Τα συμπτώματα υγείας από την υγρασία στο σπίτι τον χειμώνα – Πώς να την μειώσετε

Αν και η μέτρια υγρασία είναι ευεργετική, η υψηλή εσωτερική υγρασία δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για μούχλα, ακάρεα σκόνης, ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος και αυξημένη μετάδοση ορισμένων λοιμώξεων.

Μια επιστημονική ανασκόπηση από το Environmental Health Perspectives ενισχύει σύγχρονες οδηγίες ειδικών: η εσωτερική σχετική υγρασία (RH) θα πρέπει ιδανικά να παραμένει μεταξύ 40% και 60% για να εξισορροπείται η άνεση, να αποτρέπεται η μούχλα και να μειώνονται τα αερομεταφερόμενα παθογόνα.

Γιατί η υψηλή εσωτερική υγρασία γίνεται πρόβλημα τον χειμώνα

Τα εσωτερικά περιβάλλοντα αλλάζουν δραματικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα:

1. Κλείνουμε πόρτες και παράθυρα, για να διατηρείται η θερμότητα, μειώνοντας όμως και την ανανέωση του αέρα
2. Η αναπνοή, το μαγείρεμα, τα ντους και το στέγνωμα των ρούχων προσθέτουν διαρκώς υγρασία στο σπίτι
3. Τα χαλιά, τα κλινοσκεπάσματα και οι ταπετσαρίες απορροφούν και διατηρούν την υγρασία
4. Οι χαμηλές εξωτερικές θερμοκρασίες προκαλούν συμπύκνωση υγρασίας και υδρατμών στους τοίχους και τα παράθυρα

Όταν η εσωτερική RH υπερβαίνει το 50-60%, οι βιολογικοί παράγοντες (σπόρια μούχλας, ακάρεα σκόνης, μύκητες και βακτήρια) ευδοκιμούν γρήγορα. Η επιστημονική βιβλιογραφία σημειώνει επίσης, ότι τα υγρά περιβάλλοντα βοηθούν τους ιούς να επιβιώσουν περισσότερο, ενδεχομένως αυξάνοντας τις αναπνευστικές λοιμώξεις τους χειμερινούς μήνες.

Επιπτώσεις στην υγεία από την υψηλή υγρασία μέσα στο σπίτι

1. Ανάπτυξη μούχλας και ερεθισμός του αναπνευστικού

Η μούχλα αναπτύσσεται πιο επιθετικά σε υγρούς εσωτερικούς χώρους. Η έκθεση σε μούχλα μπορεί να οδηγήσει σε:

• ρινική συμφόρηση
• βήχα
• συριγμό
• πονόλαιμο
• φαγούρα ή/και υγρά μάτια

Για ευαίσθητα άτομα, η έκθεση μπορεί επίσης να προκαλέσει σφίξιμο στο στήθος ή επίμονη αναπνευστική δυσφορία.

2. Πολλαπλασιασμός ακάρεων σκόνης

Τα ακάρεα σκόνης χρειάζονται υγρασία για να επιβιώσουν. Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι οι πληθυσμοί των ακάρεων σκόνης αυξάνονται δραματικά σε περιβάλλον με πάνω από 50% σχετική υγρασία, συμβάλλοντας σε:

• εξάρσεις άσθματος
• αλλεργική ρινίτιδα
• ερεθισμό εκζέματος

Τα χαλιά και τα κλινοσκεπάσματα παραμένουν οι κύριες πηγές ανάπτυξης ακάρεων σκόνης.

3. Αυξημένη μετάδοση λοιμώξεων

Έρευνες δείχνουν ότι η υγρασία επηρεάζει την επιβίωση των αερομεταφερόμενων ιών και βακτηρίων.

• Ο πολύ ξηρός αέρας μπορεί να αυξήσει την επιβίωση των ιών.
• Ο πολύ υγρός αέρας προάγει την ανάπτυξη μούχλας και βακτηρίων.

Η διατήρηση της σχετικής υγρασίας σε επίπεδα 40–60% σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο μετάδοσης.

4. Χημικές αλληλεπιδράσεις και απελευθέρωση αερίων

Η υψηλή υγρασία μπορεί να επιταχύνει την απελευθέρωση χημικών ουσιών από δομικά υλικά (π.χ. φορμαλδεΰδη και άλλες πτητικές ενώσεις), οδηγώντας σε πονοκεφάλους, ερεθισμό των βλεννογόνων και γενική αδιαθεσία.

5. Δερματική και περιβαλλοντική δυσφορία

Η υψηλή υγρασία μπορεί να επιδεινώσει:

• έκζεμα
• μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος
• διαταραχές ύπνου
• αίσθημα αποπνικτικής ατμόσφαιρας στο σπίτι

Η μακροχρόνια υγρασία βλάπτει επίσης τις κατασκευές παραμορφώνοντας το ξύλο, αποδυναμώνοντας τις γυψοσανίδες και δημιουργώντας κρυφές δεξαμενές μούχλας πάνω και μέσα στους τοίχους.

Πρώιμα σημάδια επικίνδυνης εσωτερικής υγρασίας

• συμπύκνωση υγρασίας σε παράθυρα ή κρύους τοίχους
• οσμή μούχλας
• νωπά χαλιά ή μαλακή γυψοσανίδα
• ορατές κηλίδες μούχλας
• δυσκολία στην αναπνοή σε ορισμένα δωμάτια
• αύξηση συμπτωμάτων που σχετίζονται με ακάρεα σκόνης

Αυτά τα σημάδια υποδεικνύουν ότι η υγρασία έχει ξεπεράσει το ασφαλές εύρος.

Πώς να κρατάτε υπό έλεγχο την υγρασία στο σπίτι τον χειμώνα

Η εσωτερική σχετική υγρασία πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 30% και 50%. Χρησιμοποιήστε υγρόμετρο στην κουζίνα, το υπνοδωμάτιο και το καθιστικό. Αυτό το εύρος εσωτερικής υγρασίας βοηθά στην πρόληψη των ακάρεων σκόνης, της μούχλας και του αναπνευστικού ερεθισμού.

1. Αερίστε αποτελεσματικά

Οι σχετικές συστάσεις περιλαμβάνουν:

• λειτουργία ανεμιστήρων εξαερισμού μπάνιου κατά τη διάρκεια και μετά τα ντους
• χρήση απορροφητήρων εξαερισμού κουζίνας κατά το μαγείρεμα
• άνοιγμα παραθύρων για λίγο για να επιτρέπεται η ανανέωση με φρέσκο αέρα
• εξασφαλίστε ότι τα συστήματα HVAC διαθέτουν καθαρά φίλτρα και επαρκή ροή αέρα

Ο καλός αερισμός είναι μια από τις ισχυρότερες άμυνες κατά της συσσώρευσης υγρασίας.

2. Χρησιμοποιήστε αφυγραντήρες σε προβληματικά δωμάτια

Τα υπόγεια, τα μπάνια και τα πλυσταριά συχνά απαιτούν μηχανική αφύγρανση. Ρυθμίστε τη μονάδα ώστε να διατηρεί ένα επίπεδο υγρασίας 40-50%.

3. Αντιμετωπίστε άμεσα τις διαρροές και τα προβλήματα νερού

Η μούχλα μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται μέσα σε 1-2 ώρες. Διορθώστε:

• διαρροές στέγης
• υδραυλικά που στάζουν
• ραγισμένους αρμόστοκους ή πλακάκια
• κακή αποστράγγιση γύρω από τα θεμέλια του σπιτιού

Στεγνώστε γρήγορα και σχολαστικά τις υγρές περιοχές.

4. Βελτιώστε την μόνωση για να μειώσετε τη συμπύκνωση της υγρασίας

Οι κρύες επιφάνειες προσελκύουν συμπύκνωση. Για να μειώσετε τη συσσώρευση υγρασίας τον χειμώνα, μονώστε:

• παράθυρα
• εξωτερικούς τοίχους
• οροφές υπογείου

5. Αποφύγετε το στέγνωμα ρούχων σε εσωτερικούς χώρους

Το στέγνωμα ρούχων σε εσωτερικούς χώρους απελευθερώνει λίτρα υγρασίας στον αέρα. Χρησιμοποιήστε στεγνωτήριο ρούχων ή τουλάχιστον αφιερώστε ένα κλειστό δωμάτιο για το στέγνωμα των ρούχων, με μόνιμα ανοιχτό παράθυρο και σωστό εξαερισμό.

6. Διατηρήστε τον εσωτερικό αέρα σε κίνηση

Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες οροφής σε χαμηλές ρυθμίσεις ή μικρούς ανεμιστήρες κυκλοφορίας για να μειώσετε τις συσσωρεύσεις υγρασίας.

Συμπτώματα έκθεσης σε μούχλα στο σπίτι

Πολλά κοινά συμπτώματα που σχετίζονται με την έκθεση σε μούχλα συμπίπτουν με ιογενείς ή αλλεργικές ασθένειες, καθιστώντας εύκολη την σύγχυση για το τι συμβαίνει.

Αναπνευστικά συμπτώματα:

• επίμονος βήχας
• συριγμός ή δυσκολία στην αναπνοή
• σφίξιμο στο στήθος
• χρόνιες λοιμώξεις των κόλπων

Συμπτώματα που μοιάζουν με αλλεργία:

• ρινική καταρροή ή βουλωμένη μύτη
• φτέρνισμα
• φαγούρα ή/και υγρά μάτια

Δερματικά και συστημικά συμπτώματα:

• εξάνθημα ή επιδεινούμενο έκζεμα
• πονοκέφαλοι
• κόπωση
• δυσκολία συγκέντρωσης («ομίχλη εγκεφάλου»)

Η υψηλή υγρασία αυξάνει την πιθανότητα τα σπόρια και τα θραύσματα μούχλας να μεταδοθούν στον αέρα, επιδεινώνοντας αυτά τα συμπτώματα.

Πού αναπτύσσεται συνήθως η μούχλα σε σπίτια με υψηλή υγρασία

Η μούχλα προτιμά υγρούς, κακώς αεριζόμενους χώρους, όπως:

• μπάνια (οροφές, αρμοί, κουρτίνες ντους)
• υπόγεια και χώρους πίσω και κάτω από έπιπλα
• κάτω από χαλιά
• γύρω από περβάζια παραθύρων
• μέσα σε μονάδες HVAC
• σε μόνωση ή γυψοσανίδα

Μια επίμονη μυρωδιά μούχλας συχνά προηγείται της ορατής μούχλας.

Πότε να αναζητήσετε επαγγελματική βοήθεια

Συμβουλευτείτε έναν ειδικό εάν παρατηρήσετε:

• επαναλαμβανόμενη μούχλα παρά τον καθαρισμό
• ευρεία ανάπτυξη μαύρης ή πράσινης μούχλας
• συμπτώματα που επιδεινώνονται μόνο όταν είστε στο σπίτι
• ορατή υγρασία μέσα σε τοίχους ή οροφές
• πιθανή μόλυνση συστημάτων HVAC

Συχνές Ερωτήσεις

Ποιο επίπεδο υγρασίας στο σπίτι είναι το ασφαλέστερο για τους χειμερινούς μήνες;

Μεταξύ 40–60%, με τους ειδικούς να συνιστούν 30–50% για τον έλεγχο της μούχλας.

Προκαλεί η υψηλή υγρασία άμεσα ασθένειες;

Όχι άμεσα, αλλά ενθαρρύνει την μούχλα, τα ακάρεα σκόνης και την απαγωγή χημικών αερίων, τα οποία προκαλούν αναπνευστικά και αλλεργικά συμπτώματα.

Μπορούν οι καθαριστές αέρα να απομακρύνουν την υγρασία;

Όχι. Οι καθαριστές αέρα απομακρύνουν τα σωματίδια, όχι την υγρασία. Χρειάζεστε εξαερισμό ή αφυγραντήρα.

Είναι η μούχλα επικίνδυνη για όλους;

Όχι εξίσου. Τα άτομα με άσθμα, αλλεργίες ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζονται περισσότερο.

Πόσο γρήγορα αναπτύσσεται η μούχλα;

Εντός 1-2 ωρών σε βρεγμένες επιφάνειες.

Συμπέρασμα

Η υψηλή εσωτερική υγρασία κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία, προάγοντας την μούχλα, τα ακάρεα σκόνης, την κακή ποιότητα του αέρα και τον αυξημένο αναπνευστικό ερεθισμό. Τα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν σθεναρά τη διατήρηση της εσωτερικής υγρασίας μεταξύ 40-60% για την ελαχιστοποίηση της μικροβιακής ανάπτυξης, τον έλεγχο των αλλεργιογόνων και την μείωση του κινδύνου μόλυνσης.

Με σωστό εξαερισμό, έλεγχο της υγρασίας, μόνωση και άμεση δράση σε περίπτωση διαρροών, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ασφαλέστερο και πιο άνετο εσωτερικό περιβάλλον.

Πηγές:
nih.gov
epa.gov
medicaldaily.com
healthline.com