Το βότανο που μειώνει το άγχος, βελτιώνει τη μνήμη και «υπόσχεται» να καταπολεμήσει το Αλτσχάιμερ

Πέρα από τη συμβολή του στη γαστρονομία, κερδίζει όλο και περισσότερη αναγνώριση για τα εντυπωσιακά οφέλη του για την υγεία, ειδικά όσον αφορά την υγεία του εγκεφάλου, τις φλεγμονές και την ανοσολογική λειτουργία.

Έρευνες δείχνουν ότι το δεντρολίβανο (Rosmarinus officinalis), είναι ελπιδοφόρο ακόμη και για την καταπολέμηση της νόσου Αλτσχάιμερ, της κύριας αιτίας άνοιας παγκοσμίως.

Ιστορικά, το δεντρολίβανο έχει συνδεθεί με τη μνήμη και την πνευματική διαύγεια. Στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη, οι μαθητές και οι μελετητές χρησιμοποιούσαν το δεντρολίβανο για να ενισχύσουν τη συγκέντρωση και τη μνήμη.

Η σύγχρονη επιστήμη διαπιστώνει ότι μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό: Μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που εισέπνευσαν το άρωμα του δεντρολίβανου, είχαν καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης σε σύγκριση με εκείνα που βρίσκονταν σε περιβάλλον χωρίς άρωμα.

Πώς λειτουργεί το δεντρολίβανο στον εγκέφαλο;

Πολλοί είναι οι εμπλεκόμενοι μηχανισμοί. Κατ' αρχάς, το δεντρολίβανο διεγείρει την κυκλοφορία του αίματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, βοηθώντας στην παροχή περισσότερου οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών, κάτι που μπορεί να βελτιώσει τη διανοητική διαύγεια. Έχει επίσης ηρεμιστικές ιδιότητες. Μελέτες δείχνουν ότι το άρωμά του μπορεί να μειώσει το άγχος και να βελτιώσει τον ύπνο. Το χαμηλότερο άγχος συνεπάγεται αυξημένη συγκέντρωση.

Το δεντρολίβανο περιέχει ενώσεις που αλληλεπιδρούν με τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου. Μία από αυτές τις ενώσεις βοηθά στην πρόληψη της διάσπασης της ακετυλοχολίνης, μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που είναι απαραίτητη για τη μάθηση και τη μνήμη. Διατηρώντας την ακετυλοχολίνη, το δεντρολίβανο μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της γνωστικής απόδοσης, ειδικά καθώς γερνάμε.

Το δεντρολίβανο είναι επίσης πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από τις βλάβες που προκαλεί το οξειδωτικό στρες, ένας σημαντικός παράγοντας γνωστικής έκπτωσης.

Είναι επίσης πλούσιο σε φυτοχημικά, δηλαδή ενώσεις με ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία.

Ένα από τα πιο ισχυρά είναι το καρνοσικό οξύ, ένας αντιοξειδωτικός και αντιφλεγμονώδης παράγοντας που βοηθά στην προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων από βλάβες, ιδιαίτερα από τις βλάβες που συνδέονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Το 2025, οι ερευνητές ανέπτυξαν μια σταθερή μορφή του καρνοσικού οξέος που ονομάζεται diAcCA. Σε προκλινικές μελέτες, αυτή η ένωση βελτίωσε τη μνήμη, αύξησε τον αριθμό των συνάψεων (τις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων) και μείωσε τις βλαβερές πρωτεΐνες που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ, όπως το βήτα αμυλοειδές και η πρωτεΐνη ταυ.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι ότι το diAcCA ενεργοποιείται μόνο σε φλεγμονώδεις περιοχές του εγκεφάλου, γεγονός που θα μπορούσε να ελαχιστοποιήσει τις παρενέργειες. Μέχρι στιγμής, μελέτες σε ποντίκια δεν δείχνουν σημάδια τοξικότητας, αλλά σημαντικές γνωστικές βελτιώσεις, γεγονός που αυξάνει τις ελπίδες ότι θα ακολουθήσουν δοκιμές σε ανθρώπους.

Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι το diAcCA θα μπορούσε να βοηθήσει στη θεραπεία άλλων φλεγμονωδών παθήσεων, όπως είναι ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η νόσος του Πάρκινσον.

Πέρα από την υγεία του εγκεφάλου, το δεντρολίβανο διευκολύνει την πέψη, ανακουφίζει από το φούσκωμα και μειώνει τη φλεγμονή.

Περιέχει ενώσεις, όπως είναι το ροσμαρινικό οξύ και το ουρσολικό οξύ, γνωστές για τις αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις τους σε όλο το σώμα.

Το δενδρολίβανο μπορεί να ωφελήσει και το δέρμα, ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα της ακμής και του εκζέματος, ενώ το καρνοσικό οξύ μπορεί να προσφέρει αντιγηραντικά οφέλη προστατεύοντας το δέρμα από τις βλάβες του ήλιου.

Το έλαιο δενδρολίβανου έχει επίσης αντιμικροβιακές ιδιότητες, κάτι που το καθιστά υποσχόμενο στη συντήρηση τροφίμων και φαρμακευτικές εφαρμογές, αναστέλλοντας την ανάπτυξη βακτηρίων και μυκήτων.

Το δενδρολίβανο είναι ασφαλές όταν χρησιμοποιείται σε τρόφιμα, αφεψήματα ή αρωματοθεραπεία.

Οι συμπυκνωμένες δόσεις ή τα εκχυλίσματα μπορεί να ενέχουν κινδύνους. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να προκαλέσει εμετό ή σε σπάνιες περιπτώσεις, σπασμούς, ιδιαίτερα σε άτομα με επιληψία.

Οι έγκυες πρέπει να το αποφεύγουν γιατί μπορεί να διεγείρει τις συσπάσεις της μήτρας.

Λόγω της αλληλεπίδρασής του με ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά, είναι χρήσιμο να συμβουλευτείτε γιατρό πριν λάβετε συμπλήρωμα δεντρολίβανου.

Το δεντρολίβανο είναι κάτι περισσότερο από ένα μυρωδικό για μαγειρική χρήση. Είναι ένα φυσικό φάρμακο με αρχαίες ρίζες που υποστηρίζεται από πληθώρα επιστημονικών μελετών.

Καθώς η έρευνα συνεχίζεται, το δεντρολίβανο θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις μελλοντικές θεραπείες για το Αλτσχάιμερ και άλλες χρόνιες παθήσεις.

Πηγή: The Conversation