Γιατί δεν μπορείτε να φτερνιστείτε στον ύπνο σας

Αλλά έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δεν έχετε φτερνιστεί ποτέ κατά τη διάρκεια του ύπνου; Ενώ μπορεί να φτερνίζεστε πριν κοιμηθείτε ή αμέσως μόλις ξυπνήσετε, το φτέρνισμα κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι αδύνατο να συμβεί.

Αυτό το άρθρο εξηγεί γιατί το φτέρνισμα σταματά ενώ κοιμόμαστε, τον ρόλο του νευρικού συστήματος σε αυτή τη διαδικασία και ποιες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν νυχτερινό φτέρνισμα ή ρινικό ερεθισμό.

Γιατί το σώμα δεν επιτρέπει το φτέρνισμα κατά τη διάρκεια του ύπνου

Δεν μπορείτε να φτερνιστείτε στον ύπνο σας, επειδή ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα καταστέλλουν αυτό το αντανακλαστικό κατά τη διάρκεια των βαθύτερων σταδίων ύπνου.

Κατά τη διάρκεια του μη-REM και ιδιαίτερα του REM σταδίου ύπνου, οι μύες του σώματος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμπλέκονται σε αντανακλαστικές δράσεις, χαλαρώνουν σημαντικά. Η ανταπόκριση του εγκεφάλου σε εξωτερικούς ερεθιστικούς παράγοντες μειώνεται επίσης, εμποδίζοντας την ενεργοποίηση του αντανακλαστικού του φτερνίσματος.

• Το φτέρνισμα απαιτεί ενεργοποίηση του εγκεφαλικού στελέχους, η οποία μετριάζεται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
• Ο ύπνος REM προκαλεί σχεδόν πλήρη μυϊκή ατονία (προσωρινή παράλυση), αναστέλλοντας τα αντανακλαστικά.
• Τα αισθητήρια νεύρα στις ρινικές διόδους είναι λιγότερο ευαίσθητα τη νύχτα.
• Το σώμα δίνει προτεραιότητα στις διαδικασίες αποκατάστασης, μειώνοντας την αντίδραση σε μικρά ερεθίσματα.

Τι συμβαίνει στο αντανακλαστικό του φτερνίσματος κατά τη διάρκεια διαφορετικών σταδίων ύπνου;

Το αντανακλαστικό του φτερνίσματος δεν είναι εντελώς «απενεργοποιημένο», αλλά μειώνεται σημαντικά ανάλογα με το βάθος του ύπνου.

Μπορείτε να ξυπνήσετε για να φτερνιστείτε;

Ναι, αλλά μόνο εάν ο ρινικός ερεθισμός είναι αρκετά ισχυρός, για να σας ξυπνήσει από τον ύπνο.

Αυτό συμβαίνει επειδή το αντανακλαστικό του φτερνίσματος απαιτεί ενεργή μυϊκή συστολή, επομένως το σώμα πρέπει πρώτα να ξυπνήσει από βαθύ ύπνο ή ύπνο REM προτού φτερνιστείτε.

• Οι αλλεργίες που προκαλούν ρινική συμφόρηση μπορεί να προκαλέσουν φτέρνισμα λίγο μετά το ξύπνημα
• Ισχυρά ερεθιστικά -όπως ο καπνός και η σκόνη- μπορεί να προκαλέσουν νυχτερινές αφυπνίσεις ακολουθούμενες από φτέρνισμα
• Το πρωινό φτέρνισμα είναι συνηθισμένο, επειδή οι ρινικές οδοί στεγνώνουν κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθιστώντας τες πιο αντιδραστικές κατά το ξύπνημα

Ποιες παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινό φτέρνισμα ή ρινικό ερεθισμό;

Αν και δεν φτερνίζεστε όντας σε βαθύ ύπνο, ορισμένες παθήσεις μπορούν να διαταράξουν την ανάπαυση και να οδηγήσουν σε επεισόδια φτερνίσματος μόλις ξυπνήσετε για λίγο.

• Αλλεργική ρινίτιδα: γύρη, ακάρεα σκόνης, τρίχωμα κατοικίδιων ζώων στα κλινοσκεπάσματα
• Χρόνια ιγμορίτιδα: οι φλεγμονώδεις κόλποι αυξάνουν το πρωινό φτέρνισμα
• Ξηρός αέρας: ερεθίζει το ρινικό βλεννογόνο, καθιστώντας το φτέρνισμα πιο πιθανό τη νύχτα ή κατά το ξύπνημα
• Λοιμώξεις: τα κρυολογήματα και η γρίπη προκαλούν συμφόρηση που μπορεί να σας ξυπνήσει με την επιθυμία να φτερνιστείτε

Συχνές Ερωτήσεις

Γιατί φτερνίζομαι κάθε πρωί μετά το ξύπνημα;

Αυτό συχνά συνδέεται με έκθεση σε αλλεργιογόνα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ξηρότητα των ρινικών διόδων ή ανάκαμψη της ευαισθησίας των νεύρων κατά την μετάβαση από τον ύπνο στην αφύπνιση.

Επηρεάζει η θέση ύπνου το φτέρνισμα;

Ναι. Ο ύπνος ανάσκελα μπορεί να αυξήσει την οπισθορρινική καταρροή και τη συμφόρηση, γεγονός που μπορεί να σας κάνει πιο πιθανό να φτερνιστείτε μόλις ξυπνήσετε.

Μπορούν οι ρινικές αλλεργίες να σας ξυπνήσουν ακόμα κι αν δεν φτερνίζεστε;

Ναι. Η συμφόρηση, ο κνησμός και η ρινική απόφραξη μπορούν να διαταράξουν την ποιότητα του ύπνου, ακόμη και χωρίς φτέρνισμα.

Είναι δυνατό το φτέρνισμα όταν παίρνω απλά έναν υπνάκο;

Ναι, επειδή ο υπνάκος δεν φτάνει σε βαθιά στάδια ύπνου με αποτέλεσμα η καταστολή του αντανακλαστικού να μην είναι απόλυτη, παρά μόνο ελαφρώς μειωμένη.

Συμπέρασμα

Το φτέρνισμα είναι ένα ισχυρό προστατευτικό αντανακλαστικό, αλλά ουσιαστικά «απενεργοποιείται» ενώ κοιμόμαστε, ώστε να επιτρέψει στο σώμα να ξεκουραστεί ανενόχλητο. Ο εγκέφαλος μειώνει την αισθητηριακή απόκριση και η μυϊκή δραστηριότητα καταστέλλεται στα βαθιά στάδια ύπνου, καθιστώντας το φτέρνισμα αδύνατο. Ωστόσο, παθήσεις όπως οι αλλεργίες ή τα προβλήματα με τα ιγμόρεια μπορούν να προκαλέσουν νυχτερινό ερεθισμό και πρωινό φτέρνισμα.

Πηγές:
clevelandclinic.org
sleepfoundation.org
verywellhealth.com
healthline.com