Γαλάζιες και μωβ μέδουσες στις ελληνικές θάλασσες: Πού κολυμπούν – Τι πρέπει να ξέρετε
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας επισημαίνει τις διαφορές τους
Τις τελευταίες εβδομάδες, όπως γίνεται αναμενόμενα κάθε καλοκαίρι, πληθαίνουν οι μαρτυρίες λουόμενων για την παρουσία μεδουσών στις ελληνικές θάλασσας.
Και αν για την μωβ μέδουσα έχει ήδη γίνει αρκετός ντόρος, λίγοι γνωρίζουν σχετικά με την γαλάζια μέδουσα. Πρόκειται για άλλο είδος μέδουσες με διαφορές όχι μόνο στην όψη, αλλά και στο πώς μπορεί να πλήξει τον άνθρωπο.
Τι πρέπει να ξέρετε για τη γαλάζια μέδουσα
Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, η γαλάζια μέδουσα (Rhizostoma pulmo) κάνει την εμφάνισή της κάθε χρόνο στις ελληνικές θάλασσες, με μικρές τοπικές εξάρσεις που κορυφώνονται από τα τέλη Ιουνίου έως τα μέσα Ιουλίου.
- Είναι από τα μεγαλύτερα είδη που συναντάμε
- Το τσίμπημά της είναι συνήθως ήπιο
- Οι εξάρσεις της στην Ελλάδα είναι περιορισμένες σε σχέση με γειτονικές χώρες, και αποτελούν φυσικό και επαναλαμβανόμενο φαινόμενο
Δεν πρόκειται για εισβολή ούτε για απειλή. Αν τη δείτε στη θάλασσα ή στην ακτή, δεν συντρέχει λόγο ιδιαίτερης ανησυχίας: παρατηρήστε την με ενδιαφέρον και σεβασμό.
Αλλά, προσοχή: η γαλάζια μέδουσα εκκρίνει βλέννα. Αν κολυμπήσετε κοντά της, μην αγγίξετε το πρόσωπό σας, γιατί μπορεί να παρουσιαστεί ήπιο πρήξιμο.
Παρακάτω βλέπετε δύο μέδουσες, γαλάζια και μωβ, που συχνά πολλές φορές συγχέονται:
Μωβ και γαλάζια μέδουσα: Διαφορές
Η μωβ μέδουσα (Pelagia noctiluca), δεξιά στην εικόνα:
- Έχει μικρή καμπάνα (έως 12 εκατοστά) με έντονες κηλίδες
- Το χρώμα της κυμαίνεται από πορτοκαλοκαφέ (ως νεαρή) μέχρι ροζ ή πορφυρό μωβ (ως ενήλικη)
- Τα νημάτιά της περιμετρικά μπορούν να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν τα 2 μέτρα
Η γαλάζια μέδουσα (Rhizostoma pulmo), αριστερά στην εικόνα:
- Έχει μεγάλη, σχεδόν ημισφαιρική καμπάνα
- Φέρει χαρακτηριστική μωβ ιριδίζουσα γραμμή στην περιφέρεια της
- Το σώμα της μπορεί να έχει χρώμα από γαλακτερό λευκό μέχρι έντονο μπλε
- Δεν διαθέτει λεπτά νημάτια, αλλά παχιές, λοβωτές στοές
Χάρτης: Πού κολυμπούν μέδουσες στα ελληνικά νερά
Σύμφωνα και πάλι με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, ο χάρτης που μπορείτε να βρείτε με ένα κλικ ΕΔΩ, είναι ο χάρτης του iNaturalist.
Ο χάρτης εμφανίζει όλες τις καταγραφές μεδουσών για το 2025, χωρίς όμως να γίνεται φιλτράρισμα ανά είδος. Μέχρι στιγμής, έχουν καταγραφεί 13 διαφορετικά είδη μεδουσών. Κάντε κλικ στο μενού στο δεξί μέρος του χάρτη για να επιλέξετε συγκεκριμένα το είδος που θέλετε να μάθετε αν και πού έχει θεαθεί στην περιοχή που σας ενδιαφέρει.
- Για μωβ μέδουσες, επιλέξτε “Pelagia noctiluca”
- Για γαλάζιες μέδουσες, επιλέξτε “Rhizostoma pulmo”
ΚΙΤ Πρώτων Βοηθειών για την παραλία
Καλό είναι να έχουμε τα παρακάτω μαζί μας στην παραλία για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το τσίμπημα μέδουσας:
- Μια πλαστική κάρτα (π.χ. παλιά πιστωτική)
- Ένα τσιμπιδάκι
- Ένα κυπελλάκι (π.χ. ουροσυλέκτης)
- Λίγο μαγειρική σόδα (αναλογία 1:1 με θαλασσινό νερό)
- Αντιισταμινικό χάπι
- Κάποια κορτιζονούχα κρέμα
Τα συμπτώματα του τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, οι νηματοκύστες της μέδουσας παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα μετά από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως : υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης , έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Σε περίπτωση που σας τσιμπήσει μωβ μέδουσα
Ο ΕΟΔΥ συμβουλεύει τα ακόλουθα:
- Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια. Όχι όμως με γυμνά χέρια, διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια και μεταφορά του ερεθισμού εκεί.
- Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, γεμίστε τη χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας. Μη χρησιμοποιείτε γλυκό νερό, διότι μπορεί να ενεργοποιήσει κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα.
- Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.
- Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα.
- Πάρτε κάποιο χάπι αντιισταμινικό. Με τα αντιισταμινικά αντιμετωπίζονται συστηματικότερα συμπτώματα όπως ο κνησμός. Η ανάγκη για φάρμακα τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.
Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, μπορεί να χρειασθεί κάποια ένεση κορτιζόνης. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στο νοσοκομείο ή να επισκεφθείτε κάποιο Κέντρο Υγείας.
