Εχθροί του ήπατος: Ποιες τροφές να αποφεύγετε σαν την… πανούκλα

Είναι ένα από τα πιο σκληρά εργαζόμενα όργανα και ένα από τα πιο ευάλωτα σε βλάβες από τη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Η διατήρηση της βέλτιστης υγείας του ήπατος εξαρτάται όχι μόνο από το τι τρώτε, αλλά και από το τι αποφεύγετε.

Αυτό το άρθρο περιγράφει τις χειρότερες τροφές και συστατικά που πρέπει να περιορίσετε ή να εξαλείψετε εάν προσπαθείτε να προστατεύσετε το συκώτι σας από φλεγμονή, συσσώρευση λίπους ή μακροπρόθεσμη βλάβη.

Γιατί η διατροφή είναι σημαντική για την υγεία του ήπατος

Ό,τι τρώτε ή πίνετε περνάει από το συκώτι. Μια κακή διατροφή –ειδικά μια πλούσια σε ζάχαρη, λιπαρά και επεξεργασμένα συστατικά– μπορεί να υπερφορτώσει το ήπαρ, οδηγώντας σε:

• Συσσώρευση λίπους (στεάτωση)
• Φλεγμονή (στεατοηπατίτιδα)
• Ουλές (ίνωση ή κίρρωση)
• Μειωμένη αποτοξίνωση

Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα ζητήματα μπορεί να εξελιχθούν σε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, ηπατική ανεπάρκεια ή ακόμα και καρκίνο του ήπατος. Η προσαρμογή της διατροφής σας είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους, για να αντιστρέψετε ή να αποτρέψετε την πρόωρη ηπατική βλάβη.

Τροφές που πρέπει να περιορίσετε ή να αποφύγετε για την υγεία του ήπατος:

1. Προστιθέμενα σάκχαρα

Η περίσσεια ζάχαρης -ειδικά η φρουκτόζη και το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη- συμβάλλει σημαντικά στη συσσώρευση λιπώδους ήπατος. Το συκώτι μετατρέπει την περίσσεια ζάχαρης σε λίπος, το οποίο μπορεί να συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου.

Συνήθεις πηγές προς αποφυγή:

• Αναψυκτικά και ζαχαρούχα ποτά
• Αρτοσκευάσματα του εμπορίου
• Ζαχαρωτά, καραμέλες και σιρόπια
• Αρωματισμένα γιαούρτια
• Δημητριακά πρωινού

Ακόμη και τα φυσικά γλυκαντικά όπως το μέλι και ο χυμός φρούτων πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.

2. Αλκοόλ

Το αλκοόλ είναι μια πολύ γνωστή τοξίνη για το ήπαρ. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή του ήπατος, ιδιαίτερα σε άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις.

Γιατί είναι επιβλαβές:

• Οδηγεί σε συσσώρευση λίπους και οξειδωτικό στρες
• Αυξάνει τον κίνδυνο αλκοολικής ηπατίτιδας και κίρρωσης
• Μειώνει την ικανότητα του ήπατος να αναγεννάται

Εάν έχετε ήδη ηπατική νόσο, η πλήρης αποφυγή του αλκοόλ είναι κρίσιμη. Περιορίστε το σε 1 ποτό/ημέρα για τις γυναίκες και 2 για τους άνδρες, το πολύ.

3. Τηγανητά και λιπαρά τρόφιμα

Οι πλούσιες σε λιπαρά δίαιτες, ειδικά εκείνες που είναι πλούσιες σε τρανς και κορεσμένα λιπαρά, συνδέονται με ηπατική δυσλειτουργία και λιπώδη νόσο του ήπατος.

Τροφές που πρέπει να προσέχετε:

• Τηγανητά
• Φαστ φουντ (πρόχειρο φαγητό, όπως μπέργκερ, πίτσες, σουβλάκια, τηγανητό κοτόπουλο κλπ.)
• Επεξεργασμένα κρέατα (π.χ. λουκάνικα, μπέικον)
• Γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά και σάλτσες με βάση την κρέμα

Αυτές οι τροφές όχι μόνο προάγουν τη συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα, αλλά επίσης προωθούν τη φλεγμονή και την αντίσταση στην ινσουλίνη.

4. Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες

Οι υψηλά επεξεργασμένοι υδατάνθρακες μπορούν να αυξήσουν γρήγορα τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα, αυξάνοντας παράλληλα και την αποθήκευση λίπους στο ήπαρ.

Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• Λευκό ψωμί και ζυμαρικά
• Λευκό ρύζι
• Αρτοσκευάσματα και κράκερ
• Βάσεις πίτσας και αρτοσκευάσματα από λευκό αλεύρι

Προτιμήστε δημητριακά ολικής αλέσεως όπως κινόα, βρώμη, καστανό ρύζι ή κριθάρι.

5. Κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα

Τα κόκκινα κρέατα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη, ενώ τα επεξεργασμένα κρέατα περιέχουν συχνά συντηρητικά και νάτριο (αλάτι) που επιβαρύνουν το συκώτι.

Τι να αποφύγετε:

• Μοσχάρι, χοιρινό και αρνί (ειδικά λιπαρά κομμάτια)
• Λουκάνικα, χοτ ντογκ, ζαμπόν και αλλαντικά
• Κρέατα ντελικατέσεν με προσθήκη νιτρικών αλάτων

Τα άπαχα πουλερικά, τα όσπρια, το τόφου και τα ψάρια είναι καλύτερες επιλογές πρωτεΐνης για την υγεία του ήπατος.

6. Πάρα πολύ αλάτι

Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο μπορεί να αυξήσει την ηπατική ίνωση: το πρώιμο στάδιο της δημιουργίας ουλών (κίρρωση) στο ήπαρ. Το αλάτι συμβάλλει επίσης στην κατακράτηση υγρών και στην υπέρταση, που επηρεάζουν έμμεσα την λειτουργία του ήπατος.

Πηγές περίσσειας αλατιού:

• Κονσερβοποιημένες σούπες
• Συσκευασμένα γεύματα
• Τσιπς και σνακ
• Προϊόντα τουρσί και παστά
• Έτοιμα γεύματα σε πακέτο

Ελέγξτε τις ετικέτες και στοχεύστε σε λιγότερο από 2.300 mg νατρίου την ημέρα (1.500 mg εάν έχετε ήδη προβλήματα με το συκώτι).

7. Ενεργειακά ποτά και τεχνητά πρόσθετα

Πολλά ενεργειακά ποτά περιέχουν υψηλά επίπεδα καφεΐνης, ζάχαρης και συνθετικών πρόσθετων, τα οποία μπορεί να καταπονήσουν υπερβολικά το σύστημα αποτοξίνωσης του ήπατος. Ορισμένες περιπτώσεις ηπατικής βλάβης έχουν συνδεθεί με την υπερβολική κατανάλωση ενεργειακών συμπληρωμάτων ή μιγμάτων βοτάνων με ασαφή προφίλ συστατικών.

Μείνετε σε άφθονο νερό, αφεψήματα από βότανα και ποτά χωρίς ζάχαρη, για να μειώσετε την περιττή καταπόνηση του ήπατος.

Τρόφιμα προς περιορισμό (όχι εξάλειψη)

Ορισμένες τροφές δεν είναι επιβλαβείς σε μικρές ποσότητες, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή για καλύτερη υγεία του ήπατος:

• Βούτυρα και τυριά: Προτιμήστε εκδόσεις με μειωμένα λιπαρά
• Κρόκοι αυγών: Υψηλοί σε χοληστερόλη, απολαύστε τους με μέτρο
• Φυσικά γλυκαντικά: Χρησιμοποιήστε τα με φειδώ
• Ροφήματα με καφεΐνη: Ο καφές μπορεί να ωφελήσει την υγεία του ήπατος σε μέτριες ποσότητες, αλλά τα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα

Σύνοψη

Η προστασία του ήπατος ξεκινά με σωστές επιλογές τροφίμων. Ο περιορισμός ή η αποφυγή της ζάχαρης, του αλκοόλ, των κορεσμένων λιπαρών, των επεξεργασμένων τροφίμων και των επεξεργασμένων υδατανθράκων μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο λιπώδους ηπατικής νόσου και άλλων ηπατικών επιπλοκών. Εστιάζοντας σε ολόκληρα, μη επεξεργασμένα και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα, υποστηρίζετε τις φυσικές διαδικασίες αποτοξίνωσης του ήπατος και τη συνολική ανθεκτικότητα.

Πηγές:
narayanahealth.org
webmd.com
healthline.com
cdc.gov
medicalnewstoday.com