10 γνωρίσματα ατόμων που μεγαλώνουν με ναρκισσιστές γονείς

Οι ναρκισσιστικές γονικές πρακτικές συχνά περιστρέφονται γύρω από τον έλεγχο, τη χειραγώγηση και την υπό όρους αγάπη, αφήνοντας τα παιδιά να προσαρμόζονται με τρόπους που τα βοηθούν να επιβιώσουν συναισθηματικά, αλλά αργότερα μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην ενήλικη ζωή τους.

Αυτό το άρθρο παραθέτει όσα οι ψυχολόγοι ξεχωρίζουν ως τα πιο συνηθισμένα χαρακτηριστικά ενηλίκων που μεγάλωσαν με ναρκισσιστές γονείς.

1. Δυσκολεύονται με την αυτοεκτίμηση

Τα παιδιά ναρκισσιστών γονέων συχνά μεγαλώνουν νιώθοντας ότι η αγάπη πρέπει να κερδηθεί μέσω της επίτευξης ή της συμμόρφωσης. Αυτή η υπό όρους στοργή οδηγεί σε χρόνια αυτοαμφισβήτηση και μια εσωτερική αίσθηση ανεπάρκειας. Ως ενήλικες, μπορεί να αναζητούν συνεχώς την επιβεβαίωση από τους άλλους για να αισθάνονται ασφαλείς για την αξία τους.

2. Δεν ξέρουν πώς να θέτουν όρια

Επειδή οι ναρκισσιστές γονείς συχνά αγνοούν ή παραβιάζουν τα προσωπικά τους όρια, τα παιδιά τους μπορεί να μην έχουν μάθει πώς να τα θέτουν ή να τα υπερασπίζονται. Ως ενήλικες, μπορεί να αισθάνονται ενοχές αν πουν «όχι» ή να πασχίζουν να προστατεύσουν τον συναισθηματικό τους χώρο, βάζοντας συχνά τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους.

3. Έχουν αυξημένη ενσυναίσθηση αλλά και συναισθηματική εξάντληση

Πολλοί άνθρωποι που μεγαλώνουν από ναρκισσιστές γονείς συντονίζονται υπερβολικά με τα συναισθήματα των άλλων: μια δεξιότητα επιβίωσης που αναπτύχθηκε για να προβλέπουν τις διαθέσεις των γονιών τους. Ενώ αυτό τους κάνει συμπονετικούς και κατανοητικούς, τους αφήνει επίσης ευάλωτους στην συναισθηματική εξάντληση και τη χειραγώγηση στις σχέσεις.

4. Φοβούνται τη σύγκρουση

Μεγαλώνοντας σε ένα ασταθές περιβάλλον τα παιδιά μαθαίνουν ότι η διαφωνία μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη ή οργή. Ως ενήλικες, μπορεί να αποφεύγουν την αντιπαράθεση με κάθε κόστος, καταστέλλοντας τις απόψεις ή τα συναισθήματά τους, για να διατηρήσουν την ειρήνη, ακόμα και όταν αυτό σημαίνει ότι θυσιάζουν την αυθεντικότητά τους.

5. Επιτυγχάνουν υπερβολικά για να νιώθουν ότι τους εκτιμούν

Η επιτυχία συχνά γίνεται ένας μηχανισμός αντιμετώπισης. Πολλά ενήλικα παιδιά ναρκισσιστών κυνηγούν την τελειότητα, τις προαγωγές ή την εξωτερική επιτυχία ως τρόπο να αποδείξουν την αξία τους. Αυτή η παρόρμηση, αν και φαινομενικά παραγωγική, συχνά τροφοδοτείται από άγχος και φόβο μήπως ποτέ δεν είναι «αρκετοί» ως απόγονοι, σύντροφοι, επαγγελματίες ή φίλοι.

6. Δυσκολεύονται με την εμπιστοσύνη

Το να έχουν έναν γονέα που χειραγωγεί την αλήθεια ή μεταθέτει την ευθύνη διαβρώνει την ικανότητα ενός παιδιού να εμπιστεύεται τους άλλους, ή ακόμα και τον εαυτό του. Οι ενήλικες που μεγαλώνουν σε αυτές τις δυναμικές μπορεί να γίνουν υπερ-καχύποπτοι στις σχέσεις τους, αναζητώντας συνεχώς κρυφά κίνητρα ή σημάδια προδοσίας.

7. Νιώθουν υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των άλλων

Οι ναρκισσιστές γονείς συχνά κάνουν τα παιδιά τους να αισθάνονται υπεύθυνα για τις διαθέσεις τους, γεμίζοντας ενοχές ή κατηγορώντας τα για την ένταση στο σπίτι. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ενήλικες, που αισθάνονται την ανάγκη να «διορθώσουν» τα προβλήματα των άλλων, ακόμη και με κόστος τη δική τους ευημερία.

8. Βιώνουν χρόνιο άγχος

Η απρόβλεπτη φύση των ναρκισσιστικών γονέων συχνά αφήνει σαν αποτύπωμά της και φυσιολογικές επιπτώσεις. Πολλοί ενήλικες που μεγαλώνουν σε τέτοια περιβάλλοντα ζουν σε κατάσταση αυξημένης εγρήγορσης, περιμένοντας ανά πάσα στιγμή να γίνουν αποδέκτες κριτικής ή απόρριψης: ένα συναισθηματικό μοτίβο που μπορεί να εκδηλωθεί ως γενικευμένο άγχος ή προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το άγχος.

9. Έχουν μια εύθραυστη αίσθηση ταυτότητας

Επειδή οι ναρκισσιστές γονείς επιβάλλουν τις δικές τους επιθυμίες και προσδοκίες στα παιδιά τους, αυτά τα άτομα συχνά μεγαλώνουν αβέβαια για το ποιοι πραγματικά είναι. Στην ενήλικη ζωή, μπορεί να δυσκολεύονται να κάνουν ανεξάρτητες επιλογές ή να ορίσουν τις προσωπικές τους αξίες έξω από την έγκριση των άλλων.

10. Έλκονται από τοξικές σχέσεις

Δυστυχώς, η οικειότητα δίνει την αίσθηση ασφάλειας, ακόμα και όταν είναι ανθυγιεινή. Οι ενήλικες που μεγαλώνουν από ναρκισσιστές γονείς μπορεί ασυνείδητα να αναζητούν συντρόφους ή φίλους, που αναπαράγουν τα ίδια συναισθηματικά πρότυπα ελέγχου, παραμέλησης ή ασυνέπειας που βίωσαν μεγαλώνοντας.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορούν οι άνθρωποι που μεγαλώνουν από ναρκισσιστές γονείς να θεραπευτούν από αυτά τα πρότυπα;

Ναι. Με την αυτογνωσία, την ψυχοθεραπεία και τις υγιείς σχέσεις, πολλά άτομα ξεμαθαίνουν τους μηχανισμούς αντιμετώπισης που αναπτύχθηκαν στην παιδική ηλικία και χτίζουν ισχυρότερα όρια και αυτοεκτίμηση.

Γίνονται όλα τα παιδιά ναρκισσιστών, άτομα με τάση πάντα να ευχαριστούν τους άλλους;

Όχι πάντα, αλλά το να ευχαριστούν τους άλλους (people pleasing) είναι μια από τις πιο συνηθισμένες προσαρμοστικές αντιδράσεις. Άλλοι μπορεί να αποσυρθούν ή να αποστασιοποιηθούν συναισθηματικά.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η ψυχοθεραπεία;

Η θεραπεία, ειδικά οι γνωσιακές-συμπεριφορικές και οι προσεγγίσεις που βασίζονται στο τραύμα, βοηθούν τα άτομα να εντοπίσουν διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις, να επεξεργαστούν συναισθηματικά τραύματα και να μάθουν πρακτικές δεξιότητες για τον καθορισμό ορίων και τη συναισθηματική ρύθμιση.

Είναι εφικτό να διατηρηθεί η επαφή με έναν ναρκισσιστικό γονέα;

Ναι, αλλά συχνά απαιτεί σαφή όρια, συναισθηματική απόσταση και συνεπή αυτοφροντίδα. Πολλοί “αναγκάζονται” να επιλέξουν την περιορισμένη ή μηδενική επαφή, προκειμένου να προστατεύσουν την ψυχική τους υγεία.

Ποια είναι τα σημάδια ανάρρωσης;

Η μεγαλύτερη αυτοαποδοχή, η μειωμένη ενοχή σχετικά με τον καθορισμό ορίων και οι πιο υγιεινές επιλογές σχέσεων είναι ισχυρές ενδείξεις ότι κάποιος σπάει τον κύκλο της ναρκισσιστικής εξαρτημένης συμπεριφοράς.

Συμπέρασμα

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ανατροφής από έναν ναρκισσιστή γονέα μπορούν να διαρκέσουν και στην ενήλικη ζωή, αλλά δεν είναι μόνιμες. Η αναγνώριση των μοτίβων χαμηλής αυτοεκτίμησης, των προβλημάτων ορίων και της υπερβολικής ευθύνης είναι το πρώτο βήμα προς την θεραπεία. Με τη σωστή υποστήριξη και αυτογνωσία, είναι εφικτό να ανακτήσουμε μια υγιή αίσθηση ταυτότητας και να δημιουργήσουμε ισορροπημένες, ικανοποιητικές σχέσεις.

Πηγές:
psychologytoday.com
verywellmind.com
healthline.com
psychcentral.com
clevelandclinic.org