Η πρόωρη εμμηνόπαυση συνδέεται με 27% υψηλότερο κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου

Συγκεκριμένα, μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που εισέρχονται σε φυσική εμμηνόπαυση πριν από την ηλικία των 45 ετών έχουν 27% υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου σε σύγκριση με εκείνες που φτάνουν στην εμμηνόπαυση αργότερα.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τα ευρήματα της μελέτης, τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο και γιατί ο χρόνος της εμμηνόπαυσης μπορεί να παίζει κρίσιμο ρόλο στην μακροπρόθεσμη μεταβολική και καρδιαγγειακή υγεία των γυναικών.

Τι διαπίστωσε η μελέτη

Η νέα έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε στο πρόσφατο ετήσιο συνέδριο της (αμερικανικής) Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, ανέλυσε δεδομένα από πάνω από 11.000 γυναίκες, για να διερευνήσει πώς η ηλικία της φυσικής εμμηνόπαυσης επηρεάζει την μεταβολική υγεία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

• Οι γυναίκες που εισήλθαν στην εμμηνόπαυση πριν από την ηλικία των 45 ετών είχαν 27% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου.
• Αυτή η σύνδεση παρέμεινε σημαντική ακόμη και αφότου συνυπολογίστηκαν σχετικές παράμετροι, όπως ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), το κάπνισμα και η σωματική δραστηριότητα.
• Ο κίνδυνος οφειλόταν κυρίως στα υψηλότερα ποσοστά κοιλιακής παχυσαρκίας, υπέρτασης και σακχάρου αίματος σε γυναίκες που εμφάνισαν πρόωρη εμμηνόπαυση.

Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τον χρόνο της εμμηνόπαυσης ως βιολογικό δείκτη καρδιομεταβολικής ευαλωτότητας, τονίζοντας τη σημασία του προληπτικού ελέγχου σε νεαρότερες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Τι είναι ακριβώς το μεταβολικό σύνδρομο

Το μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι μια μεμονωμένη ασθένεια, αλλά ένα σύνολο αλληλένδετων παραγόντων κινδύνου, που αυξάνουν την πιθανότητα καρδιαγγειακών επεισοδίων και διαβήτη τύπου 2.

Σύμφωνα με τους κλινικούς ορισμούς, ένα άτομο διαγιγνώσκεται με μεταβολικό σύνδρομο όταν έχει τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:

• Αυξημένη περίμετρο μέσης (κοιλιακή παχυσαρκία)
• Υπέρταση
• Αυξημένη γλυκόζη αίματος νηστείας
• Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων
• Χαμηλή HDL («καλή») χοληστερόλη

Οι ορμονικές αλλαγές κατά την εμμηνόπαυση (ιδιαίτερα η μείωση των οιστρογόνων) είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την κατανομή του λίπους, την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την αγγειακή υγεία, τα οποία παίζουν καίριους ρόλους στην μεταβολική λειτουργία.

Μεταβολικό σύνδρομο: Γιατί η πρόωρη εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο

Τα οιστρογόνα υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή και μεταβολική ισορροπία, προάγοντας την υγιή λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων, τον μεταβολισμό των λιπιδίων και τη ρύθμιση της γλυκόζης. Όταν η εμμηνόπαυση εμφανίζεται νωρίς, οι γυναίκες χάνουν αυτές τις προστατευτικές επιδράσεις πολλά χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο, ενδεχομένως επιταχύνοντας τις μεταβολικές αλλαγές.

Οι βασικοί μηχανισμοί που εντοπίστηκαν στην μελέτη και σε σχετικές έρευνες περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη έκθεση σε οιστρογόνα, που οδηγεί σε υψηλότερη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους.
• Επιδείνωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, που προάγει αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
• Αυξημένοι δείκτες φλεγμονής, οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση και τον μεταβολισμό των λιπιδίων.

Οι ερευνητές τόνισαν ότι η πρώιμη εμμηνόπαυση είναι πιθανώς τόσο δείκτης υποκείμενης βιολογικής γήρανσης όσο και παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση του μεταβολικού κινδύνου μέσω αυτών των οδών.

Επιπτώσεις στην πρόληψη και τον τακτικό έλεγχο

Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν την ανάγκη για έγκαιρο έλεγχο του μεταβολισμού και συμβουλευτική για τον τρόπο ζωής σε γυναίκες που βιώνουν εμμηνόπαυση πριν από την ηλικία των 45 ετών.

Οι ειδικοί συνιστούν:

• Τακτικούς ελέγχους υγείας για την αρτηριακή πίεση, τη γλυκόζη νηστείας και τα επίπεδα λιπιδίων.
• Υγιή διαχείριση βάρους, με έμφαση σε ολόκληρες τροφές, τακτική άσκηση και επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνών.
• Παρακολούθηση της περιμέτρου της μέσης για την ανίχνευση της κεντρικής παχυσαρκίας σε πρώιμο στάδιο.
• Συζήτηση επιλογών ορμονοθεραπείας με γιατρό: για ορισμένες γυναίκες, η αντικατάσταση οιστρογόνων (όταν είναι ιατρικά κατάλληλη) μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό του μεταβολικού κινδύνου μετά την πρώιμη εμμηνόπαυση.

Πλαίσιο και περιορισμοί της μελέτης

Τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν ήταν παρατηρητικά, πράγμα που σημαίνει ότι η μελέτη μπόρεσε να εντοπίσει μόνο συσχετίσεις αλλά όχι άμεση αιτιώδη συνάφεια. Βασίστηκε επίσης στην αυτοαναφερόμενη ηλικία εμμηνόπαυσης, κάτι που μπορεί να μην είναι ακριβές.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες μελέτες πληθυσμού και βιολογικά στοιχεία που συνδέουν την πρόωρη απώλεια οιστρογόνων με αυξημένους μεταβολικούς και καρδιαγγειακούς κινδύνους. Το μεγάλο μέγεθος δείγματος και οι αυστηρές στατιστικές προσαρμογές ενισχύουν την εμπιστοσύνη στην παρατηρούμενη συσχέτιση.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορεί η ορμονοθεραπεία να μειώσει τον μεταβολικό κίνδυνο μετά την πρώιμη εμμηνόπαυση;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ναι. Η ορμονοθεραπεία εμμηνόπαυσης μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της συσσώρευσης λίπους και στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, όταν ξεκινά νωρίς μετά την εμμηνόπαυση, αλλά δεν είναι κατάλληλη για όλους. Η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη.

Πώς μπορούν οι γυναίκες να μειώσουν τον κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου μετά την εμμηνόπαυση;

Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής για την καρδιά (τακτική σωματική δραστηριότητα, ισορροπημένη διατροφή, περιορισμένο αλκοόλ και διακοπή του καπνίσματος) παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος της πρόληψης. Οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι είναι επίσης κρίσιμοι.

Έχει η χειρουργική εμμηνόπαυση το ίδιο αποτέλεσμα;

Η χειρουργικά προκληθείσα εμμηνόπαυση (αφαίρεση ωοθηκών) μπορεί να προκαλέσει μια πιο απότομη πτώση των οιστρογόνων και μπορεί να δημιουργήσει παρόμοιους ή και μεγαλύτερους μεταβολικούς κινδύνους. Η ορμονοθεραπεία συνιστάται συχνά εκτός εάν αντενδείκνυται.

Συμπέρασμα

Η νέα μελέτη υπογραμμίζει ότι οι γυναίκες που εισέρχονται σε φυσική εμμηνόπαυση πριν από τα 45 αντιμετωπίζουν 27% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου. Η νωρίτερη απώλεια οιστρογόνων φαίνεται να επιταχύνει τις αλλαγές στον μεταβολισμό του λίπους, τον έλεγχο της γλυκόζης και την καρδιαγγειακή λειτουργία.

Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί η αιτιότητα, αλλά αυτά τα ευρήματα ενισχύουν τη σημασία της έγκαιρης παρακολούθησης και της προληπτικής φροντίδας για τις γυναίκες που βιώνουν πρόωρη εμμηνόπαυση.

Πηγές:
healthline.com
eurekalert.org
contemporaryobgyn.net
menopause.org
mayoclinic.org