Η πρόληψη της άνοιας πρέπει να ξεκινά στην παιδική ηλικία - Τι ανακάλυψαν οι επιστήμονες
Οι κοινωνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι στη διάρκεια της ζωής τους, όπως η επισιτιστική ανασφάλεια, η περιορισμένη πρόσβαση στην υγεία, αλλά και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, αφήνουν μόνιμο αποτύπωμα στον εγκέφαλο.
Νέα μελέτη δείχνει ότι το κοινωνικό εκθεσίωμα (social exposome), δηλαδή η συσσώρευση κοινωνικών και περιβαλλοντικών αντιξοοτήτων, συνδέεται με:
- Χειρότερη γνωστική και ψυχική υγεία
- Αλλαγές στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου
- Επιδείνωση των συμπτωμάτων σε άτομα με άνοια
Ο όρος εκθεσίωμα επινοήθηκε το 2005 από τον Δρα Christopher Wild και αποτελεί το σύνολο των περιβαλλοντικών και εξωγενών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία ενός ατόμου καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, από τη σύλληψη έως τον θάνατο. Περιλαμβάνει παράγοντες όπως η διατροφή, ο τρόπος ζωής, οι χημικές ουσίες, η ρύπανση, το στρες, καθώς και εσωτερικούς βιολογικούς παράγοντες όπως ο μεταβολισμός και η μικροχλωρίδα του εντέρου.
Τι ανακάλυψαν οι ερευνητές
Η μελέτη ανέλυσε δεδομένα από 2.211 άτομα σε έξι χώρες της Λατινικής Αμερικής (υγιείς και ασθενείς με Αλτσχάιμερ και μετωποκροταφική άνοια). Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι όσο περισσότερες κοινωνικές δυσκολίες συσσωρεύονται, τόσο μεγαλύτερη είναι η έκπτωση της μνήμης, της λειτουργικότητας, των προβλημάτων ψυχικής υγείας και εγκεφαλικής συνδεσιμότητας.
Η συνολική επίδραση όλων αυτών των παραγόντων αποδείχτηκε πιο ισχυρή από την επίδραση του καθενός μεμονωμένα.
Γιατί η πρόληψη πρέπει να ξεκινά νωρίς
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η πρόληψη της άνοιας δεν πρέπει να περιορίζεται στη μέση ηλικία (π.χ. έλεγχος υπέρτασης ή διαβήτη), αλλά να ξεκινά στην παιδική ηλικία, όταν θεμελιώνεται η ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Παράγοντες όπως η βελτίωση της εκπαίδευσης, η μείωση της επισιτιστικής ανασφάλειας και η εξασφάλιση πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, μπορούν να «χτίσουν ανθεκτικότητα» του εγκεφάλου και να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας δεκαετίες αργότερα.
Στη Λατινική Αμερική, όπου πραγματοποιήθηκε η μελέτη, έως και 56% των περιστατικών άνοιας αποδίδονται σε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, έναντι 46% παγκοσμίως.
«Η αλληλεπίδραση κοινωνικών παραγόντων και τροποποιήσιμων κινδύνων μάς δείχνει τον δρόμο για εξατομικευμένα προγράμματα πρόληψης της άνοιας», δήλωσαν οι ερευνητές.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications.