Μικροπλαστικά: Πώς μπαίνουν στο σώμα μας και τι προκαλούν
Το άνοιγμα ενός μπουκαλιού ή η αφαίρεση του περιτυλίγματος από ένα αλλαντικό, μπορεί να προσθέσει μικροπλαστικά στο φαγητό σας.
Τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στα τρόφιμα κατά τη συσκευασία, την επεξεργασία, ακόμη και την κανονική χρήση, όπως το να στρίψετε το καπάκι στο μπουκάλι ή να σκίσετε το πλαστικό περιτύλιγμα, σύμφωνα με νέα μελέτη.
«Είναι η πρώτη συστηματική απόδειξη του πώς η κανονική και προβλεπόμενη χρήση τροφίμων συσκευασμένων σε πλαστικό μπορεί να μολυνθεί με μικροπλαστικά και νανοπλαστικά», δήλωσε η κύρια συγγραφέας Lisa Zimmermann.
Οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερες από 100 μελέτες και βρήκαν πλαστικά σωματίδια σε κοινά τρόφιμα όπως ρύζι, κονσερβοποιημένα ψάρια, αναψυκτικά, εμφιαλωμένο νερό και δοχεία φαγητού, σύμφωνα με το CNN.
Για παράδειγμα, μια μελέτη βρήκε κατά μέσο όρο 240.000 πλαστικά σωματίδια σε ένα λίτρο εμφιαλωμένου νερού.
Τα μικροπλαστικά είναι πολύ μικρά κομμάτια πλαστικού, συχνά με πλάτος μικρότερο από 5 χιλιοστά — περίπου το μέγεθος ενός σπόρου σουσαμιού. Τα νανοπλαστικά είναι ακόμη μικρότερα και μετριούνται σε δισεκατομμυριοστά του μέτρου.
Είναι τόσο μικροσκοπικά που μπορούν να μετακινηθούν μέσω των πνευμόνων ή του πεπτικού και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, μεταφέροντας δυνητικά επιβλαβείς χημικές ουσίες στο σώμα και τα κύτταρα.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι το επαναλαμβανόμενο πλύσιμο ενός πλαστικού μπολ προκαλούσε την αποκόλληση περισσότερου πλαστικού και την είσοδό του στα τρόφιμα.
«Οι ερευνητές πλύνανε ένα μπολ μελαμίνης 10 φορές, 20 φορές, 50 φορές, 100 φορές και μέτρησαν την ποσότητα μικροπλαστικού που απελευθερωνόταν κάθε φορά», είπε η Zimmermann. «Στη συνέχεια, έβαλαν κάτι στο μπολ και το εξέτασαν και διαπίστωσαν ότι μετά από το επαναλαμβανόμενο πλύσιμο απελευθερωνόταν περισσότερο μικροπλαστικό».
Ακόμη και τα γυάλινα βάζα μπορεί να μην είναι ασφαλή αν τα καπάκια τους είναι επενδεδυμένα με πλαστικό. Το επαναλαμβανόμενο άνοιγμα και κλείσιμο μπορεί να οδηγήσει στην είσοδο μικροσκοπικών πλαστικών σωματιδίων στα τρόφιμα ή τα ποτά, σύμφωνα με το CNN.
Πρόσφατες μελέτες έχουν διαπιστώσει την παρουσία αυτών των μικροσκοπικών πλαστικών στον ανθρώπινο εγκεφαλικό ιστό, στους όρχεις και στο πέος, στο ανθρώπινο αίμα, στους ιστούς των πνευμόνων και του ήπατος, στα ούρα και στα κόπρανα, ακόμη και στο μητρικό γάλα και στον πλακούντα.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2024 στην επιθεώρηση The New England Journal of Medicine διαπίστωσε ότι τα άτομα με πλαστικά σωματίδια στις αρτηρίες τους, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να υποστούν καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή να πεθάνουν πρόωρα σε σύγκριση με εκείνα που δεν είχαν.
Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν περισσότερα μικροπλαστικά από τα φρέσκα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα.
«Υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός σταδίων παραγωγής στα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον χρόνο επαφής με τον πλαστικό εξοπλισμό επεξεργασίας τροφίμων, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα μικροπλαστικών και νανοπλαστικών», είπαν οι ερευνητές.
Η θέρμανση του πλαστικού, η επαναχρησιμοποίησή του ή η έκθεσή του στο ηλιακό φως και την πίεση (όπως το σφίξιμο μιας φιάλης) μπορεί επίσης να απελευθερώσει μικροπλαστικά.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι υπάρχουν τρόποι για να μειωθεί η έκθεση στα μικροπλαστικά.
«Ένας από αυτούς είναι να μειώσουμε το πλαστικό αποτύπωμα χρησιμοποιώντας δοχεία από ανοξείδωτο χάλυβα και γυαλί, όποτε είναι δυνατόν», δήλωσε στο CNN ο Δρ. Leonardo Trasande, διευθυντής περιβαλλοντικής παιδιατρικής στο NYU Langone Health.
«Αποφύγετε να ζεσταίνετε τρόφιμα ή ποτά σε πλαστικά δοχεία, συμπεριλαμβανομένου του βρεφικού γάλακτος και του μητρικού γάλακτος, και μην βάζετε πλαστικά στο πλυντήριο πιάτων, επειδή η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει διαρροή χημικών ουσιών», πρόσθεσε ο Trasande.
Επιπλέον, ελέγξτε τον κωδικό ανακύκλωσης στο κάτω μέρος της συσκευασίας των τροφίμων για να βρείτε τον τύπο πλαστικού και αποφύγετε τα πλαστικά με κωδικό ανακύκλωσης 3, τα οποία μπορεί να περιέχουν φθαλικές ενώσεις, πρόσθεσε.
Είναι επίσης καλό να παίρνετε στο σούπερ μάρκετ επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες, να αποφεύγετε τα πλαστικά σκεύη και να ζητάτε από τα καθαριστήρια να χρησιμοποιούν υφασμάτινες τσάντες για τα ρούχα αντί για πλαστικές.
«Χρειαζόμαστε συστηματική δράση για να μειώσουμε την παραγωγή πλαστικών και τη ρύπανση», πρόσθεσε.
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό NPJ Science of Food.