Γιατί είναι πιο επικίνδυνη η νυχτερινή οδήγηση το καλοκαίρι, για όσους πάσχουν από καταρράκτη

Το καλοκαίρι, οι ευχάριστες δραστηριότητες των διακοπών σε υπαίθριους χώρους, σε θάλασσα και βουνό, μπορεί να θολές, συχνά παραμορφωμένες και απογοητευτικές, για όσους ζουν με καταρράκτη.

Ο καταρράκτης είναι η συχνότερη αιτία μείωσης της όρασης μετά την ηλικία των 55 ετών. Αναπτύσσεται σταδιακά, όταν διασπαστούν οι πρωτεΐνες από τις οποίες αποτελείται ο φυσικός, κρυσταλλοειδής φακός του ματιού. Καθώς ο φακός γίνεται ολοένα πιο αδιαφανής, παρεμποδίζει την είσοδο του φωτός στον οφθαλμό και την εστίασή του με ακρίβεια στο οπίσθιο τμήμα του (τον αμφιβληστροειδή χιτώνα). Η συνέπεια είναι θολή όραση, «ξεθωριασμένα» χρώματα, διπλωπία (ο πάσχων βλέπει διπλά είδωλα) και δυσκολίες στην όραση σε συνθήκες έντονου φωτισμού.

«Ο καταρράκτης αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια του γήρατος, αλλά στην ανάπτυξή του μπορεί να συμβάλλουν η γενετική προδιάθεση και ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το κάπνισμα, η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, ορισμένες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, οι εγχειρήσεις και οι τραυματισμοί στα μάτια, η μακροχρόνια λήψη στεροειδών φαρμάκων και η ενασχόληση με ορισμένα επαγγέλματα», αναφέρει ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος Δρ. Ευάγγελος Τσίχλης, MD, PhD, διδάκτωρ Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.

Αδιόρατα τα συμπτώματα στην αρχή

Όποια κι αν είναι η αιτία, ο καταρράκτης πρέπει να αντιμετωπίζεται εγκαίρως και σωστά. Αλλιώς η μειωμένη όραση πλήττει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, αφού αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, τραυματισμών λόγω πτώσεων και κάθε είδους ατυχημάτων, ακόμα και τροχαίων.

«Κάτι σημαντικό που πρέπει όλοι να καταλάβουν για τον καταρράκτη είναι ότι αναπτύσσεται με πολύ αργό ρυθμό, σε βάθος χρόνου. Στην αρχή τα συμπτώματά του είναι τόσο αδιόρατα, ώστε δύσκολα τα αντιλαμβάνεται ο πάσχων. Καθώς όμως εξελίσσεται, επηρεάζει σημαντικά την όραση, καθιστώντας δύσκολες απλές δραστηριότητες τις οποίες όλοι θεωρούμε δεδομένες, όπως την ανάγνωση, την οδήγηση ή ακόμα και την αναγνώριση προσώπων», τονίζει ο Δρ. Τσίχλης.

Ειδικά το καλοκαίρι, ο καταρράκτης μπορεί να επιδεινώσει την ευαισθησία στο έντονο φως που έχουν οι πάσχοντες. Η ευαισθησία αυτή τους προκαλεί συμπτώματα, όπως θάμβος (θάμπωμα) της όρασης (είναι σαν να βλέπουν μέσα από θολό τζάμι), «φωτοστέφανο» (άλως) γύρω από φωτεινές πηγές όπως οι αναμμένες λάμπες το βράδυ, καθώς και λάμψεις ή αντανακλάσεις γύρω από φωτεινά αντικείμενα. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να έχουν πιο μειωμένη αντίληψη των χρωμάτων απ' ό,τι συνήθως.

Πρόσθετα προβλήματα οράσεως το καλοκαίρι

Όλα αυτά είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντικά για δραστηριότητες όπως η οδήγηση τη νύχτα, διότι τα φώτα από τα οχήματα στην αντίθετη πλευρά του δρόμου «τυφλώνουν» τον πάσχοντα. Δυσχεραίνουν επίσης την εργασία ή το διάβασμα σε ψηφιακές οθόνες (π.χ. κινητά, λάπτοπ) και εμποδίζουν το άτομο να βλέπει καθαρά όταν βρίσκεται σε υπαίθριο χώρο στη διάρκεια της ημέρας.

«Για να αντιμετωπίσουν οι πάσχοντες τα πρόσθετα προβλήματα οράσεως το καλοκαίρι, μπορούν να λάβουν μία σειρά από μέτρα. Μπορεί, π.χ., να χρειασθεί να μειώσουν την οδήγηση τη νύχτα. Αν πρέπει να οδηγήσουν, καλό είναι να προτιμούν καλά φωτισμένους δρόμους. Πρέπει επίσης να αποφεύγουν να κοιτάζουν απευθείας τα φώτα των διερχομένων αυτοκινήτων», αναφέρει ο Δρ. Τσίχλης.

Μία άλλη αποτελεσματική στρατηγική είναι να προσέχουν τον φωτισμό στο σπίτι τους. Πρέπει να αποφεύγουν τα έντονα φώτα και να προτιμούν τα ηπιότερα, τα οποία όμως δεν θα πέφτουν πάνω τους. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να μειωθούν οι λάμψεις και οι αντανακλάσεις που βλέπουν από τους λαμπτήρες φωτισμού.

Για να μειώσουν την ευαισθησία στο φως, μπορούν να χρησιμοποιούν στο σπίτι τους διακόπτες που ρυθμίζουν την ένταση του φωτός (dimmer) το βράδυ. Στη διάρκεια της ημέρας μπορούν να προσαρμόζουν κατάλληλα τις κουρτίνες και τα πατζούρια τους, για να μην μπαίνει έντονο φως και να είναι το περιβάλλον πιο άνετο για τα μάτια τους.

Απαραίτητα τα γυαλιά ηλίου

Όταν βρίσκονται σε υπαίθριους χώρους, οι ασθενείς με καταρράκτη είναι σημαντικό να φορούν γυαλιά ηλίου. Τα γυαλιά πρέπει να παρέχουν προστασία 100% από την υπεριώδη ακτινοβολία Α (UVA) και Β (UVB) και να είναι μεγάλα, ώστε να καλύπτουν καλά τα μάτια τους.

Πρέπει επίσης να μην είναι πολύ παλιά, διότι τα προστατευτικά φίλτρα τους ενδέχεται να φθαρούν με την πάροδο του χρόνου. Εάν τα έχετε πολλά χρόνια, καλό είναι να τα πάτε στον οπτικό σας για να ελέγξει εάν παρέχουν ακόμα επαρκή προστασία από την UV, συνιστά η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (American Academy of Ophthalmology - AAO).

Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να συνδυάζονται με καπέλο με φαρδύ γείσο. Αυτό θα εμποδίζει τις ακτίνες του ηλίου να μπαίνουν απευθείας μέσα στα μάτια, μειώνοντας έτσι την ευαισθησία στο φως.