Εθνικά Προγράμματα Πρόληψης της χώρας μας.

Η εξέταση κρεατινίνης από την οποία εξάγεται ο δείκτης eGFR (εκτιμώμενος ρυθμός σπειραματικής διήθησης), είναι μια πολύ αξιόπιστη εξέταση για την υγεία του νεφρού.

Στο πλαίσιο της 78ης Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο στη Γενεύη, εγκρίθηκαν προτάσεις τις οποίες καλούνται να εφαρμόσουν οι αρμόδιοι φορείς σε επίπεδο χωρών.

Η αρμόδια Υπουργός κα Ειρήνη Αγαπηδάκη, μερικές εβδομάδες μετά την απόφαση του ΠΟΥ, ανακοίνωσε πως επεξεργάζεται την ένταξη της υγείας του νεφρού σε εθνικό πρόγραμμα.

Ασθενείς υψηλού κινδύνου για χρόνια νεφρική νόσο (π.χ. ασθενείς με διαβήτη, δυσλιπιδαιμία & αρρύθμιστη υπέρταση), σύντομα θα λάβουν ειδοποίηση για να προβούν σε διαγνωστικές εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστώσουν αν βρίσκονται σε κίνδυνο και να προβούν στις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές.

Βασικό ζητούμενο η πρόληψη

Ο ΠΟΥ προτείνει μια σειρά από μέτρα για την προστασία των νεφρών και την πρόληψη των νεφρικών παθήσεων.

Η ανίχνευση νεφρικών παθήσεων στην πρωτοβάθμια περίθαλψη θεωρείται ύψιστης σημασίας, ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου και ευάλωτους πληθυσμούς, όπως είναι οι πάσχοντες από υπέρταση και διαβήτη.

Προτάσσει επίσης τη συνεργασία μεταξύ διαφόρων τομέων (κυβέρνησης, τοπικών κοινοτήτων και άλλων ενδιαφερόμενων), υπό κατάλληλη ρυθμιστική εποπτεία, για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών νεφρικής φροντίδας.

Παράλληλα, υπογραμμίζεται η ανάγκη για διασφάλιση σταδιακής πρόσβασης σε θεραπείες αντικατάστασης νεφρών (αιμοκάθαρση, περιτοναϊκή κάθαρση, μεταμόσχευση), με προτεραιότητα στη μεταμόσχευση στους κατάλληλους ασθενείς (καλύτερη έκβαση, ποιότητα ζωής και μικρότερο κόστος).

Η υιοθέτηση αποτελεσματικών φαρμάκων (π.χ. για υπέρταση/διαβήτη) που είναι προσιτά και έχουν μεγάλο όφελος, θα μειώσουν τις οικονομικές επιβαρύνσεις σε ασθενείς και κράτη.

Καλεί τέλος τις χώρες, να υποβάλλουν ανά διετία εκθέσεις προόδου στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Υγείας, αναφέροντας επιτεύγματα, δυσκολίες και επόμενα βήματα.