Κοινό αντιισταμινικό «μπλοκάρει» τον κορονοϊό - Τι έδειξε νέα μελέτη

Ένα μη συνταγογραφούμενο ρινικό σπρέι που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία για τις εποχιακές αλλεργίες, θα μπορούσε ενδεχομένως να μειώσει τον κίνδυνο λοιμώξεων Covid-19, σύμφωνα με αποτελέσματα κλινικής δοκιμής που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη (02/09/2025), στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine.

Πρόκειται για το αντιισταμινικό αζελαστίνη που έχει αντιαλλεργική και αποσυμφορητική δράση. Τώρα, φαίνεται πως η συγκεκριμένη δραστική ουσία λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι σε μια σειρά αναπνευστικές λοιμώξεις, περιλαμβανομένης της γρίπης, του RSV και του κορονοϊού, όπως έχει δείξει ένας αυξανόμενος αριθμός μελετών.

Στην τελευταία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA, Γερμανοί επιστήμονες στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ζάαρλαντ διεξήγαγαν κλινική δοκιμή με τη συμμετοχή 450 υγιών ενηλίκων και μέση ηλικία τα 33 έτη. Η διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, μονοκεντρική δοκιμή φάσης 2 διεξήχθη από τον Μάρτιο του 2023 έως τον Ιούλιο του 2024. Σημειώνεται ότι σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες, είχαν εμβολιαστεί τουλάχιστον μία φορά για covid-19, ενώ ο μέσος χρόνος από τον τελευταίο εμβολιασμό ήταν 672 ημέρες.

Τα ευρήματα

Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:1 για να λάβουν αζελαστίνη 0,1% σε ρινικό σπρέι ή εικονικό φάρμακο, 3 φορές την ημέρα για 56 ημέρες. Δύο φορές την εβδομάδα έκαναν ταχεία εξέταση αντιγόνου για τον SARS-CoV-2, με τα θετικά αποτελέσματα να επιβεβαιώνονται με εξέταση PCR. Οι συμπτωματικοί συμμετέχοντες με αρνητικά αποτελέσματα rapid-test υποβλήθηκαν σε πολλαπλή εξέταση PCR για αναπνευστικούς ιούς.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η συχνότητα εμφάνισης λοίμωξης Covid-19 στην ομάδα της αζελαστίνης ήταν 2,2%, σημαντικά χαμηλότερη από το ποσοστό μόλυνσης 6,7% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Η αζελαστίνη φάνηκε επίσης να μειώνει τα ποσοστά και άλλων συμπτωματικών αναπνευστικών λοιμώξεων.

Οι ερευνητές δήλωσαν ότι δεν ήταν απολύτως σίγουροι γιατί η αζελαστίνη φαίνεται να είναι αποτελεσματική στον περιορισμό της λοίμωξης από τον κορονοϊό. Θεωρούν όμως ότι μπορεί να προσδένεται στον ιό στο ρινικό βλεννογόνο, το οποίο τα παθογόνα πρέπει να διασχίσουν για να εισέλθουν στο σώμα, και αναστέλλει ένα βασικό ένζυμο που χρησιμοποιεί ο ιός για να αναπαραχθεί. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι η αζελαστίνη αλληλεπιδρά με τον υποδοχέα ACE2, το προτιμώμενο σημείο εισόδου που χρησιμοποιεί ο κορονοϊός για την πρόσβαση στα ανθρώπινα κύτταρα, και τον εμποδίζει να προσκολληθεί.

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι η αζελαστίνη θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένα μη συνταγογραφούμενο προφυλακτικό μέσο κατά της Covid-19, ειδικά όταν η μετάδοση στην κοινότητα είναι αυξημένη ή σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου, όπως πολυσύχναστες εσωτερικές εκδηλώσεις ή ταξίδια», δήλωσε ο Δρ. Robert Bals, καθηγητής Εσωτερικής Παθολογίας και Πνευμονολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ζάαρλαντ και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

Επισήμανε, ωστόσο, ότι η δοκιμή είχε περιορισμούς, καθώς οι συμμετέχοντες ήταν όλοι νέοι και σχετικά υγιείς. Τόνισε, επίσης, ότι η αζελαστίνη δεν πρέπει να θεωρείται ως υποκατάστατο των εμβολιασμών και ότι απαιτούνται μεγαλύτερες μελέτες πριν από τη σύστασή της ως προληπτικό μέτρο ρουτίνας για το ευρύ κοινό και ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες.

Ο Δρ. William Messer, αναπληρωτής καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστημών του Όρεγκον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη δοκιμή, περιέγραψε τα ευρήματα ως «αρκετά πειστικά» ως τρόπο μείωσης του συνολικού κινδύνου, αλλά επισήμανε το εντατικό πρόγραμμα καθημερινών ψεκασμών που χρησιμοποιήθηκε στη δοκιμή. Διερωτήθηκε δε, εάν θα ήταν ευκολότερο να φοράει κανείς μάσκα για την πρόληψη της covid-19.

«Η μάσκα μπορεί να είναι πιο άβολη και ενοχλητική, αλλά μπορεί να είναι πιο εύκολη στην εφαρμογή της από το να θυμάται κανείς ένα ρινικό σπρέι τρεις φορές την ημέρα, μέρα με τη μέρα», δήλωσε ο Messer. Παρόλα αυτά, «δεν θα αποθάρρυνα κάποιον που ενδιαφέρεται να το δοκιμάσει», είπε.

Άλλοι ερευνητές ζήτησαν περισσότερα δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι το σπρέι είναι αποτελεσματικό το συγκεκριμένο αντιισταμινικό σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι ηλικιωμένοι και οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι οποίοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από μέτρα πρόληψης λοιμώξεων.

Ο Δρ. Peter Chin-Hong, καθηγητής στο Τμήμα Λοιμωδών Νοσημάτων Υγείας του Πανεπιστημίου της Καλιφόνρια (UCSF), δήλωσε ότι η αζελαστίνη θα μπορούσε να βρει μια θέση ως ένα πρόσθετο εργαλείο αποτροπής του Covid για άτομα που ήδη χρησιμοποιούν το σπρέι για εποχιακές αλλεργίες, αλλά έκρινε ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να την υποστηρίξουν ευρύτερα. «Ενώ είναι πολλά υποσχόμενο, δεν νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να το συστήσω αυτό για να εμποδίσει τη μετάδοση. Για όσους είναι 65 ετών και άνω, θα συνέχιζα να προτείνω τα εμβόλια ως την πρώτη άμυνα κατά της Covid19» ανέφερε.

Πάντως, ο Chin-Hong επισήμανε ότι τα αποτελέσματα αυτής της δοκιμής παρέχουν περαιτέρω ενδείξεις ότι το ρινικό βλεννογόνο θα μπορούσε να αποτελέσει ζωτικό στόχο για μελλοντικά εμβόλια κατά της Covid-19 και άλλων αναπνευστικών ιών ως καλύτερο τρόπο αποτροπής λοιμώξεων.

(Πηγές: JAMA Internal Medicine, CNBC News)