Πώς προστατευόμαστε από τη σαλμονέλα
Η λοίμωξη από σαλμονέλα αποτελεί σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας, υπεύθυνο για εκατομμύρια κρούσματα τροφιμογενών ασθενειών κάθε χρόνο.
Τα περισσότερα κρούσματα προέρχονται από μολυσμένα τρόφιμα, ιδιαίτερα ωμά ή ανεπαρκώς μαγειρεμένα ζωικά προϊόντα, και μπορούν να οδηγήσουν σε γαστρεντερικά συμπτώματα όπως διάρροια, πυρετό και κοιλιακούς πόνους.
Αυτό το άρθρο παραθέτει τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να προστατευτείτε από τη σαλμονέλα: από τον σωστό χειρισμό και την υγιεινή των τροφίμων έως τις ασφαλείς πρακτικές μαγειρέματος και την επίγνωση του κινδύνου.
Τι είναι η σαλμονέλα και πώς μεταδίδεται;
Η σαλμονέλα είναι ένας τύπος βακτηρίου, που προκαλεί λοίμωξη (σαλμονέλωση) συνήθως μέσω της κατάποσης μολυσμένων τροφίμων ή νερού.
Μεταδίδεται μέσω της οδού κοπράνων-στόματος, συχνά μέσω ακατάλληλα/ανεπαρκώς μαγειρεμένου κρέατος, ωμών αυγών, άπλυτων προϊόντων ή επαφής με μολυσμένα ζώα ή επιφάνειες. Μόλις καταποθούν, τα βακτήρια εισβάλλουν στην εντερική επένδυση, προκαλώντας φλεγμονή και γαστρεντερικά συμπτώματα.
Συνήθεις πηγές μόλυνσης:
- Ανεπαρκώς μαγειρεμένα πουλερικά, βοδινό κρέας ή αυγά
- Νωπό γάλα και μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά
- Μολυσμένα φρούτα και λαχανικά
- Ερπετά ή αμφίβια κατοικίδιων ζώων (ειδικά σε παιδιά)
- Διασταυρούμενη μόλυνση κατά την προετοιμασία φαγητού
Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από σαλμονέλα;
Οι λοιμώξεις από σαλμονέλα συνήθως προκαλούν γαστρεντερική δυσφορία εντός 6 ωρών έως 3 ημερών από την έκθεση.
Τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως 4 έως 7 ημέρες και μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά, ανάλογα με την ηλικία, την ανοσολογική κατάσταση και το βακτηριακό φορτίο του ατόμου.
Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Διάρροια (συχνά υδαρής ή αιματηρή)
- Κοιλιακοί πόνοι και κράμπες
- Πυρετός και ρίγη
- Ναυτία και έμετος
- Πονοκέφαλος και κόπωση
Επιπλοκές μπορεί να προκύψουν σε ευάλωτα άτομα, όπως αφυδάτωση, βακτηριαιμία και σοβαρή λοίμωξη που απαιτεί νοσηλεία.
Πώς μπορείτε να αποτρέψετε την μόλυνση των τροφίμων από σαλμονέλα;
Η πρόληψη της σαλμονέλας ξεκινά με τις κατάλληλες πρακτικές ασφάλειας τροφίμων κατά την αγορά, την αποθήκευση, τον χειρισμό και το μαγείρεμα.
Βασικά μέτρα πρόληψης:
- Μαγειρέψτε τα πουλερικά, το κρέας και τα αυγά σε ασφαλείς εσωτερικές θερμοκρασίες
- Αποφύγετε τα ωμά ή μη καλά μαγειρεμένα αυγά σε σάλτσες, επιδόρπια ή ποτά
- Πλένετε τα φρούτα και τα λαχανικά με τρεχούμενο νερό πριν από την κατανάλωση
- Ποτέ μην καταναλώνετε ωμό γάλα ή μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα
- Διατηρείτε το ωμό κρέας χωριστά από άλλα τρόφιμα, για να αποφύγετε τη διασταυρούμενη μόλυνση
- Καθαρίστε τις επιφάνειες της κουζίνας, τις σανίδες κοπής και τα σκεύη με ζεστό σαπουνόνερο μετά την επαφή με ωμά προϊόντα
- Ψύξτε τα ευπαθή τρόφιμα αμέσως σε θερμοκρασίες κάτω από τους 4°C
Ποιες θερμοκρασίες μαγειρέματος σκοτώνουν τα βακτήρια της σαλμονέλας;
Το σωστό μαγείρεμα σκοτώνει αποτελεσματικά τα βακτήρια της σαλμονέλας. Η χρήση μαγειρικού θερμομέτρου διασφαλίζει, ότι τα τρόφιμα φτάνουν στις απαιτούμενες ασφαλείς εσωτερικές θερμοκρασίες.
| Τύπος τροφίμων | Ελάχιστη ασφαλής εσωτερική θερμοκρασία | Σημειώσεις |
| Πουλερικά (ολόκληρα ή κιμάς) | 74°C | Κοτόπουλο, γαλοπούλα, πάπια |
| Κιμάς (μοσχάρι, χοιρινό) | 71°C | Ιδιαίτερα σημαντικό για μπιφτέκια ή ρολό κιμά |
| Αυγά και πιάτα με αυγά | 71°C | Οι κρόκοι και τα ασπράδια πρέπει να είναι σφιχτά |
| Υπολείμματα φαγητού και φαγητά κατσαρόλας | 74°C | Ξαναζεστάνετε καλά μέχρι να αχνίζουν |
Ελέγχετε πάντα το πιο παχύ μέρος της τροφής για ακριβή θερμοκρασία.
Πώς μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο όταν χειρίζεστε κατοικίδια ή ζώα;
Η σαλμονέλα μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω επαφής με μολυσμένα ζώα, ιδιαίτερα ερπετά, αμφίβια και πουλερικά.
Για να μειώσετε τον κίνδυνο:
- Πλύνετε καλά τα χέρια σας με σαπούνι αφού χειριστείτε ζώα, κλουβιά ή κλινοσκεπάσματα
- Αποφύγετε να φιλάτε ερπετά ή να τα κρατάτε σε χώρους όπου παρασκευάζεται φαγητό
- Κρατήστε τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα μακριά από κατοικίδια υψηλού κινδύνου
- Να φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε τα καταλύματα των ζώων
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο για σοβαρές επιπλοκές από σαλμονέλα;
Ενώ οι περισσότεροι υγιείς ενήλικες αναρρώνουν χωρίς ιατρική περίθαλψη, ορισμένες ομάδες πληθυσμού είναι πιο επιρρεπείς σε σοβαρή νόσο ή επιπλοκές.
Ομάδες υψηλού κινδύνου:
- Βρέφη και μικρά παιδιά
- Ενήλικες άνω των 65 ετών
- Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. από καρκίνο, HIV ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα)
- Έγκυες
Γι’ αυτές τις ομάδες, ακόμη και οι ήπιες λοιμώξεις από σαλμονέλα μπορούν να οδηγήσουν σε αφυδάτωση, λοιμώξεις του αίματος και νοσηλεία.
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορείτε να κολλήσετε σαλμονέλα από φρούτα και λαχανικά;
Ναι. Τα προϊόντα μπορούν να μολυνθούν κατά τη συγκομιδή, τον χειρισμό ή το πλύσιμο με μολυσμένο νερό. Πάντα να ξεπλένετε στο σπίτι τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα φάτε.
Είναι ασφαλές να τρώτε μελάτα αυγά;
Όχι. Τα μη καλά μαγειρεμένα αυγά μπορεί να περιέχουν σαλμονέλα. Τα αυγά πρέπει να μαγειρεύονται μέχρι να σφίξουν τόσο το ασπράδι όσο και ο κρόκος, ειδικά για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Η κατάψυξη σκοτώνει τη σαλμονέλα;
Όχι. Η κατάψυξη σταματά την ανάπτυξη βακτηρίων, αλλά δεν σκοτώνει τη σαλμονέλα. Μόνο το μαγείρεμα σε επαρκώς υψηλή θερμοκρασία μπορεί να καταστρέψει τα βακτήρια.
Μπορούν τα κατοικίδια να μεταδώσουν σαλμονέλα στον άνθρωπο;
Ναι. Τα ερπετά, οι κότες της αυλής, ακόμη και οι γάτες ή οι σκύλοι μπορούν να μεταφέρουν σαλμονέλα. Η καλή υγιεινή μετά την επαφή είναι απαραίτητη.
Πρέπει να πάρετε αντιβιοτικά για τη σαλμονέλα;
Στους περισσότερους υγιείς ενήλικες, η σαλμονέλα υποχωρεί από μόνη της χωρίς αντιβιοτικά. Ωστόσο, τα αντιβιοτικά μπορεί να είναι απαραίτητα σε σοβαρές περιπτώσεις ή για άτομα υψηλού κινδύνου υπό ιατρική παρακολούθηση.
Συμπέρασμα
Η προστασία από τη σαλμονέλα δεν αφορά απλά την αποφυγή του ωμού κοτόπουλου. Απαιτεί συνεπή υγιεινή, ασφαλή χειρισμό τροφίμων, σωστό μαγείρεμα και επίγνωση των κινδύνων που σχετίζονται με τα ζώα. Με απλές αλλά κρίσιμες πρακτικές, οι μολύνσεις από σαλμονέλα μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό, ειδικά μεταξύ εκείνων που είναι πιο ευάλωτοι σε επιπλοκές.
