Αρρωσταίνουμε λιγότερο αν αθλούμαστε - Πώς εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό η άσκηση

Αυτό προκύπτει από νέα διεθνή μελέτη η οποία εξέτασε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που ασκούνται συστηματικά για πάνω από 20 χρόνια κάνοντας δραστηριότητες όπως τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ποδηλασία, κολύμβηση, κωπηλασία και πεζοπορία.

Η αντοχή ως «άσκηση» του ανοσοποιητικού

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα ανοσοκυττάρων από εννέα άτομα, μέσης ηλικίας 64 ετών, που ήταν χωρισμένα σε δύο ομάδες: όσους ασκούνταν συστηματικά και όσους έκαναν καθιστική ζωή.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι τα κύτταρα φυσικοί φονείς (Natural Killers-NK), μια κατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων που καταπολεμούν ιούς, βακτήρια και καρκινικά κύτταρα, ήταν πιο αποτελεσματικά, λιγότερο φλεγμονώδη και μεταβολικά πιο «έξυπνα» σε όσους έκαναν σωματική άσκηση.

«Σαν να λέμε ότι η άσκηση εκπαιδεύει και το ανοσοποιητικό», εξηγεί η Luciele Minuzzi, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Justus Liebig της Γερμανίας.

«Τα NK κύτταρα των ατόμων που γυμνάζονται λειτουργούν καλύτερα σε φλεγμονώδεις προκλήσεις και διαχειρίζονται την ενέργεια πιο αποδοτικά», προσθέτει.

Η φλεγμονή υπό έλεγχο

Η μελέτη, που αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου São Paulo (UNESP) στη Βραζιλία, δείχνει ότι η μακροχρόνια άσκηση αντοχής ρυθμίζει τη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού.

Όπως εξηγεί ο Καθηγητής Fábio Lira (UNESP), «όταν συγκρίναμε κύτταρα ηλικιωμένων αθλητών με συνομήλικους μη ασκούμενους, παρατηρήσαμε ότι οι πρώτοι είχαν λιγότερους φλεγμονώδεις και περισσότερους αντιφλεγμονώδεις δείκτες. Ουσιαστικά, ελέγχουν τη φλεγμονή πολύ πιο αποτελεσματικά».

Πώς αλλάζουν τα κύτταρα

Οι επιστήμονες εξέτασαν τόσο τη λειτουργία όσο και τον μεταβολισμό των NK κυττάρων. Στη συνέχεια, τα εξέθεσαν σε διαφορετικούς φαρμακολογικούς αναστολείς όπως η προπρανολόλη (που εμποδίζει την αδρενεργική ενεργοποίηση μέσω αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης) και η ραπαμυκίνη (που αναστέλλει την οδό mTORC1, υπεύθυνη για την κυτταρική ανάπτυξη).

Ακόμη και με αποκλεισμένες αυτές τις οδούς, τα κύτταρα των ασκούμενων ατόμων συνέχισαν να λειτουργούν σωστά, ενώ τα κύτταρα των μη ασκούμενων εμφάνισαν «εξάντληση» και μειωμένη αντίδραση.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μακροχρόνια άσκηση οδηγεί σε ανοσομεταβολικές προσαρμογές που κάνουν τα κύτταρα:

• πιο ώριμα και αποτελεσματικά
• λιγότερο γερασμένα
• καλύτερα ρυθμισμένα απέναντι σε φλεγμονές

Νεότεροι vs.παλαιότεροι αθλητές

Σε άλλη μελέτη της ίδιας ομάδας, οι ερευνητές συνέκριναν την ανοσολογική αντίδραση νεότερων αθλητών (μέση ηλικία 22) με αθλητές μεγαλύτερης ηλικίας (“master athletes”, μέση ηλικία 52).

Και οι δύο ομάδες εμφάνισαν αύξηση φλεγμονωδών κυτταροκινών μετά από άσκηση, αλλά στους μεγαλύτερους η αύξηση ήταν πολύ πιο ελεγχόμενη.

Οι νεότεροι παρουσίασαν έντονη φλεγμονώδη αντίδραση (κυρίως μέσω TNF-α), ενώ οι «έμπειροι» αθλητές εμφάνισαν πιο ισορροπημένη ανοσολογική ρύθμιση.

«Η μακροχρόνια άσκηση φαίνεται να εκπαιδεύει το ανοσοποιητικό να αντιδρά χωρίς υπερβολές», εξηγεί η Minuzzi.

«Αυτό έχει μεγάλη σημασία για την υγιή γήρανση, αφού η υπερβολική φλεγμονή σχετίζεται με πολλές χρόνιες ασθένειες».

Το μήνυμα της επιστήμης

Η έρευνα προσθέτει ακόμη έναν λόγο για να βάλουμε την άσκηση στη ρουτίνα μας: η σωματική δραστηριότητα δεν «χτίζει» μόνο σώμα, αλλά και άμυνα.

Η συστηματική, ήπια αλλά σταθερή άσκηση φαίνεται να:

• καθυστερεί τη γήρανση του ανοσοποιητικού
• μειώνει τη φλεγμονή
• αυξάνει την ενεργειακή απόδοση των κυττάρων
• προάγει τη μακροχρόνια υγεία

Ή, όπως το θέτουν οι ερευνητές: «Η άσκηση δεν κάνει μόνο τους μύες δυνατότερους, αλλά και τα κύτταρα πιο έξυπνα».

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports.