Αριστερόχειρες ή δεξιόχειροι είναι πιο δημιουργικοί; Τι έδειξε έρευνα

Αυτό το στερεότυπο έβρισκε απήχηση στην ποπ κουλτούρα και ακόμη και σε ορισμένες πρώιμες έρευνες. Ωστόσο, μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη δεν βρήκε πειστικά στοιχεία ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί από τους δεξιόχειρες.

Αυτό το άρθρο εξετάζει τα ευρήματα της μελέτης, εξηγεί πώς η δημιουργικότητα έχει μετρηθεί επιστημονικά σε σχέση με την προτίμηση χεριού και διευκρινίζει τις επιπτώσεις στην κατανόηση της λειτουργίας του εγκεφάλου, της προκατάληψης και της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Τι έδειξε πρόσφατη έρευνα για την έμφυτη δημιουργικότητα

Η μεγάλης κλίμακας μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychonomic Bulletin & Review και δεν βρήκε σημαντική σύνδεση μεταξύ του να είσαι αριστερόχειρας και της αυξημένης δημιουργικότητας, αντικρούοντας δεκαετίες λαϊκής πεποίθησης.

Η μελέτη εξέτασε χιλιάδες συμμετέχοντες, εφαρμόζοντας επικυρωμένα τεστ δημιουργικότητας. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα αριστερόχειρα άτομα δεν ξεπερνούν τα δεξιόχειρα στην αποκλίνουσα σκέψη, την επίλυση προβλημάτων ή την πρωτοτυπία, βασικά μέτρα δημιουργικότητας. Τα αποτελέσματα αμφισβητούν μακροχρόνιες υποθέσεις και υπογραμμίζουν την ανάγκη να επαναξιολογήσουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις εγκεφαλικές διαφορές, που συνδέονται με την προτίμηση χεριού.

• Η δημιουργικότητα αξιολογήθηκε μέσα από τεκμηριωμένα γνωστικά τεστ/ασκήσεις
• Δεν προέκυψε σημαντική διαφορά στις βαθμολογίες ευελιξίας ή πρωτοτυπίας
• Η προτίμηση αριστερού χειρός δεν έδειξε προγνωστική αξία για βελτιωμένη δημιουργική απόδοση
• Ο μύθος πιθανότατα προέρχεται από ανεκδοτολογικές συσχετίσεις (π.χ., καλλιτέχνες ή μουσικοί)

Από πού προήλθε ο μύθος των «πιο δημιουργικών αριστερόχειρων»;

Η ιδέα πιθανότατα προήλθε από υπερβολικές γενικεύσεις, σε συνδυασμό με επιλεκτικά παραδείγματα διάσημων αριστερόχειρων δημιουργών.

Η ιστορική «γοητεία» με τα αριστερόχειρα άτομα έχει οδηγήσει σε υπερβολικούς ισχυρισμούς. Ανέκδοτα για καλλιτέχνες, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ή μουσικούς όπως ο Τζίμι Χέντριξ, δημιούργησαν ένα ωραιοποιημένο αφήγημα, παρά την απουσία αυστηρής επιστημονικής επικύρωσης. Ορισμένες πρώιμες μελέτες δεν διέθεταν το μέγεθος του δείγματος ή την τυποποίηση των μεθόδων αξιολόγησης, για να παράγουν αξιόπιστα συμπεράσματα.

• Οι αριστερόχειρες αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού
• Αξιοσημείωτες προσωπικότητες έχουν συμβάλει στο στερεότυπο του «δημιουργικού αριστερόχειρα»
• Προηγούμενες μελέτες ήταν ασυνεπείς ή χρησιμοποιούσαν υποκειμενικά μέτρα δημιουργικότητας
• Η ποπ κουλτούρα και τα μέσα ενημέρωσης διαιώνισαν τον μύθο με την πάροδο του χρόνου

Πώς μετριέται η δημιουργικότητα στις επιστημονικές μελέτες;

Η δημιουργικότητα (πρέπει να) μετριέται μέσω δομημένων τεστ, που αξιολογούν την αποκλίνουσα σκέψη, την πρωτοτυπία και την επίλυση προβλημάτων.

Αυτά τα τυποποιημένα εργαλεία βοηθούν στην εξάλειψη της υποκειμενικής προκατάληψης και εστιάζουν σε μετρήσιμη γνωστική απόδοση. Μια τέτοια μέθοδος είναι εκείνη όπου οι συμμετέχοντες απαριθμούν όσο το δυνατόν περισσότερες πιθανές χρήσεις για ένα κοινό αντικείμενο (Alternative Uses Task).

Η μελέτη εφάρμοσε τέτοια επικυρωμένα τεστ και δεν βρήκε διαφορές στα αποτελέσματα, τα οποία να βασίζονται στην προτίμηση χεριού.

Επηρεάζει η προτίμηση χεριού τη δομή ή τη λειτουργία του εγκεφάλου;

Η προτίμηση χρήσης του αριστερού χεριού συνδέεται με κάποιες διαφορές στην καλωδίωση του εγκεφάλου, αλλά αυτές δεν προσδίδουν αυτόματα δημιουργικά πλεονεκτήματα.

Το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου συνήθως διέπει τη γλώσσα και τις αναλυτικές εργασίες, ενώ το δεξί συνδέεται περισσότερο με τη χωρική και ολιστική επεξεργασία. Ενώ ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι αριστερόχειρες μπορεί να έχουν περισσότερη αμφοτερόπλευρη (και στα δύο ημισφαίρια) δραστηριότητα κατά τη διάρκεια εργασιών, αυτό δεν ισοδυναμεί με μεγαλύτερη δημιουργικότητα. Νευρολογικά, οι διαφορές στην προτίμηση χεριού είναι πολύπλοκες και δεν υποδηλώνουν ανωτερότητα στους γνωστικούς τομείς.

• Οι αριστερόχειρες μπορεί να εμφανίζουν πιο συμμετρική εγκεφαλική δραστηριότητα
• Η καλωδίωση του εγκεφάλου ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ατόμων, ανεξάρτητα από το αν είναι αριστερόχειρες
• Δεν υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της προτίμησης αριστερού χεριού και της νοημοσύνης ή της δημιουργικότητας

Γιατί είναι σημαντική η κατάρριψη αυτού του μύθου

Η διόρθωση των παρανοήσεων βοηθά στην πρόληψη της προκατάληψης και ενθαρρύνει μια πιο ακριβή κατανόηση της ανθρώπινης νόησης και της ποικιλομορφίας του εγκεφάλου μας.

Αν και έχουν θετικό τόνο, οι μύθοι για τη δημιουργικότητα των αριστερόχειρων μπορούν να οδηγήσουν σε παραπλανητικές υποθέσεις, εκπαιδευτική προκατάληψη ή υπερβολική γενίκευση. Η επιστημονική ακρίβεια υποστηρίζει τη δίκαιη μεταχείριση και πιο λεπτές απόψεις για το πώς χαρακτηριστικά -όπως η προτίμηση χρήσης χειρός-σχετίζονται με τη νόηση και την προσωπικότητα.

• Οι μύθοι μπορούν να δημιουργήσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες στην εκπαίδευση ή την ανάπτυξη του παιδιού
• Οι ψευδείς συσχετίσεις κινδυνεύουν να ελαχιστοποιήσουν τη συμβολή των δεξιόχειρων ατόμων
• Η επιστημονική σαφήνεια ενισχύει την λήψη αποφάσεων βάσει τεκμηρίων στη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία

Συχνές Ερωτήσεις

Είναι οι αριστερόχειρες πιο καλλιτεχνικοί;

Όχι εγγενώς. Η καλλιτεχνική ικανότητα επηρεάζεται από την προσωπικότητα, την εκπαίδευση και το περιβάλλον, όχι από την προτίμηση χεριού.

Έχουν οι αριστερόχειρες διαφορετική λειτουργία εγκεφάλου;

Μπορεί να παρουσιάζουν διαφορές στην καλωδίωση του εγκεφάλου, αλλά αυτό δεν εγγυάται κανένα πλεονέκτημα στη γνωστική λειτουργία ή τη δημιουργικότητα.

Υπάρχει κάποιο πλεονέκτημα στο να είσαι αριστερόχειρας;

Σε ορισμένα αθλήματα ή δραστηριότητες που περιλαμβάνουν απρόβλεπτη χρήση χεριών (π.χ. ξιφασκία, τένις, μπάσκετ), οι αριστερόχειρες μπορεί να έχουν στρατηγικό πλεονέκτημα. Αλλά δεν υπάρχει αποδεδειγμένη νοητική ανωτερότητα.

Έχει ποτέ υποστηρίξει κάποια έρευνα τον μύθο του πιο δημιουργικού αριστερόχειρα;

Προηγούμενες μελέτες κατέδειξαν μια πιθανή σύνδεση, αλλά συχνά δεν είχαν μεθοδολογική αυστηρότητα ή είχαν μικρά μεγέθη δειγμάτων. Η παραπάνω μελέτη προσφέρει μια πιο αξιόπιστη αξιολόγηση.

Είναι κακό να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα με βάση την προτίμηση χεριού;

Αν και η ενθάρρυνση της δημιουργικότητας είναι καλή, η σύνδεσή της με την προτίμηση χεριού μπορεί να ενισχύσει μη επιστημονικά στερεότυπα. Η δημιουργικότητα πρέπει να καλλιεργείται με βάση τα ενδιαφέροντα, όχι ανέκδοτες υποθέσεις.

Συμπέρασμα

Παρά τον μακροχρόνιο σχετικό λαϊκό μύθο, πρόσφατη έρευνα δεν παρέχει καμία απόδειξη ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί από τους δεξιόχειρες. Αυτός ο μύθος, αν και ακίνδυνος, αποκρύπτει την πραγματική πολυπλοκότητα της δημιουργικότητας και της γνωστικής λειτουργίας.

Πηγές:
psychologytoday.com
britannica.com
scientificamerican.com