Τα 6 καταθλιπτικά συμπτώματα μέσης ηλικίας που συνδέονται με την άνοια πολύ αργότερα
Η κατάθλιψη στην μέση ηλικία έχει εδώ και χρόνια συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο άνοιας αργότερα στη ζωή.
Αλλά νέα έρευνα υποδηλώνει, ότι η σχέση είναι πολύ πιο συγκεκριμένη απ' ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Μια μεγάλη, μακροχρόνια μελέτη δείχνει τώρα ότι μόνο ορισμένα καταθλιπτικά συμπτώματα, που εμφανίζονται στην μέση ηλικία και όχι η κατάθλιψη στο σύνολό της, συνδέονται με την άνοια δεκαετίες αργότερα.
Τι εξέτασε η νέα μελέτη
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από την μακροχρόνια μελέτη Whitehall II, η οποία παρακολούθησε χιλιάδες ενήλικες από την μέση έως την τρίτη ηλικία. Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν για μεμονωμένα καταθλιπτικά συμπτώματα στην μέση ηλικία και στη συνέχεια παρακολουθήθηκαν για περισσότερες από δύο δεκαετίες, για να εντοπιστεί ποιος αργότερα εμφάνισε άνοια.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Psychiatry, διαπίστωσε ότι ναι μεν η κατάθλιψη μέσης ηλικίας συνολικά συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας, αλλά αυτή η σύνδεση εξαφανίστηκε μόλις πραγματοποιήθηκε ανάλυση σε επίπεδο συμπτωμάτων, δε. Αντίθετα, ο αυξημένος κίνδυνος εξηγήθηκε εξ ολοκλήρου από μια ξεχωριστή ομάδα 6 καταθλιπτικών συμπτωμάτων στην μέση ηλικία.
Τα έξι συμπτώματα μέσης ηλικίας που θα μπορούσαν να σας θέσουν σε υψηλό κίνδυνο άνοιας
Δεν είχαν όλα τα καταθλιπτικά συμπτώματα τον ίδιο μακροπρόθεσμο κίνδυνο. Η μελέτη εντόπισε έξι συγκεκριμένα συμπτώματα στην μέση ηλικία, τα οποία συσχετίστηκαν με σημαντικά υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή:
- Απώλεια αυτοπεποίθησης
- Δυσκολία αντιμετώπισης προβλημάτων/δυσκολιών
- Αίσθημα νευρικότητας τον περισσότερο καιρό
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Να μην αισθάνονται/εκφράζουν ζεστασιά και στοργή προς τους άλλους
- Δυσαρέσκεια με τον τρόπο που εκτελούνται οι εργασίες
Τα άτομα που ανέφεραν αυτά τα συμπτώματα στην μέση ηλικία είχαν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με εκείνους που δεν τα ανέφεραν, ακόμη και αφότου συνυπολογίστηκε η συνολική σοβαρότητα της κατάθλιψης.
Γιατί αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι σημαντικά προειδοποιητικά σημάδια άνοιας;
Τα 6 συμπτώματα που εντοπίστηκαν μοιράζονται κοινά ψυχολογικά και γνωστικά χαρακτηριστικά. Αντικατοπτρίζουν δυσκολίες με την αυτοπεποίθηση, την ικανότητα αντιμετώπισης, τη συναισθηματική σύνδεση και τη συγκέντρωση: λειτουργίες που συνδέονται στενά με τα εγκεφαλικά δίκτυα, τα οποία εμπλέκονται στην εκτελεστική λειτουργία και τη συναισθηματική ρύθμιση.
Οι ερευνητές προτείνουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις γι' αυτήν τη σύνδεση:
- Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να αντιπροσωπεύουν πρώιμη ευπάθεια στα εγκεφαλικά συστήματα, που αργότερα επηρεάζονται στην άνοια.
- Μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη κοινωνική εμπλοκή, χαμηλότερη γνωστική διέγερση ή χρόνιο στρες, όλα εκ των οποίων είναι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για άνοια.
- Ορισμένα συμπτώματα, όπως η δυσκολία συγκέντρωσης, μπορεί να αντανακλούν πολύ πρώιμες γνωστικές αλλαγές, που προηγούνται κατά δεκαετίες μιας επίσημης διάγνωσης άνοιας.
Είναι σημαντικό ότι τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι δεν είναι η καθαυτή κατάθλιψη, αλλά μάλλον συγκεκριμένα πρότυπα καταθλιπτικής εμπειρίας, εκείνα που έχουν την μεγαλύτερη σημασία για την μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
Πώς αυτό αλλάζει όσα γνωρίζουμε για την κατάθλιψη και την άνοια
Προηγούμενη έρευνα συχνά αντιμετώπιζε την κατάθλιψη ως έναν ενιαίο παράγοντα κινδύνου για άνοια. Αυτή η μελέτη αμφισβητεί αυτήν την προσέγγιση δείχνοντας ότι:
- Πολλά κοινά καταθλιπτικά συμπτώματα δεν συνδέονται με μεταγενέστερη άνοια
- Ο κίνδυνος φαίνεται να καθοδηγείται από συγκεκριμένα συναισθηματικά και γνωστικά συμπτώματα, όχι μόνο από κακή διάθεση
- Η αξιολόγηση σε επίπεδο συμπτωμάτων μπορεί να παρέχει πιο ακριβή εικόνα κινδύνου από τις ευρείες διαγνώσεις κατάθλιψης
Αυτή η διάκριση βοηθά να εξηγηθεί γιατί προηγούμενες μελέτες έχουν μερικές φορές παράγει ασυνεπή αποτελέσματα κατά τη σύνδεση της κατάθλιψης και της άνοιας.
Τι σημαίνει αυτό για την ψυχική υγεία στην μέση ηλικία
Τα ευρήματα δεν σημαίνουν ότι όλοι όσοι έχουν αυτά τα συμπτώματα θα εμφανίσουν άνοια. Η άνοια εξακολουθεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, η γενετική, η καρδιαγγειακή υγεία, ο τρόπος ζωής και η εκπαίδευση.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία της σοβαρής αντιμετώπισης ορισμένων συμπτωμάτων ψυχικής υγείας στην μέση ηλικία, ειδικά όταν αυτά επιμένουν ή επιδεινώνονται. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών στην αντιμετώπιση, τη συγκέντρωση, την αυτοπεποίθηση και τη συναισθηματική σύνδεση μπορεί να είναι σημαντική όχι μόνο για την τρέχουσα ευεξία, αλλά και για την μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
Η μελέτη ενισχύει επίσης την ιδέα, ότι η μέση ηλικία είναι ένα κρίσιμο παράθυρο για τον εντοπισμό και την τροποποίηση των παραγόντων κινδύνου άνοιας.
Τι αποδεικνύει και τι δεν αποδεικνύει η μελέτη
Είναι σημαντικό να είμαστε σαφείς σχετικά με τα όρια των ευρημάτων:
- Η μελέτη δείχνει μια συσχέτιση, όχι άμεση αιτιώδη συνάφεια
- Δεν αυξάνουν όλα τα καταθλιπτικά συμπτώματα τον κίνδυνο άνοιας
- Η θεραπεία αυτών των συμπτωμάτων δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο άνοιας
Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί εάν η έγκαιρη παρέμβαση που στοχεύει σε αυτά τα συγκεκριμένα συμπτώματα μπορεί να αλλάξει τα μακροπρόθεσμα γνωστικά αποτελέσματα.
Συχνές Ερωτήσεις
Σημαίνει αυτό ότι η κατάθλιψη προκαλεί άνοια;
Όχι. Η καθαυτή κατάθλιψη δεν αποτελεί άμεση αιτία άνοιας. Η μελέτη δείχνει ότι ορισμένα καταθλιπτικά συμπτώματα σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο, όχι ότι προκαλούν άμεσα άνοια.
Πρέπει να ανησυχούν τα άτομα με αυτά τα συμπτώματα;
Αυτά τα συμπτώματα αυξάνουν τον κίνδυνο, αλλά δεν καθιστούν την άνοια αναπόφευκτη. Πολλά άτομα με συμπτώματα κατάθλιψης στην μέση ηλικία δεν αναπτύσσουν ποτέ άνοια.
Είναι αυτά τα συμπτώματα πρώιμα σημάδια άνοιας;
Όχι απαραίτητα. Μπορεί να αντανακλούν ευαλωτότητα ή πρώιμες αλλαγές, αλλά δεν είναι διαγνωστικά της άνοιας.
Μπορεί η θεραπεία της κατάθλιψης να μειώσει τον κίνδυνο μεταγενέστερης άνοιας;
Δεν είναι ακόμη σαφές. Η θεραπεία της κατάθλιψης είναι σημαντική για την ποιότητα ζωής, αλλά το αν και κατά πόσον μειώνει συγκεκριμένα τον κίνδυνο άνοιας παραμένει ένα ανοιχτό ερευνητικό ερώτημα.
Συμπέρασμα
Μεγάλη, μακροπρόθεσμη μελέτη προσθέτει σημαντική λεπτομέρεια στην κατανόησή μας για τη σχέση μεταξύ κατάθλιψης και άνοιας. Αντί της κατάθλιψης ως ενιαίας πάθησης, 6 συγκεκριμένα συμπτώματα κατάθλιψης στην μέση ηλικία συνδέθηκαν με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας δεκαετίες αργότερα.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η προσοχή στην ψυχική υγεία στη μέση ηλικία, ιδιαίτερα σε αυτά τα πρότυπα συμπτωμάτων, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
