12 τρόποι για να βελτιώσετε τη συναισθηματική σας νοημοσύνη

Σε αντίθεση με τον δείκτη νοημοσύνης (IQ), το οποίο είναι ως επί το πλείστον σταθερό, η συναισθηματική νοημοσύνη (EI) μπορεί να αναπτυχθεί μέσω σκόπιμης πρακτικής.

Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης περιλαμβάνει την εκμάθηση να αναγνωρίζετε και να ρυθμίζετε τα συναισθήματά σας, ενισχύοντας παράλληλα την επίγνωσή σας για το πώς νιώθουν και ανταποκρίνονται οι άλλοι.

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, η συναισθηματική νοημοσύνη χτίζεται σε πέντε τομείς: αυτογνωσία, αυτορρύθμιση, κίνητρο, ενσυναίσθηση και κοινωνικές δεξιότητες. Η ενίσχυση οποιουδήποτε από αυτούς τους τομείς μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη επικοινωνία, πιο υγιείς σχέσεις και βελτιωμένη ψυχική υγεία.

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει εμπεριστατωμένες στρατηγικές για τη βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης, όπως προτείνονται από ειδικούς ψυχικής υγείας, και εξηγεί πώς η καθεμία προωθεί την μεγαλύτερη αυτογνωσία, ενσυναίσθηση και συναισθηματική ρύθμιση.

1. Εξασκηθείτε στην αυτογνωσία κάθε μέρα

Η αυτογνωσία είναι το θεμέλιο της συναισθηματικής νοημοσύνης.

Δίνοντας προσοχή στις σκέψεις και στα συναισθηματικά σας ερεθίσματα, αρχίζετε να αναγνωρίζετε πώς η εσωτερική σας κατάσταση διαμορφώνει τις συμπεριφορές και τις αποφάσεις σας.

• Αναλογιστείτε τις συναισθηματικές σας αντιδράσεις μετά από συνομιλίες
• Σημειώστε τα συναισθήματά σας για να αναγνωρίσετε μοτίβα
• Χρησιμοποιήστε ενσυνειδητότητα ή διαλογισμό για να παρατηρήσετε τις σκέψεις σας

2. Ονομάστε τα συναισθήματά σας με ακρίβεια

Το να μπορείτε να επισημάνετε τα συναισθήματά σας μειώνει την έντασή τους και φέρνει σαφήνεια.

Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως «επισήμανση επιρροής», ενεργοποιεί τον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος ρυθμίζει τις συναισθηματικές αποκρίσεις.

• Αντί να πείτε απλά «Νιώθω άσχημα», διευκρινίστε εάν πρόκειται για άγχος, ενοχή ή απογοήτευση
• Χρησιμοποιήστε έναν τροχό συναισθημάτων για να δημιουργήσετε το λεξιλόγιό σας

3. Μάθετε να κάνετε παύση πριν αντιδράσετε

Ο έλεγχος των παρορμήσεων είναι ζωτικό μέρος της αυτορρύθμισης.

Μια σύντομη παύση μεταξύ του ερεθίσματος και της απόκρισης δίνει στο λογικό μυαλό σας χρόνο να παρακάμψει τη συναισθηματική αντιδραστικότητα.

• Μετρήστε μέχρι το 10 πριν απαντήσετε σε μια έντονη συνομιλία
• Πάρτε μια βαθιά ανάσα, όταν αισθάνεστε συναισθηματική διέγερση

4. Εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση

Η ακρόαση με πλήρη προσοχή αυξάνει την ενσυναίσθηση και τη σύνδεση.

Αντί να σχεδιάζετε την απάντησή σας ενώ κάποιος μιλάει, εστιάστε στην κατανόηση των λόγων και των συναισθημάτων του.

• Διατηρήστε οπτική επαφή και αποφύγετε τις διακοπές
• Παράφρασε αυτό που λέει ο άλλος και ζήτα του να επιβεβαιώσει ότι το έχεις κατανοήσει

5. Ρωτήστε τον εαυτό σας τι μπορεί να νιώθουν οι άλλοι

Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να βλέπεις τον κόσμο μέσα από το συναισθηματικό φακό του άλλου.

Το να φαντάζεστε ενεργά τα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου σας βοηθά να ανταποκριθείτε πιο συμπονετικά και αποτελεσματικά.

• Λάβετε υπόψη το υπόβαθρό τους ή συντρέχοντες στρεσογόνους παράγοντες
• Κάντε ερωτήσεις όπως, «Πώς θα ένιωθα στη θέση/κατάστασή τους;»

6. Αποδεχτείτε την εποικοδομητική κριτική ήρεμα

Η συναισθηματική νοημοσύνη περιλαμβάνει την ικανότητα να χειρίζεσαι την κριτική χωρίς αμυντικότητα.

Η κριτική είναι μια ευκαιρία για ανάπτυξη, όχι μια προσωπική επίθεση.

• Κάντε παύση πριν απαντήσετε
• Εστιάστε σε αυτά που μπορείτε να μάθετε από το σχόλιο που σας κάνουν

7. Αναλάβετε την ευθύνη για τα συναισθήματά σας

Το να κατηγορείς τους άλλους για το πώς νιώθεις υπονομεύει τη συναισθηματική σου ανάπτυξη.

Οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι αποδέχονται τις αντιδράσεις τους και αποφεύγουν να παίζουν το θύμα.

• Αντικαταστήστε το «Με έκανες να θυμώσω» με το «Ένιωσα θυμωμένος όταν…»
• Σκεφτείτε πώς οι προσδοκίες σας διαμορφώνουν τα συναισθήματά σας

8. Παρατηρήστε τη γλώσσα του σώματος, τη δική σας και τη δικής τους

Μεγάλο μέρος της συναισθηματικής επικοινωνίας συμβαίνει μη λεκτικά.

Η κατανόηση της γλώσσας του σώματος βελτιώνει την κοινωνική ευαισθητοποίηση και βοηθά στην αποφυγή παρεξηγήσεων.

• Παρατηρήστε τη στάση, τον τόνο και τις εκφράσεις του προσώπου
• Δώστε προσοχή σε σημάδια δυσφορίας ή απεμπλοκής/απαξίωσης στους άλλους

9. Θέστε υγιή συναισθηματικά όρια

Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη περιλαμβάνει το να γνωρίζετε πού τελειώνει η συναισθηματική σας ευθύνη και πού αρχίζει η συναισθηματική ευθύνη του άλλου.

Τα όρια προστατεύουν την ευημερία σας χωρίς να αποκλείουν τους ανθρώπους γύρω σας.

• Μάθετε να λέτε όχι χωρίς ενοχές!
• Αναγνωρίστε πότε απορροφάτε τη συναισθηματική ενέργεια των άλλων

10. Καλλιεργήστε συναισθηματική ανθεκτικότητα

Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητά σας να ανακάμπτετε από πισωγυρίσματα χωρίς να κατακλύζεστε ή να ανταποδίδετε.

Οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι παραμένουν προσγειωμένοι ακόμη και σε αγχώδεις καταστάσεις.

• Επαναπροσδιορίστε τις αποτυχίες σας ως μαθησιακές εμπειρίες
• Εξασκήστε ευγνωμοσύνη για να τονώσετε τη διάθεση και την ψυχική σας ισορροπία

11. Συμμετέχετε σε ενσυναίσθητη επικοινωνία

Χρησιμοποιήστε φράσεις σε πρώτο πρόσωπο («εγώ») και απαλό τόνο, για να εκφράσετε τις ανάγκες σας χωρίς να επιτεθείτε στους άλλους.

Αυτό ενθαρρύνει την εμπιστοσύνη και τον ανοιχτό διάλογο.

• Πείτε «Νιώθω καταπονημένος και χρειάζομαι ένα διάλειμμα» αντί «Με αγχώνεις»
• Να είστε ειλικρινείς χωρίς να είστε σκληροί

12. Δεσμευτείτε για διαρκή αυτοβελτίωση

Η συναισθηματική νοημοσύνη δεν είναι ένα σταθερό χαρακτηριστικό, είναι ένα ταξίδι ζωής.

Ο τακτικός έλεγχος των συναισθηματικών συνηθειών σάς βοηθά να προσαρμοστείτε και να αναπτυχθείτε με την πάροδο του χρόνου.

• Αναζητήστε καθοδήγηση από ειδικούς
• Διαβάστε βιβλία ή παρακολουθήστε μαθήματα συναισθηματικής ανάπτυξης

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι η συναισθηματική νοημοσύνη (EI) πιο σημαντική από το IQ;

Σε πολλά πλαίσια, ναι. Ενώ το IQ βοηθά στην επίλυση προβλημάτων, η συναισθηματική νοημοσύνη παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην κοινωνική επιτυχία, την ηγεσία και την ανθεκτικότητα.

Είναι κάτι που διδάσκεται η συναισθηματική νοημοσύνη;

Απολύτως. Μέσω τεχνικών αυτοστοχασμού, κριτικής και συναισθηματικής ρύθμισης, οι άνθρωποι μπορούν να χτίσουν τη EI τους με την πάροδο του χρόνου.

Ποια είναι τα σημάδια της χαμηλής συναισθηματικής νοημοσύνης;

Τα κοινά σημάδια περιλαμβάνουν συχνές συναισθηματικές εκρήξεις, δυσκολία στην ενσυναίσθηση, κακή ακρόαση και αμυντικότητα κατά τη διάρκεια της κριτικής.

Βοηθά η συναισθηματική νοημοσύνη στην ψυχική υγεία;

Ναι. Τα άτομα με υψηλότερη ΕΙ τείνουν να βιώνουν χαμηλότερα επίπεδα στρες, άγχους και κατάθλιψης, λόγω καλύτερης συναισθηματικής ρύθμισης και κοινωνικής υποστήριξης.

Μπορούν τα παιδιά να βελτιώσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη;

Ναι. Διδάσκοντας στα παιδιά να ονομάζουν συναισθήματα, να επιλύουν συγκρούσεις και να συμπονούν, τα βοηθά να χτίσουν ισχυρές συναισθηματικές δεξιότητες νωρίς στη ζωή τους.

Σύνοψη

Η βελτίωση της συναισθηματικής νοημοσύνης δεν έχει να κάνει μόνο με το να γίνεις πιο συμπαθής: είναι να αποκτήσεις τον έλεγχο του εσωτερικού σου κόσμου και να περιηγηθείς στη ζωή με σαφήνεια, ενσυναίσθηση και σκοπό.

Πηγές:
clevelandclinic.org
psychologytoday.com
healthline.com
verywellmind.com
mayoclinic.org