Ουδετεροπενία: Αιτίες και συμπτώματα για χαμηλά πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα

Η ουδετεροπενία -μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα ουδετερόφιλων, συμπεριλαμβανομένων των πολυμορφοπυρηνικών λευκοκυττάρων (PMNs)- μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό σύστημα και να αυξήσει την ευπάθεια σε σοβαρές ασθένειες.

Τα ουδετερόφιλα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των λευκών αιμοσφαιρίων και τα περισσότερα από αυτά είναι πολυμορφοπύρηνα. Η κατανόηση του γιατί αυτά τα επίπεδα πέφτουν και τι σημαίνει για την υγεία σας, είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι η ουδετεροπενία, πώς ερμηνεύονται τα χαμηλά επίπεδα πολυμορφοπυρηνικών ουδετερόφιλων, πιθανές αιτίες και συμπτώματα και πότε απαιτείται ιατρική παρέμβαση.

Τι είναι τα ουδετερόφιλα και τα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα;

Τα ουδετερόφιλα είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοκύτταρα) που παίζουν κεντρικό ρόλο στην έμφυτη ανοσοαπόκριση του οργανισμού. Η πλειοψηφία αυτών των κυττάρων ταξινομούνται ως πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα (PMNs) λόγω των πολυλοβωτικών πυρήνων τους.

Τι κάνουν:

• Ανταποκρίνονται γρήγορα σε λοιμώξεις, ιδιαίτερα σε βακτηριακές ή μυκητιασικές
• Καταπίνουν και καταστρέφουν παθογόνα μέσω της φαγοκυττάρωσης
• Ενεργοποιούν φλεγμονώδεις αποκρίσεις και σηματοδοτούν άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού

Τα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα περιλαμβάνουν ουδετερόφιλα, ηωσινόφιλα και βασεόφιλα, αλλά τα ουδετερόφιλα είναι μακράν τα πιο άφθονα και κρίσιμα.

Τι είναι η ουδετεροπενία;

Η ουδετεροπενία ορίζεται ως ο απόλυτος αριθμός ουδετερόφιλων (ANC) μικρότερος από 1.500 κύτταρα ανά μικρολίτρο αίματος. Η κατάσταση ταξινομείται περαιτέρω ανάλογα με τη σοβαρότητα.

Ταξινόμηση ουδετεροπενίας

Η σοβαρή ουδετεροπενία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο απειλητικών για τη ζωή λοιμώξεων, ειδικά όταν συνδυάζεται με πυρετό ή χημειοθεραπεία.

Γιατί τα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα πέφτουν χαμηλά;

Οι χαμηλές μετρήσεις PMN (δηλαδή, ουδετεροπενία) μπορεί να οφείλονται σε καταστολή του μυελού των οστών, σε διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, σε φάρμακα ή σε λοιμώξεις.

Συνήθεις αιτίες:

• Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία: Καταστέλλουν την παραγωγή μυελού των οστών
• Ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. ηπατίτιδα, HIV, γρίπη): παροδικά χαμηλότερα ουδετερόφιλα
• Αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Διαταραχές του μυελού των οστών, συμπεριλαμβανομένης της λευχαιμίας και της απλαστικής αναιμίας
• Ορισμένα φάρμακα: Αντιβιοτικά (π.χ. κλοζαπίνη, σουλφοναμίδες), αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Συγγενής ουδετεροπενία: Σπάνιες γενετικές καταστάσεις που προκαλούν χρόνια χαμηλά επίπεδα
• Διατροφικές ελλείψεις, ιδιαίτερα βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος ή χαλκού

Η ουδετεροπενία μπορεί επίσης να είναι ιδιοπαθής, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει σαφής αιτία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ουδετεροπενίας;

Η καθαυτή ουδετεροπενία μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα, αλλά οδηγεί σε εξασθενημένη ανοσολογική άμυνα, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε συχνές ή σοβαρές λοιμώξεις.

Σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν ουδετεροπενία:

• Επαναλαμβανόμενοι πυρετοί ή λοιμώξεις (ιδιαίτερα αναπνευστικές ή σχετιζόμενες με το δέρμα)
• Στοματικά έλκη ή πονόλαιμος
• Κούραση ή αδυναμία
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Πληγές που δεν επουλώνονται

Στην εμπύρετη ουδετεροπενία (πυρετός με χαμηλό ANC), απαιτείται επείγουσα νοσοκομειακή αξιολόγηση για την πρόληψη της σήψης ή της ταχείας συστημικής λοίμωξης.

Πώς διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται η ουδετεροπενία;

Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει:

• Πλήρης εξέταση αίματος με διαφορική ποσοτικοποίηση ουδετερόφιλων και άλλων λευκοκυττάρων
• Βιοψία μυελού των οστών σε επίμονες ή ανεξήγητες περιπτώσεις
• Έλεγχος λοιμώξεων, πάνελ βιταμινών και αυτοάνοσων

Επιλογές θεραπείας:

• Αντιμετωπίστε την υποκείμενη αιτία: Σταματήστε τα αιτιολογικά φάρμακα, θεραπεύστε λοιμώξεις ή διαχειριστείτε τις αυτοάνοσες παθήσεις
• Αυξητικοί παράγοντες, όπως ο παράγοντας διέγερσης αποικιών κοκκιοκυττάρων (G-CSF) για την ενίσχυση της παραγωγής ουδετερόφιλων
• Προφυλακτικά αντιβιοτικά σε ασθενείς υψηλού κινδύνου
• Προστατευτική απομόνωση κατά τη διάρκεια σοβαρών ουδετεροπενικών επεισοδίων, ειδικά σε καρκινοπαθείς

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι η ουδετεροπενία ίδια με την λευκοπενία;

Όχι ακριβώς. Η λευκοπενία αναφέρεται σε χαμηλά συνολικά λευκά αιμοσφαίρια, ενώ η ουδετεροπενία αναφέρεται συγκεκριμένα σε χαμηλά ουδετερόφιλα, ένα υποσύνολο λευκών αιμοσφαιρίων. Μπορείτε να έχετε το ένα χωρίς το άλλο.

Πόσο επικίνδυνος είναι ο χαμηλός αριθμός ουδετερόφιλων;

Εξαρτάται από τη σοβαρότητα και τη διάρκεια. Η σοβαρή ή παρατεταμένη ουδετεροπενία αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών βακτηριακών ή μυκητιασικών λοιμώξεων, ειδικά όταν συνοδεύεται από πυρετό.

Μπορεί η ουδετεροπενία να είναι προσωρινή;

Ναι. Πολλές περιπτώσεις είναι παροδικές, ειδικά εκείνες που προκαλούνται από ιογενείς λοιμώξεις ή βραχυπρόθεσμες φαρμακευτικές επιδράσεις. Αυτά συνήθως επιλύονται χωρίς διαρκή προβλήματα.

Μπορεί ο τρόπος ζωής ή η διατροφή να διορθώσουν την ουδετεροπενία;

Μόνο αν οφείλεται σε διατροφική ανεπάρκεια. Η βελτίωση των επιπέδων βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος ή χαλκού μπορεί να βοηθήσει σε αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, αλλά οι περισσότερες μορφές απαιτούν ιατρική θεραπεία.

Τι πρέπει να αποφεύγουν οι ασθενείς με ουδετεροπενία;

Τα άτομα υψηλού κινδύνου πρέπει να αποφεύγουν:

• Ωμά ή ανεπαρκώς μαγειρεμένα τρόφιμα
• Πολυσύχναστα μέρη ή επαφή με άρρωστα άτομα
• Κηπουρική ή έκθεση στο έδαφος (σπόρια μυκήτων)

Η προληπτικές πρακτικές καλής υγιεινής και η έγκαιρη παρακολούθηση των συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας.

Σύνοψη

Η ουδετεροπενία και τα χαμηλά επίπεδα πολυμορφοπυρηνικών λευκοκυττάρων σηματοδοτούν μια μειωμένη ανοσολογική απόκριση, που συχνά προέρχεται από μόλυνση, φαρμακευτική αγωγή ή υποκείμενη νόσο. Ενώ οι ήπιες περιπτώσεις μπορεί να είναι αβλαβείς ή βραχύβιες, η μέτρια έως σοβαρή ουδετεροπενία μπορεί να είναι επικίνδυνη, ειδικά εάν οδηγεί σε μόλυνση.

Η έγκαιρη ανίχνευση, η σωστή αξιολόγηση και η θεραπεία με βάση την αιτία είναι απαραίτητα για την μείωση των επιπλοκών και την υποστήριξη της ανοσολογικής αποκατάστασης. Εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο λάβετε ένα εργαστηριακό αποτέλεσμα που υποδεικνύει χαμηλά επίπεδα ουδετερόφιλων, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για ένα προσαρμοσμένο διαγνωστικό και διαχειριστικό σχέδιο.

Πηγές:
mayoclinic.org
cdc.gov
nhs.uk
clevelandclinic.org
ncbi.nlm.nih.gov