Καρκίνος παγκρέατος: 6 παράγοντες κινδύνου για τον ανίατο τύπο καρκίνου
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι ένας από τους πιο επιθετικούς και θανατηφόρους καρκίνους, διότι κατά κανόνα διαγιγνώσκεται σε μεταγενέστερο στάδιο λόγω της «σιωπηρής» εξέλιξής του.
Αν και δεν είναι τόσο συνηθισμένος όσο άλλες μορφές καρκίνου, έχει σημαντικά χαμηλό ποσοστό επιβίωσης, γεγονός που καθιστά την κατανόηση των παραγόντων κινδύνου του ακόμη πιο σημαντική.
Διαβάστε επίσης: Καρκίνος παγκρέατος: Τα φαινομενικά αθώα συμπτώματα που δεν πρέπει να προσπερνάτε
Αυτό το άρθρο παραθέτει τους βασικούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του παγκρέατος, εξηγώντας πώς η γενετική, ο τρόπος ζωής, το ιατρικό ιστορικό και οι περιβαλλοντικές επιρροές μπορούν να επηρεάσουν τις πιθανότητές σας και τι μπορείτε να κάνετε για να τις μειώσετε.
1. Ηλικία και φύλο
Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται με την ηλικία, με τις περισσότερες περιπτώσεις να διαγιγνώσκονται σε άτομα άνω των 60 ετών.
Επιπλέον, οι άνδρες έχουν ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες να αναπτύξουν αυτόν τον καρκίνο, αν και το χάσμα μεταξύ των φύλων μειώνεται.
2. Γενετικές μεταλλάξεις και κληρονομικότητα
Ορισμένες κληρονομικές μεταλλάξεις αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος, όπως μεταλλάξεις σε:
- BRCA1 και BRCA2 (επίσης συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών)
- PALB2
- CDKN2A
- STK11 (σύνδρομο Peutz-Jeghers)
- Σύνδρομο Lynch
Εάν δύο ή περισσότεροι συγγενείς α’ βαθμού είχαν καρκίνο στο πάγκρεας ή εάν υπάρχει γνωστό οικογενειακό σύνδρομο, ο κίνδυνός σας αυξάνεται σημαντικά.
3. Χρόνια παγκρεατίτιδα
Η μακροχρόνια φλεγμονή του παγκρέατος αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος, ειδικά όταν προκαλείται από κληρονομική παγκρεατίτιδα ή κατάχρηση αλκοόλ.
4. Διαβήτης τύπου 2
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 —ειδικά με πρόσφατη εμφάνιση— διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι ο διαβήτης μπορεί να είναι και παράγοντας κινδύνου και πρώιμο σύμπτωμα του καρκίνου του παγκρέατος.
5. Παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο
Το να είσαι υπέρβαρος ή παχύσαρκος είναι ένας καλά τεκμηριωμένος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο παγκρέατος. Το υπερβολικό κοιλιακό λίπος, συγκεκριμένα, συνδέεται με αντίσταση στην ινσουλίνη και συστηματική φλεγμονή, τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου.
6. Τρόπος ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου
| Παράγοντας κινδύνου | Μηχανισμός |
| Κάπνισμα | Περιέχει καρκινογόνες ουσίες που βλάπτουν άμεσα τον παγκρεατικό ιστό |
| Κατάχρηση αλκοόλ | Προάγει τη χρόνια παγκρεατίτιδα και τη δυσλειτουργία του ήπατος |
| Υψηλή πρόσληψη κόκκινου/επεξεργασμένου κρέατος | Μπορεί να προάγει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες |
| Χαμηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών | Μπορεί να μειώσει την πρόσληψη προστατευτικών αντιοξειδωτικών |
| Έκθεση σε χημικές ουσίες στον χώρο εργασίας | Σε βιομηχανίες όπως η μεταλλουργία ή το στεγνό καθάρισμα |
Το κάπνισμα από μόνο του ευθύνεται για περίπου 20-25% των περιπτώσεων καρκίνου του παγκρέατος.
Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν
- Λοιμώξεις: Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η ηπατίτιδα Β μπορεί να αυξήσουν μέτρια τον κίνδυνο.
- Ομάδα αίματος: Τα άτομα με ομάδα αίματος Α, Β ή ΑΒ μπορεί να έχουν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με την ομάδα αίματος Ο.
- Χολολιθίαση ή αφαίρεση χοληδόχου κύστης: Συνδέεται με αλλαγές στη ροή της χολής και στην λειτουργία του παγκρέατος.
Συχνές Ερωτήσεις
Το να έχω διαβήτη σημαίνει ότι θα πάθω καρκίνο στο πάγκρεας;
Όχι, αλλά ο διαβήτης τύπου 2 —ιδιαίτερα εάν έχετε διαγνωστεί πρόσφατα ή δεν τον έχετε υπό έλεγχο— σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο. Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τις αλλαγές στο σάκχαρο του αίματος και να συζητάτε τα συμπτώματά με έναν γιατρό.
Είναι κληρονομικός ο καρκίνος του παγκρέατος;
Ναι. Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις είναι σποραδικές, περίπου το 10% των καρκίνων του παγκρέατος έχουν κληρονομική διάσταση. Εάν έχετε ισχυρό οικογενειακό ιστορικό, συνιστάται να μιλήσετε με γιατρό σχετικά.
Υπάρχει προληπτικό τεστ για τον καρκίνο του παγκρέατος;
Δεν υπάρχει κάποιο τεστ ρουτίνας για τον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. άτομα με οικογενειακά σύνδρομα ή με πολλούς συγγενείς με καρκίνο του παγκρέατος) μπορεί να ωφεληθούν από εξειδικευμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της μαγνητικής τομογραφίας ή του ενδοσκοπικού υπερήχου.
Μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο μέσω διατροφής και τρόπου ζωής;
Ναι. Το να μην καπνίζετε, να διατηρείτε ένα υγιές βάρος, να ακολουθείτε μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και ο περιορισμός του αλκοόλ μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο. Αυτές οι συνήθειες προστατεύουν επίσης από πολλές άλλες χρόνιες ασθένειες.
Γιατί ο καρκίνος του παγκρέατος συχνά εντοπίζεται αργά;
Επειδή ο καρκίνος του παγκρέατος σε πρώιμο στάδιο σπανίως προκαλεί συμπτώματα, συχνά διαγιγνώσκεται μόνο όταν η νόσος είναι προχωρημένη. Τα διακριτικά σημάδια, όπως η απώλεια βάρους, η κόπωση και οι πεπτικές αλλαγές δυστυχώς συχνά υποτιμώνται/παραβλέπονται.
Σύνοψη
Οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος διαμορφώνονται από έναν συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και μεταβλητών του τρόπου ζωής. Αν και δεν μπορείτε να αλλάξετε την ηλικία ή το οικογενειακό σας ιστορικό, μπορείτε να λάβετε σημαντικά βήματα για να μειώσετε τον κίνδυνο με το να μην καπνίζετε, να έχετε ένα υγιές βάρος και να διαχειρίζεστε το σάκχαρο στο αίμα.
Πηγές:
cancer.org
theconversation.com
cdc.gov
mayoclinic.org
cancer.net