Είναι κρίση πανικού ή άγχους; Βασικές διαφορές - Πώς να αναγνωρίσετε την καθεμία

Αν και αυτοί οι δύο όροι χρησιμοποιούνται συχνά με την ίδια σημασία, περιγράφουν διαφορετικές καταστάσεις με ξεχωριστά συναισθηματικά και σωματικά πρότυπα.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τις διαφορές μεταξύ κρίσεων πανικού και κρίσεων άγχους, πώς να αναγνωρίσετε τα συμπτώματά τους, τι τις προκαλεί και πώς να διαχειριστείτε αποτελεσματικά και τις δύο.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας κρίσης πανικού και μιας κρίσης άγχους;

Η βασική διαφορά είναι ότι οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται έντονα και συχνά χωρίς προειδοποίηση, ενώ οι κρίσεις άγχους αναπτύσσονται σταδιακά ως απόκριση σε έναν συγκεκριμένο παράγοντα άγχους ή σε μια συνεχιζόμενη ανησυχία.

Οι κρίσεις πανικού αναγνωρίζονται ως κλινικό χαρακτηριστικό στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5), ενώ οι κρίσεις άγχους δεν αποτελούν επίσημη διάγνωση, αλλά έναν όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει σοβαρά επεισόδια άγχους.

Η κατανόηση αυτών των διαφορών είναι το κλειδί για την σωστή θεραπεία και συναισθηματική διαχείριση.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού;

Μια κρίση πανικού είναι ένα οξύ επεισόδιο ξαφνικού φόβου, το οποίο συνοδεύεται από σοβαρά σωματικά συμπτώματα, που συχνά μοιάζουν με καρδιακή προσβολή. Προκαλείται από μια ξαφνική αύξηση της αδρεναλίνης και άλλων ορμονών του στρες, ενεργοποιώντας την αντίδραση «μάχης ή φυγής» του σώματος ακόμη και χωρίς πραγματικό κίνδυνο.

Τα συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ταχυκαρδία και πόνο στο στήθος
• Δύσπνοια ή αίσθημα πνιγμού
• Ζάλη ή λιποθυμία
• Εφίδρωση και τρέμουλο
• Αίσθημα αποσύνδεσης από την πραγματικότητα ή φόβος απώλειας ελέγχου

Οι κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανιστούν μία φορά ή επανειλημμένα. Όταν επανεμφανίζονται και προκαλούν συνεχή ανησυχία για μελλοντικά επεισόδια, οι ψυχολόγοι μπορεί να διαγνώσουν διαταραχή πανικού.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας κρίσης άγχους;

Μια κρίση άγχους αναπτύσσεται πιο σταδιακά και συνδέεται με στρεσογόνους παράγοντες όπως η πίεση στην εργασία, οι οικονομικές ανησυχίες και η χρόνια ανησυχία. Οι σωματικές αισθήσεις μπορεί να είναι πιο ήπιες από μια κρίση πανικού, αλλά διαρκούν περισσότερο, συμβάλλοντας στην κόπωση και την ψυχική εξάντληση.

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μυϊκή ένταση και αδυναμία ηρεμίας
• Καταιγιστικές σκέψεις και σαρωτικές ανησυχίες
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Δυσκολία στον ύπνο
• Ήπιο αίσθημα παλμών ή τρέμουλο

Επειδή οι κρίσεις άγχους προέρχονται από ψυχολογικό στρες, η διαχείρισή τους συχνά επικεντρώνεται στον εντοπισμό και την μείωση των υποκείμενων αιτιών.

Γιατί η διάκριση έχει σημασία για τη θεραπεία

Αν και οι δύο καταστάσεις μοιράζονται αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, η διάκριση μεταξύ κρίσεων πανικού και κρίσεων άγχους βοηθά τους ειδικούς να σχεδιάσουν ένα πιο αποτελεσματικό σχέδιο θεραπείας.

• Οι κρίσεις πανικού συνήθως αντιμετωπίζονται με συνδυασμό γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας (CBT) και -όταν χρειάζεται- βραχυπρόθεσμης χρήσης φαρμάκων, όπως επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) ή βενζοδιαζεπίνες (υπό αυστηρή επίβλεψη).
• Οι κρίσεις άγχους, που συνδέονται με χρόνιο στρες ή γενικευμένη διαταραχή άγχους (GAD), ωφελούνται περισσότερο από μακροπρόθεσμες στρατηγικές διαχείρισης άγχους, όπως ψυχοθεραπεία, τεχνικές χαλάρωσης και αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η τακτική άσκηση και η υγιεινή του ύπνου.

Και οι δύο καταστάσεις ανταποκρίνονται καλά στη διαχείριση του στρες και στις ασκήσεις γείωσης, που ηρεμούν το νευρικό σύστημα.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια

Ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια εάν τα συμπτώματα μιμούνται εκείνα μιας καρδιακής προσβολής (όπως έντονος πόνος στο στήθος και δύσπνοια) ή εάν τα επεισόδια πανικού γίνονται συχνά και επηρεάζουν την καθημερινή ζωή. Το χρόνιο άγχος που διαταράσσει τον ύπνο, τη συγκέντρωση ή τις σχέσεις απαιτεί επίσης αξιολόγηση από επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να αποτρέψουν την κλιμάκωση σε πιο σοβαρό άγχος ή διαταραχές πανικού.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί το άγχος να μετατραπεί σε κρίση πανικού;

Ναι. Το σοβαρό άγχος μπορεί μερικές φορές να φτάσει στο σημείο να προκαλέσει κρίση πανικού, ειδικά σε άτομα με διαταραχή πανικού ή χρόνιο στρες.

Είναι επικίνδυνες οι κρίσεις πανικού;

Αν και εξαιρετικά οδυνηρές, οι κρίσεις πανικού δεν είναι απειλητικές για τη ζωή. Ωστόσο, η σωματική τους ένταση μπορεί να μοιάζει με καρδιακά συμπτώματα, επομένως είναι σημαντική μια σωστή ιατρική αξιολόγηση.

Πώς μπορώ να ηρεμήσω γρήγορα από μια κρίση πανικού;

Η αργή αναπνοή, οι τεχνικές γείωσης (όπως η ονομασία κοντινών αντικειμένων) και η χαλάρωση των μυών μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση του ελέγχου. Η διαβεβαίωση του εαυτού σας ότι το επεισόδιο θα περάσει βοηθά επίσης στην μείωση του φόβου.

Μπορούν οι κρίσεις άγχους να διαρκέσουν όλη μέρα;

Ναι. Σε αντίθεση με τις κρίσεις πανικού, οι οποίες είναι σύντομες και έντονες, οι κρίσεις άγχους μπορούν να διαρκέσουν για ώρες ή και ημέρες, ανάλογα με τους συνεχιζόμενους στρεσογόνους παράγοντες.

Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στη μείωση τόσο των κρίσεων πανικού όσο και των κρίσεων άγχους;

Η τακτική άσκηση, ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας, η ισορροπημένη διατροφή και ο επαρκής ύπνος ενισχύουν την ανθεκτικότητα του σώματος στο στρες και μειώνουν τη συχνότητα των κρίσεων.

Συμπέρασμα

Ενώ οι κρίσεις πανικού και άγχους μοιράζονται αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, διαφέρουν ως προς την έναρξη, τη διάρκεια και την ένταση. Οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται ξαφνικά και έντονα, ενώ οι κρίσεις άγχους αναπτύσσονται σταδιακά από το συνεχιζόμενο στρες.

Πηγές:
health.com
mayoclinic.org
clevelandclinic.org
nhs.uk
verywellmind.com