Τι είναι η “σούπερ-γρίπη” του φετινού χειμώνα: Πώς ξεχωρίζει από κρυολόγημα και COVID-19

Αν και δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένος επιστημονικός όρος, η “σούπερ-γρίπη” έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για να περιγράψει την πρώιμη αύξηση των κρουσμάτων εποχικής γρίπης (ιδιαίτερα εκείνων που προκαλούνται από τον ιό A(H3N2) και το νέο στέλεχος Κ) που ασκεί πίεση στα εθνικά Συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

Τι σημαίνει σούπερ-γρίπη

Ο όρος σούπερ-γρίπη επινοήθηκε από τα ΜΜΕ για να περιγράψει μια ισχυρότερη από το συνηθισμένο έξαρση εποχικής γρίπης και όχι έναν νέο τύπο ιού ή μια θεμελιωδώς διαφορετική ασθένεια. Ο όρος κέρδισε δημοφιλία και στην Ευρώπη καθώς η κυκλοφορία της γρίπης A(H3N2) ξεκίνησε νωρίτερα και πιο έντονα απ' ό,τι συνήθως.

Βασικά χαρακτηριστικά αυτού του κύματος γρίπης:

• Υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και νοσηλειών σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια
• Επικράτηση του υποτύπου γρίπης A(H3N2) και μιας γενετικά μεταβαλλόμενης υποομάδας γνωστής ως «Κ»
• Μεγαλύτερη εξάπλωση μεταξύ παιδιών και ενηλίκων, σε σύγκριση με τα πιο τυπικά εποχικά πρότυπα
• Τα εθνικά Συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, ιδιαίτερα στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε μέρη της Δυτικής Ευρώπης, αναφέρουν ρεκόρ ή σχεδόν ρεκόρ νοσηλειών λόγω γρίπης γι' αυτήν την εποχή του χρόνου

Οι ειδικοί δημόσιας υγείας συνεχίζουν να τονίζουν ότι ο όρος σούπερ-γρίπη δεν είναι επιστημονική ταξινόμηση, αλλά αντικατοπτρίζει την παρατηρήσιμη ένταση της δραστηριότητας της γρίπης αυτής της εποχής.

Τρέχουσα κατάσταση της εποχικής γρίπης στην Ευρώπη

Σύμφωνα με τα δεδομένα παγκόσμιας επιτήρησης της υγείας, η εποχική δραστηριότητα της γρίπης έχει αυξηθεί νωρίς στο βόρειο ημισφαίριο και τώρα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη (και) στην Ευρώπη. Οι ιοί της γρίπης, ιδίως η γρίπη A(H3N2), κυκλοφορούν σε υψηλότερα επίπεδα από τα αναμενόμενα αυτή την εποχή του χρόνου. Αν και η συνολική κατάσταση παραμένει εντός του φυσιολογικού εποχικού εύρους, ορισμένες χώρες (ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο) αντιμετωπίζουν απότομες αυξήσεις στα κρούσματα και τις νοσηλείες, οδηγώντας σε πίεση στα τμήματα Επειγόντων περιστατικών και σε αυξημένα τεστ.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο:

• Οι εισαγωγές σε νοσοκομεία για γρίπη έχουν αυξηθεί απότομα, με ορισμένες υπηρεσίες υγείας να εγείρουν “συναγερμό” για το χειρότερο δυνατό σενάριο λόγω της πληρότητας των κλινών και των προβλημάτων προσωπικού.
• Ο ιός H3N2 έχει αναγνωριστεί ως ο κύριος υποτύπος που προκαλεί την αύξηση και η συμπεριφορά του αυτή την εποχή φαίνεται πιο επιθετική απ' ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.
• Οι αρχές δημόσιας υγείας συνεχίζουν να προτρέπουν για εμβολιασμό και τυπικά προληπτικά μέτρα, καθώς το εμβόλιο της γρίπης εξακολουθεί να μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας και νοσηλείας, ακόμη και αν η φετινή αντιστοίχισή του με τους κυκλοφορούντες ιούς δεν είναι τέλεια.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη γενικότερα, ο ΠΟΥ και τα εθνικά συστήματα επιτήρησης αναφέρουν αυξημένη δραστηριότητα γρίπης και ειδικά του στελέχους Κ, αλλά δεν έχει εντοπιστεί νέος πανδημικός ιός.

Πώς η γρίπη, το κρυολόγημα και η COVID-19 διαφέρουν στα συμπτώματα

Παρόλο που πολλές αναπνευστικές λοιμώξεις μοιράζονται αλληλεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, υπάρχουν καθιερωμένες κλινικές διαφορές που μπορούν να βοηθήσουν στη διάκριση ενός κοινού κρυολογήματος, της εποχικής γρίπης (συμπεριλαμβανομένης της σούπερ-γρίπης) και της COVID-19.

1. Κοινό κρυολόγημα

Προκαλείται κυρίως από ρινοϊούς και αρκετούς άλλους ήπιους ιούς του αναπνευστικού συστήματος. Το κοινό κρυολόγημα συνήθως:

• αναπτύσσεται σταδιακά
• προκαλεί καταρροή ή βουλωμένη μύτη, φτέρνισμα, πονόλαιμο
• σπάνια προκαλεί υψηλό πυρετό
• συνήθως δεν οδηγεί σε σημαντικούς πόνους στο σώμα

Τα κρυολογήματα είναι συνήθως ηπιότερα και μικρότερης διάρκειας από τη γρίπη ή την COVID-19 και σπάνια οδηγούν σε σοβαρή ασθένεια.

2. Εποχική γρίπη (“σούπερ-γρίπη” 2025)

Οι ιοί της γρίπης προκαλούν πιο έντονα συμπτώματα από ένα κρυολόγημα, όπως:

• αιφνίδια έναρξη ασθένειας
• υψηλός πυρετός και ρίγη
• έντονοι μυϊκοί και σωματικοί πόνοι
• σοβαρή κόπωση
• ξηρός βήχας
• πονοκέφαλος
• πιθανή ζάλη ή αδυναμία

Τα συμπτώματα της γρίπης τείνουν να εμφανίζονται απότομα εντός 1-4 ημερών από την έκθεση και ενώ οι περισσότεροι αναρρώνουν εντός περίπου μιας εβδομάδας, ορισμένα άτομα (ειδικά ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά και άτομα με χρόνιες παθήσεις) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών.

Επειδή η γρίπη μπορεί να εμφανιστεί παρόμοια με την COVID-19, ειδικά κατά τη διάρκεια περιόδων αιχμής του αναπνευστικού, συχνά απαιτείται σχετικό τεστ για την επιβεβαίωση της διάγνωσης.

3. COVID-19

Η COVID-19, που προκαλείται από τον ιό SARS-CoV-2, μπορεί να επικαλύπτεται με συμπτώματα τόσο του κοινού κρυολογήματος όσο και της γρίπης, αλλά ορισμένα χαρακτηριστικά είναι πιο τυπικά, όπως:

• απώλεια γεύσης ή όσφρησης (ειδικά νωρίτερα στην πανδημία, αν και λιγότερο συχνή με ορισμένες πρόσφατες παραλλαγές)
• δύσπνοια
• παρατεταμένη ή κυμαινόμενη πορεία συμπτωμάτων
• μπορεί να υπάρχουν πυρετός, βήχας, κόπωση, πονόλαιμος και πονοκέφαλος

Σε αντίθεση με τη συνήθη σύντομη περίοδο επώασης της γρίπης, τα συμπτώματα της COVID-19 μπορεί να εμφανιστούν 2-14 ημέρες μετά την έκθεση. Οι επιβεβαιωτικές εξετάσεις (τεστ PCR) παραμένουν το χρυσό πρότυπο για τη διάκρισή της από τη γρίπη και άλλους αναπνευστικούς ιούς.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική περίθαλψη

Παρόλο που οι περισσότερες αναπνευστικές λοιμώξεις είναι αυτοπεριοριζόμενες, συνιστάται άμεση ιατρική φροντίδα όταν ένα άτομο:

• έχει δυσκολία στην αναπνοή
• αισθάνεται επίμονο πόνο στο στήθος ή την κοιλιά
• δείχνει σύγχυση ή αδυναμία να ξυπνήσει
• έχει μπλε χείλη ή πρόσωπο
• εμφανίζει συμπτώματα που επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου (ηλικιωμένοι ενήλικες, μικρά παιδιά, έγκυες και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα) θα πρέπει άμεσα να συμβουλεύονται γιατρό, καθώς υπάρχουν αποτελεσματικές αντιικές θεραπείες τόσο για τη γρίπη όσο και για την COVID-19, αρκεί να τις ξεκινήσουν εγκαίρως.

Πρόληψη γρίπης, COVID-19 και κρυολογήματος

Οι βασικές στρατηγικές πρόληψης περιλαμβάνουν:

• εμβολιασμό για τη γρίπη και την COVID-19 όπως συνιστάται
• καλή υγιεινή των χεριών
• κάλυψη στόματος και μύτης κατά το φτέρνισμα/βήχα
• παραμονή στο σπίτι όταν υπάρχουν συμπτώματα
• αποφυγή στενής επαφής σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους
• τακτικό αερισμό και χρήση μάσκας κατά τις περιόδους αιχμής

Ο ετήσιος εμβολιασμός κατά της γρίπης παραμένει το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόληψη σοβαρής ασθένειας γρίπης, συμπεριλαμβανομένων των περιόδων με πιο διεισδυτικά στελέχη, όπως το φετινό “Κ” της γρίπης Α (H3N2).

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι η σούπερ-γρίπη ένας νέος ιός;

Όχι. Είναι ένας όρος των ΜΜΕ για μια ισχυρή περίοδο γρίπης, όχι για έναν ξεχωριστό ιό.

Είναι το εμβόλιο της γρίπης ακόμα χρήσιμο;

Ναι. Ακόμα και με την ιική μετατόπιση, τα εμβόλια μειώνουν σημαντικά τη σοβαρή ασθένεια και τη νοσηλεία.

Πόσο γρήγορα ξεκινούν τα συμπτώματα της γρίπης;

Συνήθως εντός 1-4 ημερών από την μόλυνση.

Μπορεί η COVID-19 και η γρίπη να εμφανιστούν μαζί;

Ναι. Η συν-λοίμωξη είναι πιθανή και οι εξετάσεις βοηθούν στην αποσαφήνιση της διάγνωσης.

Συμπέρασμα

Η σούπερ-γρίπη δεν είναι ένας νέος ιός, αλλά ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα ασυνήθιστα έντονο εποχικό κύμα γρίπης που πλήττει φέτος το βόρειο ημισφαίριο και το οποίο προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από τη γρίπη Α (H3N2). Ενώ η κατάσταση ασκεί πραγματική πίεση στα εθνικά Συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, δεν υποδηλώνει την εμφάνιση ενός νέου πανδημικού στελέχους.

Ο εμβολιασμός, ο έγκαιρος έλεγχος όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή ασαφή, και τα βασικά προληπτικά μέτρα παραμένουν τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία για την μείωση του κινδύνου σοβαρής ασθένειας κατά τη διάρκεια αυτής της απαιτητικής αναπνευστικής περιόδου.

Πηγές:
bbc.com
who.int
ukhsa.blog.gov.uk
mayoclinic.org