Γενετικός έλεγχος εμβρύων: Νέες δυνατότητες και ηθικά διλήμματα

Μία από τις πιο εντυπωσιακές εξελίξεις είναι ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος εμβρύων (PGT), μια διαδικασία που δίνει τη δυνατότητα να εξεταστούν τα έμβρυα πριν μεταφερθούν στη μήτρα. Στόχος είναι να επιλεγούν εκείνα με τις καλύτερες πιθανότητες επιτυχούς εμφύτευσης και υγιούς εξέλιξης της εγκυμοσύνης.

Ο γενετικός έλεγχος γίνεται κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σε στάδιο που το έμβρυο έχει πολλά κύτταρα (βλαστοκύστη έμβρυο 5ης ημέρας), αφαιρούνται προσεκτικά 5-6 κύτταρα από το εξωτερικό περίβλημα (τροφοεκτώδερμα) από το οποίο θα σχηματιστεί ο πλακούντας, για να αναλυθούν γενετικά.

Η διαδικασία αυτή είναι ασφαλής και δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου αφού τα κύτταρα που μελετώνται προέρχονται από εξωεμβρυικό ιστό (πλακούντα).

Μέσα από την ανάλυση των χρωμοσωμάτων ή του DNA των εμβρύων μπορούν να ανιχνευθούν χρωμοσωμικές ανωμαλίες ή συγκεκριμένες γενετικές ασθένειες, παρέχοντας στους γονείς εγγύηση για υγιή παιδιά.

Για πολλά ζευγάρια, το PGT είναι ελπίδα. Γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, ζευγάρια με ιστορικό αποβολών ή οικογένειες που φέρουν γενετικές παθήσεις βρίσκουν σε αυτήν τη μέθοδο έναν τρόπο να μειώσουν τον κίνδυνο και να αυξήσουν τις πιθανότητες να αποκτήσουν ένα υγιές παιδί. Η επιλογή εμβρύων με καλύτερο γενετικό προφίλ μπορεί επίσης να μειώσει τον αριθμό των ανεπιτυχών προσπαθειών, κάτι που έχει μεγάλη σημασία τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά.

Ωστόσο, η τεχνολογία αυτή δεν είναι απαλλαγμένη από ηθικά διλήμματα. Πολλοί προβληματίζονται για το αν η δυνατότητα επιλογής εμβρύων μπορεί να οδηγήσει σε πρακτικές που ξεπερνούν τα ιατρικά όρια και αγγίζουν την «επιλογή χαρακτηριστικών». Οι ειδικοί τονίζουν ότι ο στόχος είναι καθαρά ιατρικός – η πρόληψη σοβαρών ασθενειών και η ενίσχυση της πιθανότητας υγιούς εγκυμοσύνης – αλλά η κοινωνική συζήτηση παραμένει ανοιχτή.

Ένα ακόμη ζήτημα είναι η πρόσβαση. Ο γενετικός έλεγχος είναι μια δαπανηρή διαδικασία και δεν είναι διαθέσιμη σε όλα τα ζευγάρια, κάτι που δημιουργεί ανισότητες. Παράλληλα, η πληθώρα πληροφοριών που προκύπτουν μπορεί να προκαλέσει σύγχυση ή άγχος στους γονείς, καθιστώντας απαραίτητη την ψυχολογική υποστήριξη και την υπεύθυνη συμβουλευτική.

Ο προεμφυτευτικός έλεγχος δεν αποτελεί λύση για όλα τα προβλήματα υπογονιμότητας, αλλά είναι ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να κάνει τη διαφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται με βάση την ιατρική αναγκαιότητα και ύστερα από ενδελεχή συζήτηση με τον γιατρό.

Δρ. Μηνάς Μαστρομηνάς, μαιευτήρας - γυναικολόγος, ειδικός στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, Πρόεδρος ΔΣ ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις