14 εκατ. παιδιά δεν έκαναν ούτε 1 δόση εμβολίου το 2024 – Δραματική έκκληση ΠΟΥ
Η ανοσοποίηση μέσω εμβολιασμών παραμένει ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα δημόσιας υγείας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και τη UNICEF, περισσότερα από 14 εκατομμύρια βρέφη παγκοσμίως δεν έλαβαν ούτε μία δόση απαραίτητων εμβολίων το 2024.
Αυτή η λεγόμενη ομάδα «βρεφών μηδενικής δόσης» (zero-dose) αυξάνεται, αφήνοντας εκατομμύρια ευάλωτα σε ασθένειες, που μπορούν να προληφθούν.
Η Kate O'Brien, Διευθύντρια του Τμήματος Ανοσοποίησης, Εμβολίων και Βιολογικών Προϊόντων του ΠΟΥ, συνέδεσε αυτήν την κρίση όχι μόνο με τις ανισότητες στα επιμέρους συστήματα υγείας, αλλά και με την παγκόσμια αύξηση της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια, η οποία υπονομεύει την εμπιστοσύνη στα προγράμματα εμβολιασμού.
Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες αλλαγές πολιτικής στις ΗΠΑ, όπου ορισμένες Πολιτείες μειώνουν ή καταργούν τον υποχρεωτικό εμβολιασμό βρεφών και παιδιών, υπογραμμίζουν πώς η παραπληροφόρηση μπορεί να διαμορφώσει νομοθεσίες και να απειλήσει τη συλλογική προστασία/ανοσία του παγκόσμιου πληθυσμού.
Τι τόνισε ο ΠΟΥ για τους εμβολιασμούς
Στο μήνυμά της, η O'Brien υπογράμμισε ότι πάνω από 14 εκατομμύρια βρέφη παγκοσμίως δεν έλαβαν καθόλου εμβόλια το 2024, ένας αριθμός που αντικατοπτρίζει τις βαθιές ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Αυτά τα «βρέφη μηδενικής δόσης» εμβολίων, συγκεντρώνονται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, αλλά υπάρχουν και σε χώρες υψηλότερου εισοδήματος, όπως οι ΗΠΑ, όπου η παραπληροφόρηση έχει διαβρώσει την εμβολιαστική κάλυψη.
Τόνισε ότι κάθε παραλειπόμενο εμβόλιο αντιπροσωπεύει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κρουσμάτων για ασθένειες όπως η ιλαρά, η διφθερίτιδα και η πολιομυελίτιδα, οι οποίες συνεχίζουν να επανεμφανίζονται σε υποεμβολιασμένες κοινότητες.
Πώς η παραπληροφόρηση για τα εμβόλια υπονομεύει τις προσπάθειες ανοσοποίησης;
Η παραπληροφόρηση διαδίδει ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με την ασφάλεια, την αναγκαιότητα και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, αποθαρρύνοντας τους γονείς από το να εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Αυτό συμβάλλει στην διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια, μια αναγνωρισμένη από τον ΠΟΥ απειλή για την παγκόσμια υγεία.
Οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:
- Ενίσχυση αβάσιμων φόβων από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ), όπως η σύνδεση των εμβολίων με τον αυτισμό.
- Εργαλειοποίηση πραγματικών αλλά σπάνιων παρενεργειών, για να στηθούν «επιχειρήματα» ότι τα εμβόλια δεν είναι ασφαλή.
- Διάβρωση της εμπιστοσύνης στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και στις επιστημονικές αρχές.
Η Kate O'Brien τόνισε ότι η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης είναι εξίσου σημαντική με την ίδια την χορήγηση εμβολίων, επειδή ακόμη και όταν τα εμβόλια είναι διαθέσιμα, ο φόβος και η σύγχυση μπορούν να εμποδίσουν την αποδοχή.
Πώς οι πρόσφατες εξελίξεις στις ΗΠΑ επιδεινώνουν το πρόβλημα;
Ορισμένες Πολιτείες των ΗΠΑ χαλαρώνουν ή καταργούν -όπως η Φλόριντα- τις υποχρεωτικές εμβολιαστικές πρακτικές κατά την παιδική ηλικία, επικαλούμενες την «γονική ελευθερία», η οποία όμως επηρεάζεται άμεσα από την επίμονη παραπληροφόρηση. Ενώ παρουσιάζονται με τον μανδύα της ατομικής επιλογής, αυτές οι αποφάσεις:
- Αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων ιλαράς και κοκκύτη σε υποεμβολιασμένες κοινότητες.
- Υπονομεύουν την ανοσία της αγέλης, η οποία προστατεύει ευάλωτους πληθυσμούς, όπως βρέφη και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
- Στέλνουν ένα παγκόσμιο μήνυμα ότι οι αποδεδειγμένα αναγκαίοι εμβολιασμοί είναι προαιρετικοί, αποδυναμώνοντας ενδεχομένως τα προγράμματα σε άλλες χώρες.
Αυτή η αλλαγή πολιτικής έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη θέση του ΠΟΥ, ο οποίος θεωρεί την ανοσοποίηση ως μη διαπραγματεύσιμο πυλώνα της παγκόσμιας ασφάλειας της υγείας.
Ποιες είναι οι συνέπειες της παράλειψης εμβολιασμών;
Τα παιδιά που παραμένουν ανεμβολίαστα αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν. Πέρα από τον ατομικό κίνδυνο, η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη αποσταθεροποιεί τα συστήματα δημόσιας υγείας.
- Ιλαρά: Τα κρούσματα επανεμφανίζονται ραγδαία, όταν τα ποσοστά εμβολιασμού πέφτουν κάτω από την εμβολιαστική κάλυψη σε επίπεδο 95% του πληθυσμού.
- Πολιομυελίτιδα: Οι προσπάθειες εξάλειψης διακυβεύονται ακόμη και από μικρά κενά στον εμβολιασμό.
- Διφθερίτιδα και κοκκύτης: Ενώ κάποτε ήταν υπό πλήρη περιορισμό, αυτές οι ασθένειες επιστρέφουν σε υποεμβολιασμένες περιοχές.
Για τα βρέφη και τα μικρά παιδιά, η απώλεια των πρώιμων εμβολιασμών δημιουργεί επίσης αλυσιδωτές καθυστερήσεις, καθιστώντας πιο δύσκολο να καλυφθεί αυτό το κενό αργότερα.
Γιατί είναι επείγουσα η ενίσχυση των συστημάτων ανοσοποίησης;
Η Kate O'Brien προέτρεψε τις χώρες να:
- Εντοπίσουν και να προσεγγίσουν τα «βρέφη μηδενικής δόσης», ειδικά σε περιθωριοποιημένες κοινότητες.
- Επενδύσουν σε τακτικά προγράμματα εμβολιασμού, όχι μόνο σε εκστρατείες έκτακτης ανάγκης.
- Χτίσουν ανθεκτικότητα έναντι της παραπληροφόρησης ενισχύοντας τις στρατηγικές επικοινωνίας και την εμπιστοσύνη της κοινότητας.
Το μάθημα είναι σαφές: τα εμβόλια λειτουργούν μόνο εάν οι άνθρωποι τα λαμβάνουν πραγματικά και ως εκ τούτου πρέπει να προστατεύονται τόσο η πρόσβαση όσο και η εμπιστοσύνη σε αυτά.
Συμπέρασμα
Το γεγονός ότι πάνω από 14 εκατομμύρια βρέφη δεν έκαναν ούτε μία δόση απαραίτητων εμβολίων το 2024 αποτελεί μια έντονη υπενθύμιση, ότι η πρόσβαση και η εμπιστοσύνη στα εμβόλια λειτουργούν χέρι-χέρι. Η προειδοποίηση της Kate O'Brien αντικατοπτρίζει μια διπλή πρόκληση: την προσέγγιση υποεξυπηρετούμενων πληθυσμών και την εξάλειψη της παραπληροφόρησης που τροφοδοτεί την διστακτικότητα στα εμβόλια.
Καθώς ορισμένες Πολιτείες των ΗΠΑ υποχωρούν από τις πολιτικές υποχρεωτικού εμβολιασμού, ο κίνδυνος επεκτείνεται πέρα από τα σύνορά τους. Η προστασία των παιδιών από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν απαιτεί ισχυρά συστήματα ανοσοποίησης, αξιόπιστες πληροφορίες και συλλογική ευθύνη. Χωρίς αυτά, η πρόοδος στην παγκόσμια υγεία απειλείται με κατάρρευση.