Εξόφθαλμος - Διαβλεφαρική αποσυμπίεση του κόγχου
Ο εξόφθαλμος ή ενδοκρινής οφθαλμοπάθεια είναι μια νόσος αυτοάνοσης αιτιολογίας που εμφανίζεται συχνά σε άτομα που πάσχουν από ασθένεια του θυρεοειδή αδένα. Συναντάται συχνότερα στις γυναίκες απ' ότι στους άνδρες. Το 80% των ασθενών με εξόφθαλμο εμφανίζεται σε άτομα με υπερθυρεοειδισμό και το 15% σε άτομα με υποθυρεοειδισμό. Όμως 5% περίπου είναι δυνατό να παρατηρηθεί και σε άτομα που δεν έχουν πρόβλημα με τον θυρεοειδή.
Το 2-3% αυτών που πάσχουν από ασθένεια του θυρεοειδή αδένα εμφανίζουν εξόφθαλμο.
Ο ακριβής μηχανισμός της δημιουργίας του εξόφθαλμου είναι σε πολλά σημεία του ακόμη άγνωστος.
Έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, όπου υπάρχει υπέρμετρη συσσώρευση λιπώδους ιστού πίσω από τον βολβό του ματιού, καθώς και διόγκωση των μυών του ματιού έτσι που με την αύξηση αυτή του όγκου μέσα στην κοιλότητα του ματιού -οφθαλμικού κόγχου- να μην υπάρχει αρκετός χώρος για τα μάτια, με αποτέλεσμα πρόπτωσης των βολβών των ματιών -δηλ. αυτά να βγαίνουν προς τα έξω.
Η πρόπτωση αυτή είναι συνήθως αμφόπλευρη και πολλές φορές ασύμμετρη.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της παθολογικής αυτής κατάστασης είναι:
1. έντονο αίσθημα πίεσης πίσω από το μάτι
2. δυνατές κεφαλαλγίες
3. επιδείνωση της όρασης, μέχρι και τύφλωση
4. πάρεσις των οφθαλμικών μυών με αποτέλεσμα τη δυσκινησία των βολβών
5. διπλωπίες (βλέπουμε τα αντικείμενα διπλά)
6. αίσθημα ξένου σώματος στα μάτια
7. ξηροφθαλμία -'στεγνά' μάτια- και συχνές μολύνσεις, έλκος του κερατοειδούς
8. οίδημα και δυσλειτουργία των βλεφάρων -διεύρυνση της βλεφαρικής σχισμής
9. το αισθητικό πρόβλημα
Η μέχρι τώρα χειρουργική μέθοδος αντιμετώπισης του εξόφθαλμου περιοριζόταν σε επιλεγμένες μόνο περιπτώσεις. Μόνο περιστατικά σε στάδιο που κινδύνευε το οπτικό νεύρο ήταν ένδειξη για την λεγόμενη 'bony decompression' -οστική αποσυμπίεση.
Σε αυτή τη μέθοδο διανοίγονται τρύπες στα οστά περί του οφθαλμικού κόγχου και μέσα σε αυτές διοχετεύονταν ο λιπώδης ιστός που είναι συσσωρευμένος πίσω από τον βολβό του ματιού, αποσυμπιέζοντας έτσι τον κόγχο.
Ο συνήθης τρόπος αντιμετώπισης του εξόφθαλμου ήταν η συντηρητική θεραπεία με κορτιζόνη ή με ακτινοβολία ή ο συνδυασμός και των δύο.
Αυτός ο τρόπος θεραπείας έχει αποτελέσματα μόνο στην φλεγμονώδη περίοδο (Inflammatory Phase), η οποία διαρκεί 2-24 μήνες μετά την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων της ασθένειας. Δεν μπορεί όμως να βοηθήσει όταν έχουμε προχωρημένο στάδιο της νόσου -πρόπτωση, διπλωπίες κ.λπ.- ούτε να βελτιώσει ικανοποιητικά το αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Το 1984 ο καθηγητής Ν.Olivari -Πανεπιστήμιο Κολωνίας- ανέπτυξε μια παγκοσμίως πρωτοποριακή χειρουργική μέθοδο: τη διαβλεφαρική αποσυμπίεση του οφθαλμικού κόγχου (transpalpebrale orbita decompression).
Από μια μικρή τομή, όμοια της βλεφαροπλαστικής, αφαιρείται ο υπερδιογκωμένος λιπώδης ιστός από την κοιλότητα του ματιού και έτσι δημιουργείται χώρος και πάλι για να εισέλθει το μάτι στην φυσιολογική του θέση.
Η επέμβαση γίνεται με γενική νάρκωση και σε συνθήκες μικροχειρουργικής -μικροσκόπιο, εργαλεία κ.λπ. Οι τομές είναι ανεπαίσθητες, μέσα στη φυσιολογική πτυχή του άνω βλεφάρου και κάτω από τις βλεφαρίδες του κάτω βλεφάρου.
Τα πρώτα 6 προαναφερθέντα σημεία αντιμετωπίζονται άμεσα με την διαβλεφαρική αποσυμπίεση .
Για το σημείο 8 και κατ' επέκταση και το 9, σε πολλές περιπτώσεις, όταν το ιστορικό της νόσου είναι πολύχρονο, χρειάζεται και μια δεύτερη επέμβαση, διορθωτική των βλεφάρων, όχι γιατί δεν αντιμετωπίστηκε ο εξόφθαλμος αλλά για την επαναφορά της συμμετρίας και καλύτερης λειτουργίας των βλεφάρων.
Και αυτό είναι κατανοητό διότι όσο πιο χρόνια η βλάβη των ιστών τόσο πιο δύσκολη η από μόνη της επαναφορά.
Ο «ιδανικός» για χειρουργείο ασθενής είναι αυτός που δεν έχει υποστεί θεραπεία με ακτινοβολία και με σχετικά μικρό ιστορικό. Φυσικά στο 90% των περιπτώσεων τα δεδομένα είναι ακριβώς τα αντίθετα. Παρ' όλα ταύτα έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα, μόνο που το διάστημα ίασης θα είναι λίγο μεγαλύτερο από τον «ιδανικό» ασθενή.
Μέχρι τώρα, στην κλινική του καθηγητή Οlivari έχουν γίνει επιτυχώς 1750 επεμβάσεις εξόφθαλμου.
Μετεγχειρητικά ο ασθενής παρακολουθείται για 3 ημέρες στην κλινική. Απαγορεύεται για 4 εβδομάδες η άρση βάρους και οποιαδήποτε άσκηση βαριάς εργασίας. Οι επιπλοκές είναι οι γενικές μιας οποιασδήποτε χειρουργικής επέμβασης -φλεγμονή, αιμάτωμα, υπαισθησία κ.λπ.- και σε πειθαρχημένους ασθενείς ελάχιστες.
Απαραίτητος προεγχειρητικός έλεγχος :
- Οφθαλμιατρικός έλεγχος
- Αξονική ή Μαγνητική τομογραφία
- Πλήρης αιματολογικός έλεγχος -και ορμόνες θυρεοειδή
Προϋπόθεση για την επέμβαση:
Η καλή λειτουργία του θυρεοειδή αδένα μέσω φαρμακευτικής αγωγής.
Η διαβλεφαρική αποσυμπίεση του κόγχου είναι μια σίγουρη και αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας της ενδοκρινούς οφθαλμοπάθειας.
Όχι μόνο το μεγάλο φάσμα των οργανικών συμπτωμάτων αλλά και το αισθητικό πρόβλημα της ασθένειας αντιμετωπίζεται -θεραπεύεται- σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό με την μέθοδο αυτή.
Γιώργος Ανδρεανίδης, Πλαστικός & Επανορθωτικός Xειρουργός
Τηλ. επ/νίας: 210 3633200
email: docandreanidis1965@gmail.com
