Ναρκοληψία: Ελπιδοφόρα θεραπεία για την υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

Η ναρκοληψία τύπου 1 (NT1) είναι μια χρόνια, σπάνια νευρολογική διαταραχή που οδηγεί σε μια σειρά από εξουθενωτικά συμπτώματα, όπως:

• υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας,
• καταπληξία,
• διαταραχές του νυχτερινού ύπνου,
• υπνική παράλυση και
• παραισθήσεις κατά την επέλευση του ύπνου (υπναγωγικές) ή την αφύπνιση.

Επιπλέον, τα άτομα που ζουν με ναρκοληψία τύπου 1 συχνά αναφέρουν δυσκολία στη σκέψη, τη μνήμη ή τη συγκέντρωση. Η NT1 προκαλείται από την απώλεια των νευρώνων που παράγουν ορεξίνη στον εγκέφαλο, οι οποίοι ρυθμίζουν την εγρήγορση και τον ύπνο και θεωρούνται επίσης απαραίτητοι για άλλες λειτουργίες, όπως η εστίαση της προσοχής. Επί του παρόντος, το πρότυπο καθιερωμένης φροντίδας περιορίζεται σε συμπτωματικές θεραπείες που μπορούν να αντιμετωπίσουν, μόνο εν μέρει, ορισμένα από τα συμπτώματα.

Σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων της ναρκοληψίας

Ελπιδοφόρα είναι, ωστόσο, τα αποτελέσματα από δύο βασικές μελέτες φάσης 3, για έναν υπό έρευνα εκλεκτικό αγωνιστή του υποδοχέα της ορεξίνης. Συγκεκριμένα, η εταιρεία Takeda ανακοίνωσε ότι επιτεύχθηκαν όλα τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία σε δύο τυχαιοποιημένες, διπλά τυφλές, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες Φάσης 3 του oveporexton (TAK-861) για την αντιμετώπιση της ναρκοληψίας τύπου 1 (NT1).

Το oveporexton (TAK-861) είναι ένας δυνητικά πρώτος στην κατηγορία του, από του στόματος χορηγούμενος, υπό έρευνα, εκλεκτικός αγωνιστής του υποδοχέα της ορεξίνης 2 (OX2R). Η NT1 προκαλείται από την απώλεια των νευρώνων που παράγουν ορεξίνη στον εγκέφαλο και οι αγωνιστές της ορεξίνης έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίζουν αυτήν ακριβώς την ανεπάρκεια ορεξίνης. Είναι η πρώτη φορά που επικυρώνεται ο εν λόγω μηχανισμός δράσης σε μελέτες Φάσης 3, οι οποίες καταδεικνύουν σημαντική βελτίωση σε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν περαιτέρω ότι το oveporexton μπορεί να αλλάξει το πρότυπο καθιερωμένης φροντίδας για τη συγκεκριμένη νόσο.

Οι κλινικές μελέτες

Οι μελέτες FirstLight (TAK-861-3001) και RadiantLight (TAK-861-3002) ήταν δύο μεγάλες, παγκόσμιες μελέτες Φάσης 3 που διεξήχθησαν σε 19 χώρες. Και οι δύο μελέτες πέτυχαν στατιστικά σημαντική βελτίωση έναντι του εικονικού φαρμάκου με τιμές p <0,001 για όλα τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία σε όλες τις δόσεις την εβδομάδα 12. Τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία αξιολόγησης της αντικειμενικής και της αναφερόμενης από τους ασθενείς βελτίωσης ως προς την εγρήγορση, την υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, την καταπληξία, την ικανότητα διατήρησης της προσοχής, τη συνολική ποιότητα ζωής και τις καθημερινές δραστηριότητες, καταδεικνύουν στατιστικά και κλινικά, σημαντική βελτίωση με σχεδόν φυσιολογικές τιμές σε όλο το φάσμα συμπτωμάτων που διερευνήθηκαν.

Το oveporexton ήταν γενικά καλά ανεκτό με προφίλ ασφάλειας από τις μελέτες Φάσης 3 που συνάδει συνολικά με τις μέχρι σήμερα μελέτες του oveporexton, συμπεριλαμβανομένης της μελέτης Φάσης 2β. Δεν αναφέρθηκαν σοβαρές σχετιζόμενες με τη θεραπεία ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι πιο κοινές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν η αϋπνία και η επιτακτική και συχνή ούρηση. Περισσότερο από το 95% των συμμετεχόντων που ολοκλήρωσαν τις μελέτες εντάχθηκαν στην εν εξελίξει μακροχρόνια μελέτη επέκτασης (LTE).

Η Takeda πρόκειται να παρουσιάσει τα αποτελέσματα σε επερχόμενα ιατρικά συνέδρια και σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση νέου φαρμάκου στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ και σε άλλες παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές εντός του οικονομικού έτους 2025.

Αγωνιστές ορεξίνης για τις διαταραχές ύπνου - αφύπνισης

Η Takeda έχει ηγετική θέση στον τομέα της ορεξίνης. Η ορεξίνη είναι ένας βασικός ρυθμιστής των μοτίβων ύπνου και αφύπνισης και συμβάλλει σε άλλες βασικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της προσοχής, της διάθεσης, του μεταβολισμού και της αναπνοής. Το oveporexton (TAK-861) έλαβε τον χαρακτηρισμό καινοτόμου προϊόντος (Breakthrough Therapy) για τη θεραπεία της υπερβολικής υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, στη ναρκοληψία τύπου 1 από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ και το Κέντρο Αξιολόγησης Φαρμάκων της Εθνικής Υπηρεσίας Ιατρικών Προϊόντων της Κίνας. Η εταιρεία ερευνά επίσης άλλους αγωνιστές της ορεξίνης σε πληθυσμούς με φυσιολογικά επίπεδα ορεξίνης, συμπεριλαμβανομένου του TAK-360, ενός από του στόματος χορηγούμενο αγωνιστή OX2R που αρχικά διερευνήθηκε για τη θεραπεία της ναρκοληψίας τύπου 2 (NT2), της ιδιοπαθούς υπερυπνίας και άλλων δυνητικών ενδείξεων όπου εμπλέκεται η σηματοδότηση της ορεξίνης.