Σάρκωμα Θώρακος: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

To 15% των σαρκωμάτων εμφανίζεται στον θώρακα σαν πρωτοπαθής όγκος, ενώ το 40% των σαρκωμάτων όταν διαγνωσθούν έχουν πνευμονικές μεταστάσεις. Μιλήσαμε με τον θωρακοχειρουργό-αγγειοχειρουργό, κ. Κωνσταντίνο Μαρκόπουλο ο οποίος μας εξηγεί πώς δημιουργούνται τα σαρκώματα, τα συμπτώματα τα οποία θα πρέπει να οδηγήσουν τον ασθενή άμεσα στο ιατρείο του ειδικού, αλλά και όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε για τη θεραπευτική τους προσέγγιση.

Τι είναι τα σαρκώματα και ποια είναι η επίπτωσή τους στον γενικό πληθυσμό;

Σάρκωμα είναι κακοήθης όγκος που προέρχεται από κύτταρα μαλακών μορίων (συνδετικός ιστός). Σάρκωμα είναι δυνατόν να “γεννηθεί” από κύτταρα μυών (ραβδομυοσάρκωμα, λειομυοσάρκωμα), από κύτταρα λίπους (λιποσάρκωμα), από κύτταρα τενόντων (συνοβιοσάρκωμα, ινοσάρκωμα), από κύτταρα αγγείων (αγγειοσάρκωμα) κ.λπ. Υπάρχουν πάνω από 40 τύποι σαρκωμάτων με διαφορετική επιθετικότητα και διαφορετική συμπεριφορά το κάθε ένα. Τα σαρκώματα είναι κακοήθεις όγκοι, διότι έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της κακοήθους συμπεριφοράς, δηλαδή αναπτύσσονται αυτόνομα, καταστρέφουν πέριξ ιστούς και μεθίστανται, δηλαδή εμφανίζουν απομακρυσμένες εμφυτεύσεις κακόηθων κυττάρων που μεταφέρονται δια της αιματικής οδού.

Πόσα συχνά εμφανίζονται τα σαρκώματα στους πνεύμονες και στην περιοχή του θώρακα και ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους;

Το 15% των σαρκωμάτων εμφανίζεται στον θώρακα σαν πρωτοπαθής (πρωτοεμφανιζόμενος) όγκος και η εντόπισή του είναι είτε το μεσοθωράκιο (ο χώρος μεταξύ των πνευμόνων), είτε το θωρακικό τοίχωμα, είτε ο πνεύμονας. Αυτή η συχνότητα του 15% αφορά τους πρωτοπαθείς όγκους, ωστόσο υπάρχει και μια άλλη συχνότητα που αφορά τις πνευμονικές μεταστάσεις από ένα σάρκωμα που βρίσκεται εκτός θώρακα (π.χ. άκρα, κοιλιά, κ.λπ.). Και αυτή η συχνότητα είναι μεγάλη δοθέντος ότι το 40% των σαρκωμάτων όταν διαγνωσθούν έχουν πνευμονικές μεταστάσεις, οι οποίες είναι η συνηθέστερη μορφή μεταστάσεων. Επομένως, ο θώρακας εμφανίζει το 15% των σαρκωμάτων αλλά και το σύνολο σχεδόν της μεταστατικής μορφής όλων των άλλων σαρκωμάτων.

Υπάρχουν συμπτώματα που θα πρέπει να υποψιάσουν τους ασθενείς, ώστε να επισκεφθούν έγκαιρα το ιατρείο του ειδικού;

Τα συμπτώματα του σαρκώματος έχουν ασφαλώς να κάνουν με την εντόπισή του και κυρίως αφορούν πόνο σε σημείο που αναπτύσσονται, η διόγκωση ανώδυνη ή επώδυνη, η οποία ψηλαφάται και οδηγεί τον ασθενή στον οικογενειακό ιατρό. Στον θώρακα, ωστόσο, που φιλοξενεί ‘ευγενή” όργανα, η συμπτωματολογία ενός σαρκώματος εκτός από πόνο, μπορεί να είναι δύσπνοια όταν πιέζει πνεύμονες ή καρδιά (ιδιαίτερα όταν αναπτύσσεται στο μεσοθωράκιο), αδυναμία βάδισης, ταχυαρρυθμίες (όταν πιέζει την καρδιά) κ.λπ. Την ίδια συμπτωματολογία εμφανίζουν οι μεταστάσεις, από οποιοδήποτε σάρκωμα, στους πνεύμονες που επιδεινώνεται από την παρουσίαση πλευριτικού υγρού.

Πώς τίθεται η διάγνωσή τους;

Η διάγνωση ενός κακοήθους όγκου πάντα τίθεται με την βιοψία. Η ασφαλής διάγνωση σαρκώματος απαιτεί αφαίρεση μικρού τμήματος του όγκου από την περιφέρειά του και η ανάλυσή του στο μικροσκόπιο. Πριν από αυτό, όμως, υπάρχουν οι απεικονιστικές μέθοδοι που θέτουν την σαφή υποψία του σαρκώματος. Η πλέον απαραίτητη εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία η οποία είναι εξέταση επιλογής για τις βλάβες των μαλακών μορίων και η αξονική τομογραφία θώρακος, η οποία εκτιμά την ύπαρξη μεταστάσεων στους πνεύμονες. Στη συνέχεια έχουν θέση και το u/s άνω κοιλίας για έλεγχο ήπατος, το pet scan για εκτίμηση άλλων απομακρυσμένων μεταστάσεων και η αξονική εγκεφάλου.

Ποια είναι η θεραπευτική προσέγγιση των σαρκωμάτων στον θώρακα;

Η επιθυμητή θεραπεία των σαρκωμάτων είναι η εξαίρεσή τους σε υγιή όρια ώστε να εξασφαλιστεί η μη υποτροπή της νόσου. Η εξαίρεση ωστόσο ενός σαρκώματος έχει να κάνει με την εντόπιση και το μέγεθος. Ιδιαίτερα στον θώρακα όταν το σάρκωμα αφορά το θωρακικό τοίχωμα τότε η εξαίρεση συμπεριλαμβάνει μύες και πιθανότατα θωρακικές πλευρές. Στην περίπτωση αυτή το κενό όταν αφορά άνω των 2 πλευρών καλύπτεται με συνθετικό σκληρό μόσχευμα που ενσωματώνεται στον οργανισμό. Όταν το σάρκωμα αφορά τους πνεύμονες, τότε εκτελείται λοβεκτομή ή και ολική πνευμονεκτομή εφόσον την ανέχεται αναπνευστικά ο ασθενής. Όταν το σάρκωμα αφορά το μεσοθωράκιο, τότε η εξαίρεση είναι εφικτή όταν το σάρκωμα δεν διηθεί μεγάλα αγγεία (αορτή, ανώνυμος φλέβα κ.λπ.). Σε αυτές τις περιπτώσεις προηγείται χημειοθεραπεία και πάντοτε ακτινοθεραπεία με σκοπό τη σμίκρυνση του όγκου ώστε να εξαιρεθεί με ασφάλεια. Η τακτική αντιμετώπιση κάθε σαρκώματος έχει σχέση με τον ιστολογικό του τύπο και την εντόπιση και το μέγεθος. Η άλλη κατηγορία σαρκωμάτων που είναι οι μεταστάσεις στον πνεύμονα, εύκολα αφαιρούνται διότι δεν καταστρέφουν τον υγιή πνευμονικό ιστό απλά τον πιέζουν. Η εξαίρεσή τους είναι “εκπυρήνηση”, δηλαδή αποκόλληση από τον πνεύμονα και η αφαίρεση των μεταστάσεων είναι καθολική, μπορεί δηλαδή να γίνει και στους δύο πνεύμονες συγχρόνως με μέση στερνοτομή. Αυτό επιχειρείται όταν οι μεταστάσεις αρχίζουν να γίνονται απειλητικές για την ζωή και ασφαλώς πριν από το στάδιο εγκατάστασης αναπνευστικής ανεπάρκειας. Εν γένει το σάρκωμα απαιτεί επιθετική χειρουργική αντιμετώπιση. Η 5ετής επιβίωση είναι 70-75% όταν στον θεραπευτικό σχεδιασμό υπάρχει η ριζική χειρουργική αντιμετώπιση με ακτινοθεραπεία πριν η μετά. Τα σαρκώματα με λίγες εξαιρέσεις (ραβδομυοσάρκωμα) είναι μάλλον ανθεκτικά στην χημειοθεραπεία.

Θυμάστε κάποιο περιστατικό σαρκώματος που η αντιμετώπισή του να υπήρξε ιδιαιτέρως απαιτητική;

Ιδιαίτερο και δύσκολο περιστατικό ήταν ο Γ.Κ., 38 ετών με σάρκωμα μαλακών μορίων στο δεξιό θωρακικό τοίχωμα με οξύτατο πόνο από διήθηση και καταστροφή 2 πλευρών, πλευριτικό υγρό και ψηλαφητή μάζα. Υποβλήθηκε σε 6ώρη χειρουργική επέμβαση, αφαιρέθηκαν en block 4 πλευρές και ο όγκος. Είχε ήδη κινητοποιηθεί μυς για κάλυψη του κενού στο θωρακικό τοίχωμα (έλλειμμα 20x15 εκ). Στο έλλειμμα τοποθετήθηκε μόσχευμα συνθετικό, το οποίο καλύφθηκε από μετάθεση του πλατέος ραχιαίου μυός. Στη φωτογραφία από Pet scan φαίνεται η κατάσταση πριν και μετά το χειρουργείο. Ο Γ.Κ. εργάζεται σαν οδηγός 6 μήνες μετά το χειρουργείο. Έχουν περάσει ήδη 2 χρόνια και δεν εμφανίζει νόσο.

Δείτε εδώ 3 μεγάλες περιπτώσεις με σαρκώματα και άλλοι όγκοι του θώρακος.

Για περισσότερες πληροφορίες και υπεύθυνη ενημέρωση καλέστε στο 693 747 4174, ο Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος, Θωρακοχειρουργός – Αγγειοχειρουργός και Διευθυντής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Ψυχικού είναι στη διάθεση σας για όποια συμβουλή και χρήσιμη οδηγία. Εναλλακτικά επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.drmarkopoulos.gr.