Οι 3 ερωτήσεις που ξεμπροστιάζουν έναν ναρκισσιστή

Ο ναρκισσισμός είναι ένα ψυχολογικό πρότυπο, που χαρακτηρίζεται από μεγαλοϊδεατισμό, έλλειψη ενσυναίσθησης και έντονη ανάγκη για θαυμασμό. Αν και όχι όλοι όσοι έχουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά έχουν και ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD), η αναγνώριση αυτών των συμπεριφορών είναι σημαντική για την προστασία της συναισθηματικής υγείας και των σχέσεων.

Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality Assessment, υποδηλώνει ότι ορισμένες στοχευμένες ερωτήσεις μπορούν να βοηθήσουν στην γρήγορη αποκάλυψη ναρκισσιστικών τάσεων.

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει τα ευρήματα της έρευνας, εξηγεί την επιστήμη πίσω από αυτές τις ερωτήσεις και παρέχει πρακτικές πληροφορίες για το πώς να ερμηνεύονται οι απαντήσεις.

Τι είναι ο ναρκισσισμός και γιατί έχει σημασία;

Ο ναρκισσισμός αναφέρεται σε ένα φάσμα χαρακτηριστικών, που κυμαίνονται από την εγωκεντρικότητα έως την κλινική ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD).

Είναι σημαντικό επειδή η ναρκισσιστική συμπεριφορά επηρεάζει συχνά τις σχέσεις, τη δυναμική στον χώρο εργασίας και τη συναισθηματική ευεξία. Τα άτομα που έρχονται σε επαφή με ναρκισσιστές μπορεί να βιώσουν χειραγώγηση, gaslighting ή συναισθηματική εξάντληση. Η κατανόηση του τρόπου εντοπισμού των σημαδιών αποτελεί μια μορφή αυτοπροστασίας.

Ποιες ερωτήσεις μπορεί να αποκαλύψουν έναν ναρκισσιστή;

Οι ερευνητές επισημαίνουν τρεις αποκαλυπτικές ερωτήσεις:

1. Πιστεύετε ότι είστε ναρκισσιστής;

Παραδόξως, οι ναρκισσιστές είναι συχνά πρόθυμοι να το παραδεχτούν! Μελέτες δείχνουν ότι όταν ερωτώνται ευθέως, έχουν υψηλή βαθμολογία στην αυτοαξιολόγηση σε σύγκριση με τους μη ναρκισσιστές.

2. Πιστεύετε ότι αξίζετε ειδική μεταχείριση;

Αυτή η ερώτηση αποκαλύπτει την τάση δικαιωματισμού, ένα βασικό χαρακτηριστικό του ναρκισσισμού. Ένας ναρκισσιστής είναι πιο πιθανό να συμφωνήσει ανοιχτά, θεωρώντας το ως ζήτημα δικαιοσύνης ή ανωτερότητας.

3. Πώς αντιδράτε όταν κάποιος σας επικρίνει;

Οι ναρκισσιστές συχνά αντιδρούν με αμυντική στάση, θυμό ή υποτιμώντας τον επικριτή τους. Η δυσκολία στη διαχείριση της κριτικής αποκαλύπτει την εύθραυστη αυτοεκτίμησή τους κάτω από την “μεγαλοπρεπή αυτοπαρουσίαση”.

Γιατί και πώς λειτουργούν αυτές οι ερωτήσεις;

Αυτά τα ερωτήματα αγγίζουν τους ψυχολογικούς μηχανισμούς του ναρκισσισμού:

1. Οι ναρκισσιστές έχουν χαμηλή αυτογνωσία για την κοινωνική ακαταλληλότητα και μπορεί να ισχυρίζονται με υπερηφάνεια χαρακτηριστικά που άλλοι θα απέφευγαν να παραδεχτούν.
2. Ο δικαιωματισμός είναι ένας ισχυρός προγνωστικός παράγοντας ναρκισσιστικής συμπεριφοράς, από συγκρούσεις στον χώρο εργασίας έως τεταμένες προσωπικές σχέσεις.
3. Η ευαισθησία τους στην κριτική υπογραμμίζει το χάσμα μεταξύ της εξωτερικής αυτοπεποίθησης και της εσωτερικής ανασφάλειας.

Ποια άλλα σημάδια ναρκισσισμού πρέπει να αναζητήσετε;

Πέρα από τις άμεσες ερωτήσεις, οι ψυχολόγοι εντοπίζουν συμπεριφορικά πρότυπα που υποδηλώνουν ναρκισσισμό:

• Συχνή ανάγκη για θαυμασμό ή επιβεβαίωση
• Έλλειψη ενσυναίσθησης (άγνοια ή απόρριψη για τα συναισθήματα των άλλων)
• Συμπεριφορά χειραγώγησης ή εκμετάλλευσης
• Υπερβολή επιτευγμάτων ή κοινωνικής θέσης
• Δυσκολία διατήρησης υγιών σχέσεων

Η αναγνώριση προτύπων σε διαφορετικά πλαίσια (σπίτι, εργασία, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις) είναι πιο αξιόπιστη από το να βασίζεστε σε μία απάντηση.

Πώς πρέπει να αντιδράσετε εάν υποψιάζεστε ότι κάποιος είναι ναρκισσιστής;

Οι ειδικοί συνιστούν να θέσετε σαφή όρια και να προστατεύσετε τη δική σας συναισθηματική ευεξία.

• Αποφύγετε να εμπλακείτε σε καβγάδες, που έχουν “σχεδιαστεί” από τον ναρκισσιστή για να σας προκαλέσουν ή να σας ελέγξουν.
• Εστιάστε στα απτά γεγονότα και παραμείνετε ήρεμοι, όταν αντιμετωπίζετε προβλήματα.
• Ζητήστε επαγγελματική καθοδήγηση εάν η σχέση είναι κακοποιητική ή επιβλαβής.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο περιορισμός/αποφυγή της επαφής μπορεί να είναι απαραίτητος για την μακροπρόθεσμη συναισθηματική σας υγεία.

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι οι ναρκισσιστές πάντα επιβλαβείς για τους άλλους;

Όχι απαραίτητα. Μερικά άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά λειτουργούν καλά σε κοινωνικά ή επαγγελματικά πλαίσια. Η βλάβη συχνά προκύπτει όταν ο ναρκισσισμός συνδυάζεται με χειραγώγηση ή έλλειψη ενσυναίσθησης.

Μπορούν οι ναρκισσιστές να αλλάξουν αν αναγνωρίσουν τη συμπεριφορά τους;

Ναι, αλλά η αλλαγή είναι δύσκολη. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει, αλλά η επιτυχία συχνά εξαρτάται από την προθυμία του ατόμου να δράσει με ειλικρινή διάθεση.

Είναι ο ναρκισσισμός πιο συχνός στους άνδρες ή στις γυναίκες;

Έρευνες δείχνουν ότι τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά αναφέρονται πιο συχνά στους άνδρες, αν και οι γυναίκες μπορούν επίσης να τα εκδηλώσουν. Οι διαφορές φύλου μπορεί να αντανακλούν πολιτισμικές προσδοκίες/στερεότυπα συμπεριφοράς.

Πώς διαγιγνώσκεται η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD);

Η NPD διαγιγνώσκεται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας με βάση τα κριτήρια του DSM-5, τα οποία περιλαμβάνουν επίμονα πρότυπα μεγαλοϊδεατισμού, δικαιωματισμού και μειωμένης ενσυναίσθησης.

Μπορεί κάποιος να είναι ναρκισσιστής χωρίς να έχει NPD;

Ναι. Πολλοί εμφανίζουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά χωρίς να πληρούν τα πλήρη κριτήρια για μια κλινική διαταραχή. Αυτό συχνά ονομάζεται «υποκλινικός ναρκισσισμός».

Συμπέρασμα

Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η υποβολή τριών άμεσων ερωτήσεων -σχετικά με την αυτοπροσδιορισμό, τον δικαιωματισμό και τις αντιδράσεις στην κριτική- μπορεί να βοηθήσει στην αποκάλυψη ναρκισσιστικών τάσεων.

Αν και αυτές οι ερωτήσεις δεν αποτελούν διαγνωστικά κριτήρια, παρέχουν πληροφορίες για τα πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που ορίζουν τον ναρκισσισμό.

Πηγές:
psychologytoday.com
apa.org
mayoclinic.org
clevelandclinic.org