Μπορείτε ακόμα να χρησιμοποιήσετε ένα ληγμένο τεστ COVID-19;
Από την έναρξη της πανδημίας, τα σπιτικά «γρήγορα τεστ» (rapid tests) COVID-19 έχουν γίνει ένα κεντρικό εργαλείο για γρήγορο έλεγχο.
Παρέχουν αποτελέσματα σε λίγα λεπτά και βοηθούν τους πάντες να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την αυτο-απομόνωση, την αναζήτηση θεραπείας και την προστασία των άλλων. Αλλά πολλά νοικοκυριά εξακολουθούν να έχουν κουτιά με τεστ σε συρτάρια, εγείροντας ένα πιεστικό ερώτημα: λήγουν αυτά τα τεστ και τι συμβαίνει εάν χρησιμοποιήσετε ένα μετά την ημερομηνία λήξης του;
Αυτό το άρθρο αναλύει πώς λειτουργούν τα rapid tests COVID-19, γιατί έχουν σημασία οι ημερομηνίες λήξης και πώς να ελέγξετε εάν το τεστ σας εξακολουθεί να ισχύει.
Λήγουν τα rapid tests COVID-19;
Ναι. Όπως κάθε ιατρικό προϊόν, τα γρήγορα τεστ COVID-19 συνοδεύονται από ημερομηνίες λήξης, που υποδεικνύουν για πόσο χρονικό διάστημα ο κατασκευαστής εγγυάται την ακρίβειά τους. Τα αντιδραστήρια και οι χημικές ουσίες, που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση ιικών πρωτεϊνών, μπορούν να υποβαθμιστούν με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τα αποτελέσματα λιγότερο αξιόπιστα.
Ωστόσο, οι ημερομηνίες λήξης δεν είναι πάντα σταθερές: οι ρυθμιστικές αρχές μερικές φορές τις παρατείνουν εάν μελέτες δείχνουν ότι τα τεστ παραμένουν ακριβή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απ’ ό,τι αρχικά πιστευόταν.
Γιατί έχουν σημασία οι ημερομηνίες λήξης;
Η χρήση ενός τεστ πέραν της διάρκειας ζωής του αυξάνει την πιθανότητα ανακριβούς αποτελέσματος, ειδικά ψευδώς αρνητικού.
Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που έχει μολυνθεί με COVID-19 μπορεί να πιστεύει λανθασμένα ότι είναι καθαρός και να μεταδίδει ακούσια τον ιό. Η ακρίβεια ενός rapid test εξαρτάται από διάφορους παράγοντες:
- Χημική σταθερότητα: Τα αντισώματα μέσα στην ταινία μέτρησης εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου.
- Συνθήκες αποθήκευσης: Η έκθεση σε θερμότητα ή υγρασία μπορεί να επιταχύνει την υποβάθμιση αυτών των ουσιών.
- Νέες κατευθυντήριες γραμμές: Οι διεθνείς οργανισμοί υγείας (π.χ. ΕΜΑ, FDA) αξιολογούν τακτικά δεδομένα, για να παρατείνουν τις ημερομηνίες λήξης για ορισμένες μάρκες.
Πώς να ελέγξετε εάν ένα rapid test COVID-19 είναι ακόμα καλό
Κάθε κουτί τεστ έχει μια τυπωμένη ημερομηνία λήξης, αλλά μην σταματάτε εκεί: ορισμένα τεστ έχουν παραταθεί. Για να ελέγξετε:
- Δείτε τη συσκευασία για τον κατασκευαστή και τον αριθμό παρτίδας.
- Επισκεφθείτε τον ιστότοπο της Ευρωπϊκής Επιτροπής για την ενημερωμένη λίστα εξουσιοδοτημένων τεστ και τις αναθεωρημένες ημερομηνίες λήξης.
- Εάν η μάρκα του τεστ σας περιλαμβάνεται στην λίστα, συγκρίνετε τον αριθμό παρτίδας σας με τις ενημερωμένες οδηγίες.
- Εάν το rapid test έχει περάσει την αναθεωρημένη ημερομηνία, δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί.
Τι συμβαίνει εάν χρησιμοποιήσετε ένα ληγμένο τεστ COVID-19;
Ενώ τα ληγμένα τεστ δεν ενέχουν κίνδυνο για την υγεία, τα αποτελέσματά τους είναι αναξιόπιστα. Εάν λάβετε αρνητικό αποτέλεσμα από ένα ληγμένο τεστ, αλλά εξακολουθείτε να έχετε συμπτώματα ή πρόσφατη έκθεση, θα πρέπει να:
- Επαναλάβετε το τεστ με ένα κιτ που δεν έχει λήξει ή να κάνετε ένα τεστ PCR.
- Απομονωθείτε εάν υπάρχουν συμπτώματα μέχρι να έχετε ένα αξιόπιστο αποτέλεσμα.
- Ακολουθήστε τις οδηγίες δημόσιας υγείας με βάση το επίπεδο κινδύνου και την έκθεσή σας.
Έγκυρα έναντι ληγμένων τεστ COVID-19
Παράμετρος | Έγκυρο τεστ | Ληγμένο τεστ |
Ακρίβεια | Υψηλή | Μειωμένη, ειδικά για ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα |
Χημική σταθερότητα | Τα ενεργά αντιδραστήρια ανιχνεύουν σωστά τον ιό | Τα υποβαθμισμένα αντιδραστήρια ενδέχεται να αποτύχουν |
Σύσταση χρήσης | Ασφαλές στη χρήση | Δεν συνιστάται |
Κανονιστική κατάσταση | Εξουσιοδοτημένο από ΕΟΦ/ΕΜΑ | Δεν είναι πλέον εγγυημένα ασφαλές/ακριβές |
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορώ να αποθηκεύσω τα τεστ μου στο ντουλάπι του μπάνιου;
Δεν συνιστάται. Οι αλλαγές στην υγρασία και τη θερμοκρασία μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στα αντιδραστήρια. Φυλάσσετε σε θερμοκρασία δωματίου σε ξηρό μέρος.
Πόσο διαρκούν συνήθως τα κλειστά τεστ;
Τα περισσότερα τεστ διαρκούν περίπου 1-2 χρόνια από την ημ/νία παρασκευής τους, αλλά οι παρατάσεις μπορεί να επιταχύνουν ή να επιμηκύνουν την ημερομηνία λήξης.
Τι γίνεται αν χρησιμοποίησα κατά λάθος ένα ληγμένο τεστ;
Εάν το τεστ είναι θετικό, υποθέστε ότι είναι σωστό και ακολουθήστε τις οδηγίες απομόνωσης. Εάν είναι αρνητικό αλλά έχετε συμπτώματα, επαναλάβετε το τεστ με ένα έγκυρο κιτ ή ζητήστε επιβεβαίωση με τεστ PCR.
Είναι τα τεστ PCR καλύτερα από τα γρήγορα τεστ αντιγόνου;
Ναι. Τα τεστ PCR είναι πιο ευαίσθητα και μπορούν να ανιχνεύσουν χαμηλότερα επίπεδα του ιού. Τα γρήγορα τεστ είναι καλύτερα για γρήγορους ελέγχους, αλλά λιγότερο ακριβή συνολικά.
Έχουν διαφορετική ημ/νία λήξης τα τεστ του κάθε κατασκευαστή;
Ναι. Κάθε κατασκευαστής ορίζει τη δική του διάρκεια ζωής στα rapid tests που εμπορεύεται, η οποία αργότερα αναθεωρείται και μερικές φορές παρατείνεται από τις ρυθμιστικές αρχές.
Συμπέρασμα
Τα γρήγορα τεστ COVID-19 παραμένουν ένα πολύτιμο εργαλείο, αλλά μόνο όταν χρησιμοποιούνται εντός ενός εγκεκριμένου χρονικού πλαισίου. Υπάρχουν ημερομηνίες λήξης για να σας προστατεύουν από παραπλανητικά αποτελέσματα και πολλές μάρκες έχουν πλέον εκτεταμένη διάρκεια ζωής.
Για να διασφαλίσετε την ακρίβεια ενός rapid test, επαληθεύετε πάντα την ημ/νία λήξης του πριν από τη χρήση και μη διστάσετε να επιβεβαιώσετε τα αποτελέσματα με ένα τεστ PCR εάν τα συμπτώματα επιμένουν.
Πηγές:
health.com
fda.gov
cdc.gov