Ανακουφιστική φροντίδα & βελτίωση της ποιότητας της ζωής - Πού μπορείτε να απευθυνθείτε

Πολλοί άνθρωποι και οι οικογένειές τους συνδέουν τον όρο ανακουφιστική φροντίδα με το τέλος της ζωής. Αξίζει λοιπόν να εξηγήσουμε ότι η παρηγορητική φροντίδα είναι ικανή να βοηθήσει τους ανθρώπους σε πολλά διαφορετικά στάδια της υγείας τους και δεν συνδέεται πάντα με την πορεία του ασθενούς προς τον θάνατο.

Οι υπηρεσίες που προσφέρονται θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον ασθενή να απολαύσει μια καλύτερη ποιότητα ζωής, να ανακουφιστεί από δυσάρεστα και επώδυνα συμπτώματα και να απολαύσει μαζί με την οικογένειά του μια αξιοπρεπή ζωή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο 42% των χωρών παγκοσμίως δεν υπάρχει πρόσβαση στην ανακουφιστική φροντίδα ενώ σε πολλές χώρες τα οπιοειδή αναλγητικά δεν είναι διαθέσιμα ή εύκολα προσβάσιμα στην πλειονότητα των ασθενών που πάσχουν από σοβαρό πόνο.

Τι είναι η ανακουφιστική φροντίδα;

Η ανακουφιστική φροντίδα εξετάζει ολιστικά τρόπους βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και των φροντιστών τους βοηθώντας τους να διαχειριστούν τον πόνο, τη ναυτία, την κόπωση και άλλα δυσάρεστα συμπτώματα που σχετίζονται με την ασθένεια που αντιμετωπίζουν ή τη θεραπεία που κάνουν. Η παρηγορητική φροντίδα μπορεί ως επί το πλείστον να παρέχεται από μια ομάδα κλινικών ιατρών, κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων.

Η ανακουφιστική φροντίδα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ακόμη και στα πρώτα στάδια σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος, το εμφύσημα, η καρδιακή ανεπάρκεια και η νεφρική νόσος. Να σημειωθεί πως όλοι οι άνθρωποι δικαιούνται να λαμβάνουν παρηγορητική φροντίδα, ενώ παράλληλα κάνουν τις θεραπείες τους.

Ποιος μπορεί να βοηθηθεί από την ανακουφιστική φροντίδα;

Η ανακουφιστική φροντίδα μπορεί να βοηθήσει κάθε άτομο που αντιμετωπίζει σοβαρό ιατρικό πρόβλημα που του προκαλεί σωματική ή συναισθηματική δυσφορία. Κατά συνέπεια, τα πιο ήπια συμπτώματα που βιώνει ο ασθενής έχουν αντίκτυπο τόσο την ποιότητα όσο και το προσδόκιμο της ζωής του.

Συνήθως, ανακουφιστική φροντίδα χρειάζονται τα άτομα που είναι αντιμέτωπα με απειλητικές για τη ζωή τους χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις, η νευρολογική δυσλειτουργία ή η νεφρική ανεπάρκεια. Μπορεί, επίσης, να προσφερθεί σε άτομα που έχουν βιώσει έναν τραυματισμό που οδηγεί σε σωματικές ασθένειες και συναισθηματικό πόνο.

Τι μπορεί να προσφέρει η ανακουφιστική φροντίδα σε έναν καρκινοπαθή;

• Ανακούφιση συμπτωμάτων όπως ο πόνος, ο εμετός και η ναυτία
• Ψυχολογική προετοιμασία των ασθενών και της οικογένειάς τους στον δύσκολο αγώνα που καλούνται να αντιμετωπίσουν καθώς και της πιθανότητας του επερχόμενου τέλους
• Χρηστικές πληροφορίες

Τι ισχύει στη χώρα μας

Στην Ελλάδα λειτουργούν προγράμματα εξειδικευμένης ανακουφιστικής φροντίδας, τα οποία εξυπηρετούν περί τους 600 ασθενείς ετησίως. Επιπλέον, υπάρχουν 40 ογκολογικές κλινικές και 57 ιατρεία πόνου σε δημόσια νοσοκομεία, ορισμένα εκ των οποίων παρέχουν υπηρεσίες γενικής ανακουφιστικής φροντίδας.

Όπως αναφέρει η έκθεση του Υπουργείου Υγείας 120,000 έως 135,000 ασθενείς και οι οικογένειές τους χρειάζονται υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας ετησίως. Αυτό σημαίνει περί τους 15,000 ασθενείς την ημέρα. Περισσότεροι από 95% από τους ασθενείς αυτούς θα μπορούσαν να λαμβάνουν ανακουφιστική φροντίδα στο περιβάλλον του σπιτιού τους και μόνο γύρω στο 3,5% μπορεί να χρειασθούν ανά πάσα στιγμή νοσηλεία σε εσωτερική δομή.

Κατά προσέγγιση ένα ποσοστό των αναγκών για ανακουφιστική φροντίδα αφορά καρκινοπαθείς και το υπόλοιπο καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, φυματίωση, HIV, διαβήτη, κίρρωση, νεφροπάθειες, διάφορες μορφές άνοιας και άλλες σοβαρές ασθένειες.

Επίσης, υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας χρειάζονται ενήλικες με συνοσηρότητα/ ασθενικότητα λόγω προχωρημένης ηλικίας και τα παιδιά τόσο εξαιτίας προβλημάτων κατά τη νεογνική ηλικία όσο και λόγω συγγενών ή χρόνιων σοβαρών παθήσεων.

Οι υπηρεσίες εξειδικευμένης ανακουφιστικής φροντίδας στην Ελλάδα

Η Μονάδα Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη», είναι επίσημη μονάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ακτινολογίας) και λειτουργεί από το 1992 ως παράρτημα του Αρεταίειου Νοσοκομείου, με εξειδικευμένο διεπιστημονικό προσωπικό πλήρους απασχόλησης, που περιλαμβάνει γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους, γραμματειακή υποστήριξη και εθελοντές (π.χ. συμπληρωματικές
θεραπείες, φυσιοθεραπευτές). Είναι η μοναδική δημόσια μονάδα ανακουφιστικής φροντίδας στην Ελλάδα για χρόνια πάσχοντες καρκινοπαθείς και μη.

Το Ιατρείο Πόνου της Α' Αναισθησιολογικής Κλινικής του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου ιδρύθηκε το 1998 και παρέχει ολιστική αντιμετώπιση του πόνου ασθενών που πάσχουν από απειλητικές για τη ζωή ασθένειες.

Το 1997, το Πανεπιστημιακό Κέντρο αναγνωρίσθηκε επισήμως ως το μόνο πανεπιστημιακό εκπαιδευτικό κέντρο στην Αθήνα και ένα εκ των πέντε σε ολόκληρη τη χώρα. Τον ίδιο χρόνο, το κέντρο ξεκίνησε τη συνεργασία του με τη νεοϊδρυθείσα Ελληνική Εταιρεία Παρηγορητικής και Συμπτωματικής Φροντίδας Καρκινοπαθών και Μη Ασθενών (ΕΕΠΣΦΚΜΚΑ), μια επιστημονική και μη-κερδοσκοπική εταιρεία με πρόεδρο την Επ. Καθηγήτρια Α. Βαδαλούκα. Η ΕΕΠΣΦΚΜΚΑ αποτελείται από 380 μέλη, στα οποία συμπεριλαμβάνονται ιατροί με επιστημονικό ή επαγγελματικό ενδιαφέρον σχετικά με τους στόχους της εταιρείας, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, ψυχολόγοι και άλλοι επαγγελματίες του χώρου της υγείας, καθώς και πρόσωπα νομικού δικαίου ή Οργανισμοί, κυρίως ιατρικού χαρακτήρα, με τα ίδια ενδιαφέροντα και επιδιώξεις με την Εταιρεία.

Η «Γαλιλαία» είναι ΜΚΟ που ιδρύθηκε το 2010 και παρέχει ανακουφιστική φροντίδα σε ενήλικες στο σπίτι και υποστήριξη στις πενθούσες οικογένειες με τη βοήθεια των εθελοντών της. Εκτός από την κατ’ οίκον ανακουφιστική φροντίδα παρέχει νοσηλεία σε εσωτερική δομή-ξενώνα στους χώρους της (9 κλίνες). Επίσης, διαθέτει κέντρο ημέρας που απαρτίζεται από μια ομάδα επαγγελματιών υγείας πλήρους απασχόλησης καθώς και εθελοντές.

«Μέριμνα» Η Εταιρεία για τη Φροντίδα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και τον Θάνατο ιδρύθηκε το 1995 και το 2010 δημιουργήθηκε η Υπηρεσία κατ’ οίκον παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας για παιδιά και εφήβους που αντιμετωπίζουν μια σοβαρή ασθένεια, ένα θάνατο, καθώς και για την οικογένειά τους και άλλους ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα τους (π.χ. συνομηλίκους ή συμμαθητές τους), στους οποίους παρέχεται στήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια της αρρώστιας και μετά το θάνατο του παιδιού.

Μια διεπιστημονική ομάδα εκπαιδευμένων επαγγελματιών υγείας συνεργάζεται με πολλές μονάδες παιδιατρικών κλινικών νοσοκομείων και ιδιωτικών κλινικών στην Αθήνα και ταυτόχρονα με τους ειδικούς του Συμβουλευτικού Κέντρου της «Μέριμνας» για τη στήριξη παιδιών και οικογενειών που πενθούν.

Η «Νοσηλεία»: Ο εν λόγω μη κερδοσκοπικός οργανισμός δραστηριοποιείται από το 2001 στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας και παρέχει δωρεάν κατ’ οίκον υπηρεσίες υγείας σε κόσμο που νοσεί. Η διεπιστημονική ομάδα της αποτελείται από γιατρούς και νοσηλευτές, ενώ συνεργάζεται και με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, φυσικοθεραπευτές και άλλες ειδικότητες, όπως και με εθελοντές. Κάθε χρόνο η δράση της ωφελεί πάνω από 2.000 ασθενείς και οικογένειες.

Απευθύνεται σε ανθρώπους με χρόνια νοσήματα που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και δυσκολεύονται να μετακινηθούν (είτε λόγω νόσου ή λόγω ηλικίας) και παράλληλα στηρίζει και τις οικογένειές τους.

Ο «Δεσμός» είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που λειτουργεί ως αποτελεσματικός και αξιόπιστος συνδετικός κρίκος για την κοινωνική προσφορά στην Ελλάδα. Για να το πετύχει αυτό συνεργάζεται στενά αφενός με δωρητές του ιδιωτικού τομέα, αφετέρου με πάνω από 800 φορείς και κοινωφελείς οργανισμούς σε όλη τη χώρα, στηρίζοντας ενεργά το έργο τους και αναλαμβάνοντας δράσεις και πρωτοβουλίες που εστιάζονται στους εξής τομείς: Κοινωνική Πρόνοια, Οικοδόμηση Ενός Καλύτερου Μέλλοντος, Υγεία, Αντιμετώπιση και Αποκατάσταση Κρίσεων. Ιδρύθηκε το 2012 στην Αθήνα, και από το 2013 λειτουργεί γραφείο και στη Θεσσαλονίκη.

Με πληροφορίες από τη Mελέτη σκοπιμότητας για την ανακουφιστική
φροντίδα στην Ελλάδα του Υπουργείου Υγείας.