Καινοτόμες θεραπείες μετατρέπουν θανατηφόρες νόσους σε χρόνιες

Οι καινοτόμες θεραπείες έχουν ήδη καταφέρει να μετατρέψουν άλλοτε θανατηφόρες ασθένειες σε χρόνιες νόσους και να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πενταετής επιβίωση σε δύσκολες μορφές καρκίνου έχει αυξηθεί από λιγότερο από 1 στους 5 ασθενείς σε πάνω από 4 στους 5. Ενδεικτικά, την τελευταία δεκαπενταετία στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα πρώτου σταδίου η πενταετής επιβίωση έχει αυξηθεί από 50% σε 80%, στο προχωρημένο/μεταστατικό μελάνωμα από 5% σε 50% και στο πολλαπλό μυέλωμα από 30% σε 60%.

Παράλληλα, σημαντικά βελτιωμένες είναι οι εκβάσεις υγείας σε άλλες σοβαρές παθήσεις:

• Κυστική ίνωση: 80% αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης
• Πολλαπλή σκλήρυνση: Μακροχρόνια χρήση τροποποιητικών της νόσου φαρμάκων συνδέεται με 32% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου στην 20ετία
• Νωτιαία μυϊκή ατροφία: Αύξηση από 10% σε 80% της διετούς επιβίωσης χωρίς υποστήριξη
• Διαβήτης τύπου 1: Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 15 έτη
• Ηπατίτιδα C: Εκρίζωση του ιού
• Κολπική Μαρμαρυγή: 11% μείωση ολικής θνησιμότητας
• HIV: Εξίσωση του προσδόκιμου επιβίωσης με αυτό του γενικού πληθυσμού

Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη εκδήλωση του Pharma Innovation Forum Greece (PIF), που εκπροσωπεί την καινοτόμο φαρμακοβιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο του PIF, εκπρόσωποι της ιατρικής κοινότητας και ασθενείς, ανέδειξαν μία κρίσιμη καμπή ενώπιον της οποίας βρίσκεται η χώρα μας: είτε θα υιοθετήσει έγκαιρα τις νέες θεραπείες, είτε θα διευρύνει το χάσμα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

«Η καινοτομία δεν είναι μια μελλοντική υπόσχεση. Είναι εδώ, αλλάζει ζωές και μπορεί να μεταμορφώσει την υγειονομική φροντίδα. Το ερώτημα δεν είναι αν έχουμε τη γνώση, αλλά αν έχουμε το σύστημα που επιτρέπει έγκαιρη πρόσβαση στον ασθενή», ανέφερε η Πρόεδρος του PIF, Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη.

Καθυστερήσεις και περιορισμοί

Όπως υπογράμμισαν ο Καθηγητής Παθολογίας και Ιατρικής Ογκολογίας, Κωνσταντίνος Ν. Συρίγος και ο Καθηγητής Καρδιολογίας, Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, η Ελλάδα «έχει μείνει πίσω» τόσο στους χρόνους πρόσβασης όσο και στην ικανότητά της να προσελκύει κλινικές μελέτες, με άμεσες επιπτώσεις στην επιστημονική πρόοδο. Από την πλευρά των ασθενών, η εικόνα είναι εξίσου ανησυχητική: «Μόνο λίγοι μπορούν σήμερα να επωφεληθούν από τη θεραπευτική πρόοδο», σχολίασαν ο Πρόεδρος του European Lung Foundation, Πρόεδρος Συλλόγου Ανάσα, Δημήτρης Κοντοπίδης και η Πρόεδρος του Συλλόγου ασθενών και φροντιστών ΠΑΡ.ΚΙΝ.Σ.Ο.Ν., Φωτεινή Σκόνδρα, επισημαίνοντας ότι τα οριζόντια μέτρα και το clawback «δεν είναι λογιστική άσκηση, αλλά ζήτημα ζωής». Παράλληλα, τονίστηκε ότι η συνολική διαθεσιμότητα της καινοτομίας στη χώρα έχει μειωθεί, με τα μη διαθέσιμα φάρμακα να αυξάνονται στο από 43% σε 55% (IQVIA). Μόνο το 25% των νέων θεραπειών είναι πλήρως διαθέσιμο, ενώ το υπόλοιπο διατίθεται μέσω εξαιρέσεων ή κατ’ επείγουσας πρόσβασης, οδηγώντας σε ασθενείς πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Αυξημένος είναι και ο μέσος χρόνος πρόσβασης σε νέες θεραπείες, ο οποίος από 467 ημέρες (έρευνα 2019) ανήλθε σε 654 ημέρες (2022/2023).

«Η πρόσβαση στις καινοτόμες θεραπείες είναι δικαίωμα στη ζωή και στην ελπίδα», ανέφερε η Γενική Γραμματέας του PIF, Λίζα Προδρόμου. «Την πενταετία 2010-2015 ο ΕΜΑ ενέκρινε 53 νέες ογκολογικές θεραπείες. Πέντε χρόνια αργότερα αυτό το νούμερο ανήλθε σε 67, ενώ μέχρι το 2030 εκτιμάται ότι θα φτάσει σε 80. Πρόκειται για μια συναρπαστική επανάσταση της επιστήμης», πρόσθεσε, θέτοντας το ερώτημα εάν η Ελλάδα προετοιμάζεται για αυτές τις εξελίξεις, όπως κάνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις

Το ΔΣ του PIF, υπογράμμισε ότι το clawback, το οποίο αγγίζει το 75,5% στα νοσοκομεία και το 63% στον ΕΟΠΥΥ, έχει άμεσο αντίκτυπο στους ασθενείς, σε αντίθεση με ό,τι συχνά υποστηρίζεται. Παράλληλα, η δημόσια κατά κεφαλήν φαρμακευτική δαπάνη παραμένει χρόνια στάσιμη και κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ελλάδα βρίσκεται στο -12% και -46% έναντι της Νότιας και Δυτικής Ευρώπης, αντίστοιχα.

«Η κατάσταση είναι χειρότερη στην ενδονοσοκομειακή δαπάνη, όπου η Ελλάδα υστερεί κατά περίπου 70%», ανέφερε ο Αντιπρόεδρος του PIF, Σάββας Χαραλαμπίδης, τονίζοντας ότι η υποχρηματοδότησή της αποτελεί αδιανόητη στρέβλωση για έναν χώρο που καλείται να αντιμετωπίσει έκτακτα και απειλητικά για τη ζωή περιστατικά, όπως εμφράγματα, εγκεφαλικά και ατυχήματα.

Για να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κατάσταση, το PIF παρουσίασε τρεις στρατηγικούς άξονες: μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό για την αποκλιμάκωση του clawback, ενιαίο προϋπολογισμό φαρμάκου που θα εξαλείφει στρεβλώσεις, και επιτάχυνση των διαδικασιών πρόσβασης με βάση την αξία των θεραπειών και την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας.

«Το ζήτημα δεν είναι η διαχείριση ενός προϋπολογισμού, αλλά η διαμόρφωση ενός συστήματος που μπορεί να προσφέρει έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση σε θεραπείες που ήδη σώζουν ζωές», κατέληξε η Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη.