Smartphone μέχρι τα 12 σημαίνει αυξημένος κίνδυνος κατάθλιψης και παχυσαρκίας - Έρευνα
Τα smartphones αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης παιδικής ηλικίας.
Ωστόσο οι ερευνητές συνεχίζουν να προειδοποιούν ότι η πρόωρη πρόσβαση σε αυτά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία των παιδιών.
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Pediatrics, χτυπάει ένα από τα πιο δυνατά επιστημονικά “καμπανάκια” μέχρι σήμερα: τα παιδιά που έχουν smartphone μέχρι την ηλικία των 12 ετών αντιμετωπίζουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης, παχυσαρκίας και άλλων προβλημάτων υγείας, καθώς εισέρχονται στην εφηβεία.
Τα ευρήματα αντικατοπτρίζουν όχι μόνο τον χρόνο μπροστά σε οθόνες, αλλά και τον συνδυασμό διαταραχών ύπνου, κοινωνικής σύγκρισης, διαδικτυακού εκφοβισμού (bullying), καθιστικής συμπεριφοράς και αναπτυξιακής ευαλωτότητας, τα οποία καθιστούν την κατοχή smartphone σε προεφηβική ηλικία μια περίοδο πολύ υψηλού κινδύνου.
Πώς έγινε και τι έδειξε η μελέτη
Οι ερευνητές ανέλυσαν την ηλικία κατοχής smartphone, μετρήσεις δεικτών ψυχικής και σωματικής υγείας, καθώς και συνήθειες του τρόπου ζωής σε μια μεγάλη ομάδα παιδιών. Τα μοτίβα κινδύνου ήταν συνεπή και εντυπωσιακά:
- Παρατηρήθηκαν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους σε παιδιά που είχαν smartphone μέχρι την ηλικία των 12 ετών σε σύγκριση με εκείνα που απέκτησαν τέτοιο αργότερα.
- Ο κίνδυνος παχυσαρκίας αυξήθηκε, εν μέρει λόγω της πιο καθιστικής συμπεριφοράς, της κατανάλωσης περισσότερων σνακ μπροστά σε οθόνες και της μειωμένης δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους.
- Τα προβλήματα ύπνου ήταν πιο συχνά, συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας στον ύπνο και της χειρότερης ποιότητας αυτού.
Η τόσο πρώιμη έκθεση σε κοινωνικές συγκρίσεις και διαδικτυακό εκφοβισμό ενέτεινε το άγχος κατά τη διάρκεια ενός ευάλωτου αναπτυξιακού σταδίου του χαρακτήρα των παιδιών.
Είναι σημαντικό ότι ο κίνδυνος δεν σχετιζόταν μόνο με τον συνολικό χρόνο μπροστά στην οθόνη του κινητού, αλλά και η ηλικία στην οποία το παιδί απέκτησε για πρώτη φορά πρόσβαση είχε σημασία. Η κατοχή smartphone σε πρώιμη ηλικία αύξησε την ευαισθησία σε συναισθηματικές και συμπεριφορικές επιπτώσεις, που ήταν λιγότερο έντονες στους εφήβους που απέκτησαν smartphone αργότερα.
Γιατί η πρώιμη κατοχή smartphone έχει σημασία
- Οι προέφηβοι είναι συναισθηματικά ευάλωτοι: Γύρω στην ηλικία των 10-12 ετών, οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη συναισθηματική ρύθμιση και τον έλεγχο των παρορμήσεων εξακολουθούν να αναπτύσσονται. Η συνεχής κοινωνική εισροή πληροφοριών μέσω smartphones μπορεί να κατακλύσει αυτό το σύστημα, οδηγώντας σε εναλλαγές της διάθεσης, άγχος και ευαισθησία σε συμπτώματα κατάθλιψης.
- Τα social media ενισχύουν τη σύγκριση: Οι αλγόριθμοι εκθέτουν τους χρήστες σε μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς, σύμβολα κύρους και μετρήσεις δημοτικότητας σε σύγκριση με άλλους, στοιχεία που συνδέονται στενά με την μείωση της αυτοεκτίμησης στους προεφήβους.
- Η αδιάλειπτη πρόσβαση ενθαρρύνει τις καθιστικές συνήθειες: Μελέτες συνδέουν σταθερά την πρώιμη κατοχή smartphone με μειωμένη σωματική δραστηριότητα, χειρότερα πρότυπα ύπνου και περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους: όλα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας.
- Οι διαταραχές ύπνου επιδεινώνουν την ψυχική υγεία: Οι ειδοποιήσεις των εφαρμογών στα κινητά, η ατέρμονη θέαση online περιεχομένου το βράδυ και η έκθεση στο μπλε φως της οθόνης, διαταράσσουν την παραγωγή μελατονίνης. Ο κακός ύπνος είναι ένας από τους ισχυρότερους γνωστούς προγνωστικούς παράγοντες τόσο της κατάθλιψης όσο και της αύξησης βάρους στους εφήβους.
Εντοπίστηκαν πρόσθετες ανησυχίες υγείας
Η μελέτη τόνισε επίσης μια σειρά από δευτερογενείς επιπτώσεις της πρώιμης απόκτησης και χρήσης smartphone:
- Αυξημένος κίνδυνος προβλημάτων προσοχής
- Πρώιμη έκθεση σε διαδικτυακή παρενόχληση
- Υψηλότερη πιθανότητα επικίνδυνης διαδικτυακής συμπεριφοράς
- Μεγαλύτερη συναισθηματική εξάρτηση από συσκευές
- Αυξημένο άγχος από τη συνεχή “συνδεσιμότητα”
Οι οικογένειες ανέφεραν ότι τα παιδιά που έλαβαν smartphone αργότερα είχαν λιγότερα από αυτά τα προβλήματα, καλύτερες ρουτίνες ύπνου και πιο υγιή καθημερινή δομή.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Οι ερευνητές τόνισαν ότι η καθυστέρηση της κατοχής smartphone μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο. Αλλά για τις οικογένειες που έχουν ήδη συσκευές στο σπίτι, η υποστηρικτική δομή κάνει μεγάλη διαφορά.
- Θέστε κατάλληλα όρια: Καθορίστε κανόνες για τον καθημερινό χρόνο χρήσης οθόνης, την απαγόρευση χρήσης συσκευών κατά την ώρα του ύπνου και τους περιορισμούς εφαρμογών με βάση την ηλικία.
- Κρατήστε τις συσκευές μακριά από τα υπνοδωμάτια τη νύχτα: Αυτή η μοναδική αλλαγή βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου περισσότερο απ’ οποιοδήποτε άλλο όριο.
- Ενθαρρύνετε τις δραστηριότητες εκτός διαδικτύου: Τα αθλήματα, τα χόμπι, το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους και οι φιλίες με φυσική παρουσία βοηθούν στη διατήρηση της συναισθηματικής ισορροπίας.
- Γίνετε παράδειγμα υγιεινών ψηφιακών συνηθειών: Τα παιδιά αντικατοπτρίζουν τη συμπεριφορά που βλέπουν στους γονείς, συμπεριλαμβανομένων των ορίων χρήσης συσκευών.
- Διατηρήστε ανοιχτή επικοινωνία: Οι τακτικές συζητήσεις σχετικά με τις εμπειρίες στα social media, τις φιλίες και τα συναισθήματα διευκολύνουν τα παιδιά να ζητήσουν βοήθεια.
Συχνές Ερωτήσεις
Ποια είναι η ασφαλέστερη ηλικία για να αποκτήσει ένα παιδί smartphone;
Έρευνες δείχνουν ότι η αναμονή μέχρι τις αρχές του λυκείου (περίπου 14-15 ετών) μειώνει πολλούς κινδύνους υγείας.
Αντιδρούν όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο στην πρόωρη πρόσβαση σε smartphone;
Όχι. Κάποια είναι πιο ευαίσθητα λόγω ιδιοσυγκρασίας, κοινωνικού περιβάλλοντος ή υποκείμενων ψυχικών παθήσεων.
Μπορεί ποτέ ένα smartphone να είναι ασφαλές για ένα 12χρονο παιδί;
Ναι, αλλά με αυστηρά όρια, ειδικά όσον αφορά τον ύπνο, τα social media και τη γονική επίβλεψη.
Συμπέρασμα
Αυτή η νέα έρευνα ενισχύει αυτό που προειδοποιούν οι παιδίατροι και οι ψυχολόγοι: όσο νωρίτερα αποκτούν τα παιδιά απεριόριστη πρόσβαση σε smartphones, τόσο υψηλότεροι είναι οι κίνδυνοι για κατάθλιψη, παχυσαρκία και άλλα ζητήματα υγείας.
Η ενίσχυση της ανοιχτής επικοινωνίας μπορεί να προστατεύσει ουσιαστικά την ψυχική και σωματική ευεξία κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης περιόδου ανάπτυξης του παιδιού.