Τι είναι τα “βακτήρια εφιάλτης” – Συναγερμός στις ΗΠΑ λόγω ραγδαίας εξάπλωσης

Είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει στελέχη υψηλής αντοχής στα φάρμακα και τα οποία δεν ανταποκρίνονται πλέον στα αντιβιοτικά έσχατης λύσης.

Μια πρόσφατη έκθεση που επικαλούνται τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και η σχετική κάλυψη στα εγχώρια ΜΜΕ δείχνουν, ότι αυτές οι λοιμώξεις εξαπλώνονται ευρύτερα σε νοσοκομεία και κοινότητες, εγείροντας φόβους για μια επικείμενη κρίση δημόσιας υγείας.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι τα «βακτήρια εφιάλτης», γιατί είναι τόσο επικίνδυνα και τι οδηγεί στην αύξησή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τι είναι τα «βακτήρια εφιάλτης»;

Τα «βακτήρια εφιάλτης» είναι ένας άτυπος όρος για τα ανθεκτικά στις καρβαπενέμες εντεροβακτήρια (Carbapenem-Resistant Enterobacterales - CRE) και τους σχετικούς πολυανθεκτικούς οργανισμούς, οι οποίοι αποφεύγουν σχεδόν όλα τα διαθέσιμα αντιβιοτικά.

• Οι καρβαπενέμες είναι ισχυρά αντιβιοτικά, που χρησιμοποιούνται συχνά ως έσχατη λύση, όταν άλλα φάρμακα αποτυγχάνουν.
• Τα CRE παράγουν ένζυμα όπως οι καρβαπενεμάσες, τα οποία διασπούν αυτά τα φάρμακα και τα καθιστούν άχρηστα.
• Λόγω αυτής της αντοχής, οι λοιμώξεις καθίστανται πολύ δύσκολες στη θεραπεία και μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή ασθένεια ή και θάνατο.
• Το CDC κατατάσσει τα CRE ως επείγουσα απειλή για τη δημόσια υγεία, με τα ποσοστά θνησιμότητας για λοιμώξεις του αίματος να εκτιμώνται μεταξύ 30% και 50%.

Γιατί αυξάνονται οι λοιμώξεις στις ΗΠΑ;

Αρκετοί επικαλυπτόμενοι παράγοντες εξηγούν την αύξηση των κρουσμάτων CRE στις Ηνωμένες Πολιτείες:

• Ενδονοσοκομειακή μετάδοση: Τα CRE ευδοκιμούν σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης, εξαπλώνονται μέσω μολυσμένων επιφανειών, επεμβατικών ιατρικών συσκευών και επαφής μεταξύ ασθενών. Η παρατεταμένη νοσηλεία αυξάνει τον κίνδυνο έκθεσης.
• Υπερβολική και κακή χρήση αντιβιοτικών: Η υπερβολική συνταγογράφηση αντιβιοτικών -τόσο στα νοσοκομεία όσο και στην εξωτερική περίθαλψη- οδηγεί στη σταδιακή αύξηση της αντοχής των βακτηρίων σε αυτά. Η ακατάλληλη χρήση αντιβιοτικών ευρέος φάσματος επιταχύνει την προσαρμογή των βακτηρίων στον… εχθρό τους, δηλαδή στα αντιβιοτικά.
• Ανεπαρκής έλεγχος λοιμώξεων: Τα κενά στην πρόληψη των λοιμώξεων, ιδιαίτερα στις εγκαταστάσεις μακροχρόνιας περίθαλψης, επιτρέπουν σε ανθεκτικά στελέχη βακτηρίων να επιμένουν και να κυκλοφορούν.
• Ταξίδια και παγκόσμια εξάπλωση: Οι ασθενείς που επιστρέφουν από περιοχές με υψηλά ποσοστά αντοχής, όπως μέρη της Ασίας, συχνά εισάγουν ανθεκτικά στελέχη στα νοσοκομεία των ΗΠΑ (όπως και σε κάθε άλλη χώρα).
• Περιορισμένες επιλογές θεραπείας: Λίγα νέα αντιβιοτικά αναπτύσσονται, αφήνοντας τους γιατρούς με πολύ περιορισμένες εναλλακτικές λύσεις μόλις εμφανιστεί αντοχή.

Κίνδυνοι υγείας λόγω λοίμωξης από «βακτήρια εφιάλτη»

Οι λοιμώξεις από CRE μπορούν να επηρεάσουν πολλά όργανα και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

• Ουρολοιμώξεις: Ανθεκτικές στις τυπικές θεραπείες, οδηγώντας σε υποτροπιάζουσες λοιμώξεις.
• Λοιμώξεις του αίματος: Υψηλή θνησιμότητα λόγω σήψης και πολυοργανικής ανεπάρκειας.
• Πνευμονία: Ιδιαίτερα σοβαρή σε ασθενείς που βρίσκονται σε μηχανικό αερισμό.
• Λοιμώξεις σε χειρουργημένο σημείο: Δύσκολη θεραπεία, παρατείνεται η ανάρρωση.

Επειδή τα τυπικά αντιβιοτικά αποτυγχάνουν, οι ασθενείς συχνά χρειάζονται τοξικά ή λιγότερο αποτελεσματικά φάρμακα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν πρόσθετες επιπλοκές.

Πώς αντιδρούν οι ΗΠΑ

Οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας εντείνουν τα μέτρα επιτήρησης και περιορισμού:

• Το Δίκτυο Εργαστηρίων AR του CDC παρακολουθεί την εξάπλωση των CRE και εντοπίζει γονίδια αντοχής.
• Τα νοσοκομεία παροτρύνονται να ενισχύσουν τα πρωτόκολλα ελέγχου λοιμώξεων, όπως η απομόνωση, η υγιεινή των χεριών και η απολύμανση των επιφανειών.
• Συμβουλεύονται οι γιατροί να συμμορφωθούν με τα προγράμματα διαχείρισης αντιβιοτικών και να μειώσουν τις περιττές συνταγογραφήσεις.
• Η χρηματοδότηση νέων ερευνών κατευθύνεται σε νέα αντιμικροβιακά φάρμακα και εναλλακτικές θεραπείες.

Παρά τις προσπάθειες αυτές, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς συνεχή δράση, οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να εισέλθουν σε μια «μετ-αντιβιοτική εποχή» όπου κοινές λοιμώξεις θα γίνουν ξανά απειλητικές για τη ζωή.

Βασικά στοιχεία για τα βακτήρια εφιάλτη (CRE)

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορούν να μολυνθούν υγιείς άνθρωποι;

Τα υγιή άτομα διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο, αλλά έχουν αναφερθεί κρούσματα στην κοινότητα. Οι νοσηλευόμενοι ασθενείς, ειδικά εκείνοι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο.

Υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες;

Ορισμένοι νεότεροι συνδυασμοί αντιβιοτικών (όπως η κεφταζιντίμη-αβιμπακτάμη) μπορεί να λειτουργήσουν (ανά περίσταση), αλλά η αντοχή των βακτηρίων έχει ήδη αρχίσει να εμφανίζεται και σε αυτά. Η θεραπεία παραμένει δύσκολη και περιορισμένη.

Τι μπορεί να κάνει ο καθένας για να μειώσει τον κίνδυνο;

Αποφύγετε την περιττή χρήση αντιβιοτικών, εφαρμόστε πρακτικές καλής υγιεινής χεριών και κάντε όλα τα απαραίτητα εμβόλια, για να μειώσετε εξαρχής την ανάγκη για αντιβιοτικά.

Συμπέρασμα

Η αύξηση των λοιμώξεων από «βακτήρια εφιάλτη» στις ΗΠΑ αποτελεί μια έντονη υπενθύμιση του πώς η αντοχή στα αντιβιοτικά απειλεί τη δημόσια υγεία. Οι CRE και οι σχετικοί οργανισμοί εξαπλώνονται ταχύτερα λόγω της υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών, της μετάδοσης εντός νοσοκομείων και της περιορισμένης καινοτομίας στα φάρμακα.

Χωρίς αποφασιστική δράση, οι συνήθεις λοιμώξεις θα μπορούσαν για άλλη μια φορά να γίνουν θανατηφόρες και, μάλιστα, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πηγές:
aljazeera.com
independent.co.uk
acpjournals.org