Οι 6 πιθανές παρενέργειες αν φάτε ωμά παντζάρια

Αλλά όπως κάθε λαχανικό, έτσι καιο τα παντζάρια μπορούν επίσης να προκαλέσουν συγκεκριμένες παρενέργειες, ειδικά όταν καταναλώνονται συχνά ή/και σε μεγάλες ποσότητες.

Αυτό το άρθρο εξηγεί όλες τις ιατρικά αναγνωρισμένες παρενέργειες της κατανάλωσης ωμών παντζαριών, γιατί εμφανίζονται, ποιος διατρέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο και πώς να καταναλώνετε τα παντζάρια με ασφάλεια.

Γιατί τα ωμά παντζάρια μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες

Τα παντζάρια περιέχουν υψηλά επίπεδα οξαλικών, φυσικών χρωστικών, φρουκτανών και νιτρικών. Αυτές οι ενώσεις είναι γενικά ασφαλείς, αλλά σε ορισμένα άτομα μπορούν να προκαλέσουν πεπτικά συμπτώματα, αποχρωματισμό ούρων ή κοπράνων, σχηματισμό λίθων στα νεφρά ή διακυμάνσεις της αρτηριακής πίεσης.

Τα ωμά παντζάρια περιέχουν αυτές τις ενώσεις σε υψηλότερες συγκεντρώσεις από τα μαγειρεμένα παντζάρια, επειδή το μαγείρεμα μειώνει ορισμένα από τα επίπεδά τους.

Όλες οι παρενέργειες της κατανάλωσης ωμών παντζαριών

1. Μπετουρία (ροζ ή κόκκινα ούρα και κόπρανα)

Μία από τις πιο συχνές παρενέργειες της κατανάλωσης ωμών παντζαριών είναι η μπετουρία, η οποία κάνει την εμφάνιση των ούρων, και μερικές φορές των κοπράνων:

• Ροζ
• Κόκκινη
• Σκούρα μπορντό

Αυτό συμβαίνει λόγω των βεταλαΐνων, των φυσικών κόκκινων χρωστικών που συγκεντρώνονται στα ωμά παντζάρια.

Η μπετουρία είναι ακίνδυνη, αλλά μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα ως αίμα στα ούρα ή τα κόπρανα. Εμφανίζεται στο 10-14% του πληθυσμού, ειδικά σε άτομα με ανεπάρκεια σιδήρου, χαμηλό οξύ στομάχου ή ταχεία πέψη.

2. Πεπτικές διαταραχές και φούσκωμα

Τα ωμά παντζάρια περιέχουν φρουκτάνες, έναν τύπο υδατάνθρακα στην οικογένεια FODMAP.

• Τα άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή ευαίσθητη πέψη μπορεί να εμφανίσουν αέρια, φούσκωμα, κράμπες στο στομάχι ή διάρροια.
• Η κατανάλωση ωμών παντζαριών σε σαλάτες ή smoothies μπορεί να επιδεινώσει τη ζύμωση στο έντερο, οδηγώντας σε δυσφορία.
• Οι φρουκτάνες απορροφώνται ελάχιστα και μεγάλες ποσότητες μπορούν να αποτραβήξουν νερό προς το έντερο, προκαλώντας χαλαρά κόπρανα.

3. Πέτρες στα νεφρά

Τα παντζάρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά άλατα, ενώσεις που μπορούν να συνδεθούν με το ασβέστιο και να σχηματίσουν κρυστάλλους.

• Σε άτομα που είναι επιρρεπή σε πέτρες στα νεφρά από οξαλικό ασβέστιο, η συχνή κατανάλωση ωμών παντζαριών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων.
• Το φορτίο οξαλικού στα ωμά παντζάρια είναι σημαντικά υψηλότερο απ' ό,τι στα μαγειρεμένα παντζάρια.
• Όσοι έχουν ιστορικό νεφρολιθίασης, μειωμένης νεφρικής λειτουργίας ή υπεροξαλουρίας θα πρέπει να αποφεύγουν τις μεγάλες μερίδες ωμών παντζαριών.

4. Αλλαγές στην αρτηριακή πίεση

Τα παντζάρια περιέχουν υψηλά φυσικά επίπεδα νιτρικών αλάτων, τα οποία μετατρέπονται σε μονοξείδιο του αζώτου στο σώμα. Αυτό διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνει την αρτηριακή πίεση.

Ενώ είναι ωφέλιμο για πολλούς, αυτό μπορεί να είναι προβληματικό για:

• Άτομα που έχουν ήδη χαμηλή αρτηριακή πίεση (εκ φύσης υποτασικά άτομα)
• Όσους λαμβάνουν αντιυπερτασικά φάρμακα
• Άτομα που χρησιμοποιούν φάρμακα, τα οποία επηρεάζουν τις οδούς του μονοξειδίου του αζώτου (π.χ., αναστολείς PDE-5 όπως η σιλδεναφίλη)

Τα ωμά παντζάρια, που καταναλώνονται συχνά σε χυμούς ή smoothies, παρέχουν μεγαλύτερη δόση νιτρικών από τα μαγειρεμένα παντζάρια.

5. Υψηλό φορτίο ζάχαρης

Ενώ τα ωμά παντζάρια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, έχουν επίσης σχετικά υψηλή περιεκτικότητα σε φυσικά σάκχαρα σε σύγκριση με άλλα λαχανικά ρίζας.

Σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να προκαλέσουν:

• Απότομες αυξήσεις στο σάκχαρο του αίματος σε άτομα με διαβήτη ή αντίσταση στην ινσουλίνη
• Διακυμάνσεις της όρεξης
• Πεπτική δυσφορία λόγω ταχείας ζύμωσης

Ο συνδυασμός παντζαριών με πρωτεΐνες και φυτικές ίνες βοηθά στην επιβράδυνση της απορρόφησης της γλυκόζης.

6. Αλλεργικές αντιδράσεις

Αν και σπανίως, ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν αλλεργικά συμπτώματα μετά την κατανάλωση ωμών παντζαριών, όπως:

• Κνίδωση
• Κνησμό στο στόμα ή στον λαιμό
• Πρήξιμο στα χείλη
• Δυσκολία στην αναπνοή

Αυτό είναι πιο συχνό σε άτομα με σύνδρομο αλλεργίας στη γύρη και σε κάποια τρόφιμα. Όποιος έχει σοβαρές αντιδράσεις θα πρέπει να αποφεύγει τα ωμά παντζάρια και να ζητήσει ιατρική βοήθεια.

Ποιος πρέπει να είναι προσεκτικός με τα ωμά παντζάρια;

Τα ωμά παντζάρια είναι γενικά ασφαλή, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή ή να αποφεύγονται από άτομα με:

• Πέτρες στα νεφρά (ειδικά πέτρες οξαλικού ασβεστίου)
• Δυσανεξία στα FODMAP
• Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Διαβήτη
• Αλλεργικές ευαισθησίες

Τα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάσουν πεπτικές διαταραχές από την υψηλή πρόσληψη ωμών παντζαριών.

Πώς να μειώσετε τις παρενέργειες

• Ξεκινήστε με μικρές μερίδες (¼ έως ½ φλιτζάνι τριμμένο ωμό παντζάρι).
• Συνδυάστε τα παντζάρια με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες ή πρωτεΐνες.
• Πίνετε νερό για να μειώσετε τη συσσώρευση οξαλικού ασβεστίου.
• Το μαγείρεμα μειώνει τα οξαλικά και τις φρουκτάνες.

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι τα ωμά παντζάρια πιο υγιεινά από τα μαγειρεμένα;

Τα ωμά παντζάρια διατηρούν περισσότερη βιταμίνη C και βεταλαΐνες, αλλά τα μαγειρεμένα παντζάρια μειώνουν τα οξαλικά άλατα και είναι πιο εύπεπτα. Και οι δύο μορφές προσφέρουν οφέλη.

Πόση ποσότητα ωμού παντζαριού είναι ασφαλής για κατανάλωση ημερησίως;

Οι περισσότεροι ειδικοί διατροφής συνιστούν όχι περισσότερο από ½–1 φλιτζάνι την ημέρα, ειδικά εάν είστε ευαίσθητοι στα νιτρικά, τα οξαλικά ή τα FODMAP.

Μπορεί ο χυμός ωμού παντζαριού να προκαλέσει περισσότερες παρενέργειες;

Ναι. Ο χυμός συμπυκνώνει οξαλικά, σάκχαρα και νιτρικά, καθιστώντας τις παρενέργειες πιο πιθανές.

Συμπέρασμα

Τα ωμά παντζάρια είναι θρεπτικά και γεμάτα με αντιοξειδωτικά, αλλά μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες που κυμαίνονται από μπετουρία έως πεπτικές διαταραχές, κίνδυνο νεφρολιθίασης και αλλαγές στην αρτηριακή πίεση.

Οι περισσότεροι μπορούν να απολαύσουν τα ωμά παντζάρια με ασφάλεια (με μέτρο), αλλά άτομα με νεφρικά προβλήματα, πεπτικές παθήσεις ή ευαισθησίες στην αρτηριακή πίεση θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά. Το μαγείρεμα των παντζαριών ή/και η μείωση του μεγέθους της μερίδας μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

Πηγές:
verywellhealth.com
clevelandclinic.org
healthline.com
nih.gov