ΥΓΕΙΑ

Νοσογόνος παχυσαρκία: Πότε πρέπει να επέμβει ο γιατρός

Η παχυσαρκία είναι η επιδημία του 21ου αιώνα, όπως την έχουν χαρακτηρίσει οι ειδικοί, αφού περίπου δύο στους τρεις ανθρώπους παγκοσμίως είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Νοσογόνος παχυσαρκία: Πότε πρέπει να επέμβει ο γιατρός

Πότε όμως η παχυσαρκία θεωρείται νοσογόνος και απαιτεί την επέμβαση του γιατρού; Πότε μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά; Ποια αποτελέσματα επιτυγχάνονται σε μια τέτοια περίπτωση και ποια είναι η κατάλληλη μέθοδος; Στα ερωτήματα αυτά που θέτει το onmed.gr απαντά ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Ευστάθιος Κωτίδης.

Τι είναι η νοσογόνος παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία είναι νόσος που αφορά περίπου στο 30% του γενικού πληθυσμού (34% στις Ηνωμένες Πολιτείες), ενώ περίπου δύο στους τρεις είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Γι’ αυτό άλλωστε έχει ανακηρυχθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η επιδημία του 21ου αιώνα. Εάν είστε παχύσαρκος, αυτό μπορεί να είναι κληρονομικό, δεδομένου ότι η παχυσαρκία έχει ισχυρό γενετικό υπόστρωμα, ή να σχετίζεται με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τον τρόπο ζωής και διατροφής. Την αιτία της παχυσαρκίας διερευνά κάθε φορά ο γιατρός σας.

Το πλεονάζον σωματικό βάρος καταδικάζει ανθρώπους σε σωματικό πόνο, σοβαρά προβλήματα υγείας και κοινωνική απομόνωση. Σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, στεφανιαία νόσος, ορμονικές διαταραχές, υπογονιμότητα, άπνοια κατά τον ύπνο, μυοσκελετικά άλγη είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Επιπλέον έχει βρεθεί ότι η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο νεοπλασμάτων όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή του προστάτη.

Ποιος ασθενής χρειάζεται τη βοήθεια του χειρουργού;

Οι όροι «υπέρβαρος» και «παχύσαρκος» περιγράφουν διαβαθμίσεις σωματικού βάρους μεγαλύτερου από το ιδανικό για ένα συγκεκριμένο ύψος. Αυτό που καθορίζει το «μέγεθος» της παχυσαρκίας είναι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), ένας αριθμός που προκύπτει από τον συσχετισμό του σωματικού βάρους με το ύψος και ο οποίος προκύπτει ως εξής: ΔΜΣ= Σωματικό Βάρος (kg) / Ύψος (m)2.

Με βάση λοιπόν τον ΔΜΣ, ασθενείς που χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας τους είναι αυτοί που έχουν Δείκτη Μάζας Σώματος μεγαλύτερο από 40 Kg/m2 ή μεγαλύτερο από 35 Kg/m2 και κάποιο συνοδό νόσημα (σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση κλπ).

Ποιο είδος χειρουργικής επέμβασης να επιλέξω;

Η επιλογή του είδους της χειρουργικής επέμβασης πρέπει να γίνεται μετά από διεξοδική συζήτηση του ασθενούς με τον γιατρό του. Είναι πολύ σημαντικό ο γιατρός να μπορεί να εκτελέσει με ασφάλεια όλες τις διαθέσιμες χειρουργικές επεμβάσεις και να ενημερώσει με αντικειμενικότητα τον ασθενή για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου. Ας δούμε αναλυτικότερα τις μεθόδους αυτές:

Επιμήκης (κάθετη) γαστρεκτομή (γαστρικό μανίκι)

Είναι μια σχετικά καινούρια τεχνική. Περιγράφεται ως επιμήκης ή κάθετη γαστρεκτομή ή γαστρικό μανίκι (μετάφραση του Αγγλικού όρου sleeve gasterctomy). Με την τεχνική αυτή αφαιρείται περίπου το 85% του στομάχου με αποτέλεσμα αυτό να παίρνει σχήμα επιμήκους σωλήνα ή μανικιού. Η επέμβαση πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά με διάρκεια νοσηλείας 1 ημέρα. Ο ασθενής σιτίζεται το επόμενο πρωί και λαμβάνει εξιτήριο λίγες ώρες αργότερα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ακολουθηθεί από συμπληρωματική γαστρική παράκαμψη ή χολοπαγκρεατική εκτροπή, εφόσον ο ασθενής χάσει μεγάλο μέρος του πλεονάζοντος σωματικού του βάρους. Αυτό είναι η λεγόμενη δισταδιακή επέμβαση. Πάντως, η επιμήκης γαστρεκτομή είναι πλέον παγκοσμίως καθιερωμένη ως αυτόνομη επέμβαση για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας.

Γαστρική παράκαμψη

Είναι κατά κύριο λόγο επέμβαση περιορισμού της γαστρικής χωρητικότητας και λιγότερο επέμβαση δυσαπορρόφησης. Θεωρείται περίπλοκη επέμβαση. Αρχικά δημιουργείται ένας μικρός γαστρικός θύλακος με διατομή και συρραφή του στομάχου. Στη συνέχεια, ένα τμήμα του λεπτού εντέρου συνδέεται με αυτό τον θύλακο σε σχήμα Υ. Με τον τρόπο αυτό, η τροφή παρακάμπτει το μεγαλύτερο μέρος του στομάχου, το δωδεκαδάκτυλο και ένα μέρος του λεπτού εντέρου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εξαιρετική ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, λόγω του ότι η τροφή δεν διεγείρει την έκκριση ορμονών που σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Η επέμβαση πραγματοποιείται λαπροσκοπικά. Η μετεγχειρητική νοσηλεία είναι μία ημέρα. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε γαστρική παράκαμψη χρειάζονται μετεγχειρητικά παρακολούθηση από τον θεράποντα ιατρό τους για αποφυγή προβλημάτων από έλλειψη βιταμινών, σιδήρου ή ασβεστίου. Για περισσότερες λεπτομέρειες συμβουλευθείτε τον χειρουργό σας.

Γαστρική πτύχωση

Η λαπαροσκοπική γαστρική πτύχωση είναι μια νέα τεχνική για τη θεραπεία της παχυσαρκίας που βασίζεται στον περιορισμό της χωρητικότητας του στομάχου. Η επέμβαση, από παθοφυσιολογική άποψη, μοιάζει με την επιμήκη γαστρεκτομή (γαστρικό μανίκι) με την σημαντική διαφορά ότι η μετατροπή του στομάχου σε σωλήνα γίνεται όχι με εκτομή αλλά με πτύχωσή του με την τοποθέτηση ορομυϊκών ραφών κατά μήκος του μείζονος τόξου του στομάχου. Η επέμβαση γίνεται λαπαροσκοπικά, διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα και η μετεγχειρητική νοσηλεία είναι μία ημέρα. Το πλεονέκτημα της μεθόδου έναντι της κλασσικής επιμήκους γαστρεκτομής είναι ότι είναι πλήρως αναστρέψιμη, αποφεύγει όλες τις επιπλοκές που σχετίζονται με το μεγάλο μήκος διατομής συρραφής, ενώ έχει σημαντικά περιορισμένο κόστος, επειδή απαιτεί ελάχιστα αναλώσιμα υλικά.

Όλες οι επεμβάσεις μπορούν να είναι αποτελεσματικές. Το σημαντικότερο για την επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου είναι η σωστή και αντικειμενική ενημέρωση του ασθενούς για τα υπέρ και τα κατά της καθεμιάς, για το προσδοκώμενο αποτέλεσμα (απώλεια βάρους, ρύθμιση μεταβολικών διαταραχών) αλλά κυρίως για τον τρόπο ζωής και διατροφής του μετά την επέμβαση. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό ο εξειδικευμένος χειρουργός παχυσαρκίας να είναι σε θέση να εκτελέσει όλες τις επεμβάσεις και να μην προσπαθεί να κατευθύνει τον ασθενή προς το είδος της επέμβασης που αυτός εκτελεί.

Είναι ασφαλής η χειρουργική επέμβαση;

Η βαριατρική χειρουργική είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μείωσης της νοσηρότητας και της θνητότητας με την εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών. Η εισαγωγή της λαπαροσκοπικής τεχνικής στην εκτέλεση των βαριατρικών επεμβάσεων μείωσε σημαντικά το χρόνο νοσηλείας και αποθεραπείας των ασθενών και έκανε την επέμβαση εξαιρετικά ασφαλή. Σύμφωνα με πολυκεντρικές μελέτες, η θνητότητα των βαριατρικών επεμβάσεων όταν εκτελούνται από έμπειρη χειρουργική ομάδα είναι 0,3% ενώ η σοβαρή νοσηρότητα δεν ξεπερνάει το 4%. Οι πλειονότητα των ασθενών σιτίζονται την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα και μπορούν να εξέλθουν από το νοσοκομείο 24 ώρες μετά την επέμβαση. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας κάνει ακόμη ευκολότερη και ασφαλέστερη την διενέργεια των βαριατρικών επεμβάσεων.

heirour



Κωτίδης Ευστάθιος
Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής Α.Π.Θ.