Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη 2025: Γιατί τώρα έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη 2025 στρέφει την προσοχή σε αυτές τις επείγουσες προκλήσεις, συγκεντρώνοντας την ευαισθητοποίηση του κοινού και επιταχύνοντας τις ερευνητικές προσπάθειες.

Αυτό το άρθρο παρουσιάζει το κεντρικό θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας, τρέχουσες ελληνικές και παγκόσμιες στατιστικές, τα βασικά προειδοποιητικά σημάδια και τις σύγχρονες επιλογές θεραπείας.

Ποιο είναι το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου του Προστάτη 2025;

Το ανεπίσημο θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καρκίνου του Προστάτη 2025 είναι «Κλείστε το χάσμα: Έγκαιρη ανίχνευση για κάθε άνδρα». Αυτή η παγκόσμια εκστρατεία δίνει έμφαση στην ίση πρόσβαση σε υπηρεσίες προσυμπτωματικού ελέγχου και διάγνωσης PSA, ιδιαίτερα σε υποεξυπηρετούμενες περιοχές και πληθυσμούς υψηλού κινδύνου.

Η πρωτοβουλία στοχεύει στην αντιμετώπιση μακροχρόνιων ανισοτήτων στη διάγνωση και τη φροντίδα:

• Οι άνδρες σε περιβάλλοντα χαμηλών πόρων είναι λιγότερο πιθανό να υποβληθούν σε έγκαιρο έλεγχο
• Οι μαύροι άνδρες και όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο, αλλά συχνά στερούνται στοχευμένης υποστήριξης
• Ο καρκίνος του προστάτη σε πρώιμο στάδιο είναι ιάσιμος, αλλά η καθυστερημένη ανίχνευση μειώνει σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης

Οι οργανισμοί υγείας παγκοσμίως χρησιμοποιούν αυτήν την ημέρα, για να πιέσουν για εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, βελτιωμένη εκπαίδευση των γιατρών-ογκολόγων και πολιτιστικά ευαίσθητες εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης.

Καρκίνος προστάτη: Πώς έχει η κατάσταση στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα αποτελεί τον 2ο πιο συχνό καρκίνο στους άνδρες (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, ενώ στην Ευρώπη είναι στην 3η θέση.

Το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου (GCO) εκτιμά ότι στη χώρα μας διαγιγνώσκονται περισσότερα από 7.000 νέα περιστατικά ετησίως, τα οποία αντιστοιχούν στο 19,2% όλων των νέων διαγνώσεων καρκίνου στους άνδρες. Τα στοιχεία αυτά σημαίνουν πρακτικά πως καθημερινά 19 άνδρες μαθαίνουν πως πάσχουν από καρκίνο του προστάτη στη χώρα μας.

Τι δείχνουν οι αριθμοί σε παγκόσμια κλίμακα;

Ο καρκίνος του προστάτη συνεχίζει να επηρεάζει εκατομμύρια άνδρες σε όλο τον κόσμο, με την αυξανόμενη επίπτωση να οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού και στις καλύτερες πρακτικές προσυμπτωματικού ελέγχου.

Τρέχοντα στατιστικά στοιχεία:

Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν τη σημασία του προσιτού προσυμπτωματικού ελέγχου και της έγκαιρης ιατρικής παρέμβασης.

Ποια είναι τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη;

Ο καρκίνος του προστάτη συχνά αναπτύσσεται αργά και μπορεί να μην προκαλεί αισθητά συμπτώματα στα αρχικά του στάδια. Ωστόσο, ορισμένα σημάδια μπορεί να υποδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω εξετάσεις, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους άνδρες ή σε όσους διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.

Κοινά συμπτώματα που πρέπει να προσέξετε:

1. Συχνή ούρηση, ιδιαίτερα τη νύχτα
2. Αδύναμη ή διακοπτόμενη ροή ούρων
3. Πόνος ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
4. Αίμα στα ούρα ή στο σπέρμα
5. Στυτική δυσλειτουργία
6. Πόνος στην μέση, τους γοφούς ή την λεκάνη (σε πιο προχωρημένα στάδια)

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί επίσης να προκαλούνται από καλοήθεις παθήσεις του προστάτη, αλλά πάντα χρήζουν ιατρικής αξιολόγησης.

Πώς διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του προστάτη το 2025;

Η σύγχρονη ιατρική προσφέρει μια σειρά εργαλείων για τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη με αυξανόμενη ακρίβεια και λιγότερες παρενέργειες.

Μέθοδοι διάγνωσης:

• Εξέταση αίματος PSA (Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο)
• Ψηφιακή ορθική εξέταση (DRE)
• Μαγνητική τομογραφία με στοχευμένη βιοψία προστάτη
• Γονιδιωματικός έλεγχος για την αξιολόγηση της επιθετικότητας του καρκίνου

Επιλογές θεραπείας ανά στάδιο:

Πολλοί άνδρες με καρκίνο πρώιμου σταδίου μπορεί να αποφύγουν την άμεση θεραπεία, επιλέγοντας αντ' αυτού την τακτική παρακολούθηση.

Ο κρίσιμος ρόλος της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας στην έγκαιρη διάγνωση

Στα αρχικά στάδια ο καρκίνος του προστάτη είναι συνήθως ασυμπτωματικός και δεν γίνεται άμεσα αντιληπτός, ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να παρατηρηθεί δυσκολία στην ούρηση, αίμα στα ούρα ή το σπέρμα, πόνος στα οστά καθώς και απώλεια βάρους και κόπωση.

Με αυτά τα δεδομένα, η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του προστάτη (multiparametric MRI) έχει αποδειχθεί διεθνώς, σημαντική τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρακολούθηση ασθενών με καρκίνο του προστάτη. Προ της διάγνωσης, ο ρόλος της τομογραφίας είναι περαιτέρω σημαντικός, καθώς η ενσωμάτωσή της στη διαδικασία των βιοψιών προστάτη, βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων ακόμα και για την αναγκαιότητα της ίδιας της βιοψίας, εκτός από τη διαγνωστική της ακρίβεια, με αποτέλεσμα την αποφυγή μη απαραίτητων βιοψιών και του σχετικού κόστους.

Συγκεκριμένα, μελέτες σε μεγάλα συστήματα υγείας του εξωτερικού έχουν αναδείξει την αξία της μεθόδου στον προληπτικό έλεγχο των ασθενών, στο λεγόμενο screening και τη διαστρωμάτωση κινδύνου, μειώνοντας το ποσοστό υπερδιάγνωσης κατά 72,6% και του αριθμού των απαιτούμενων βιοψιών κατά 53,5 %.

Επίσης η χρήση της αποτρέπει την εσφαλμένη διάγνωση, την υπερθεραπεία και τις επιπλοκές που σχετίζονται με τη θεραπεία. Η μέχρι σήμερα πρακτική εκτέλεσης των βιοψιών του προστάτη ενέχουν σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων χαμένων διαγνώσεων, γεγονός που οδηγεί στην ανάγκη επανάληψης της διαδικασίας, ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται δραστικά με την ενσωμάτωσή της στην καθημερινή πρακτική.

Όπως σημείωσε o Πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας & ο Καθηγητής Ουρολογίας στο ΕΚΠΑ, Ανδρέας Σκολαρίκος: «Είναι σημαντικό η πολιτεία να αναγνωρίσει την αξία της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας, η οποία προς το παρόν δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ. Η έγκαιρη και αποτελεσματική διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, όχι μόνο σώζει ζωές, όχι μόνο προσφέρει ουσιαστική βοήθεια σε μια μεγάλη μερίδα ασθενών που επωμίζονται το οικονομικό βάρος, αλλά πρακτικά επιφέρει λιγότερες επιβαρύνσεις σε ένα σύστημα υγείας, με πρωτογενή και δευτερογενή οφέλη».

Η χρήση της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας δεν περιορίζεται μόνο στη διάγνωση αλλά και στην παρακολούθηση ασθενών με καρκίνο του προστάτη. Συγκεκριμένα, ασθενείς με νόσο σε αρχικά στάδια και πολύ μικρό φορτίο νόσου, άρα και μικρό κίνδυνο εξέλιξης της νόσου, δύνανται να τεθούν υπό ενεργό παρακολούθηση με τακτική χρήση της τεχνικής, χωρίς να αναγκαστούν να υποβληθούν σε κοστοβόρες θεραπείες, οι οποίες επιπροσθέτως επιβαρύνουν και τη συνολική ποιότητα ζωής των ασθενών, χωρίς να προσφέρουν το παραμικρό στη συνολική τους επιβίωση.

Συχνές Ερωτήσεις

Πόσο συχνά πρέπει οι άνδρες να υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο για καρκίνο του προστάτη;

Άνδρες ηλικίας 50 ετών και άνω θα πρέπει να μιλήσουν με τον γιατρό τους για τεστ PSA. Όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο (π.χ. οικογενειακό ιστορικό ή μαύροι άνδρες) μπορεί να ξεκινήσουν από την ηλικία των 45 ετών.

Είναι ιάσιμος ο καρκίνος του προστάτη εάν διαγνωστεί εγκαίρως;

Ναι. Όταν ανιχνεύεται στο αρχικό, τοπικό του στάδιο, ο καρκίνος του προστάτη έχει ποσοστό πενταετούς επιβίωσης πάνω από 98% στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

Μπορούν η διατροφή και ο τρόπος ζωής να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη;

Τα αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν ότι οι πλούσιες σε φρούτα, λαχανικά και ωμέγα-3 λιπαρά δίαιτες μειώνουν τον σχετικό κίνδυνο, ενώ το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορεί να τον αυξήσουν.

Υπάρχουν παρενέργειες στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη;

Ναι. Ανάλογα με τη θεραπεία, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ακράτεια ούρων, στυτική δυσλειτουργία ή προβλήματα με το έντερο. Οι νεότερες θεραπείες στοχεύουν στην μείωση αυτών των επιπτώσεων.

Τι πρέπει να κάνουν οι άνδρες εάν έχουν συμπτώματα ουροποιητικού αλλά δεν έχουν διάγνωση;

Θα πρέπει να συμβουλευτούν έναν ουρολόγο για αξιολόγηση. Τα συμπτώματα δεν σημαίνουν πάντα καρκίνο, αλλά οι έγκαιροι έλεγχοι είναι απαραίτητοι για τον αποκλεισμό σοβαρών παθήσεων.

Πηγές:
verywellhealth.com
cancer.org
cdc.gov
uptodate.com
Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία