Πού οφείλεται η φαγούρα του εκζέματος

Μέχρι τώρα, θεωρούνταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και τα φλεγμονώδη μόρια που εκκρίνουν ως οι κύριοι παράγοντες της φαγούρας που εμφανίζεται με το έκζεμα.

Πριν από χρόνια, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι άνθρωποι που στερούνται μιας δερματικής πρωτεΐνης η οποία ονομάζεται φιλαγγρίνη είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν έκζεμα, αλλά το τι ακριβώς προκαλούσε τη φαγούρα εξακολουθούσε να παραμένει μυστήριο.

Οι ερευνητές έδειξαν τώρα σε μια σειρά πειραμάτων σε ποντίκια πώς το κοινό βακτήριο Staphylococcus aureus προκαλεί φαγούρα ενεργοποιώντας αισθητήρια νευρικά κύτταρα στην επιφάνεια του δέρματος.

«Εντοπίσαμε έναν εντελώς νέο μηχανισμό πίσω από τη φαγούρα, το βακτήριο Staph aureus, το οποίο βρίσκεται σχεδόν σε κάθε ασθενή με ατοπική δερματίτιδα», δήλωσε ο Άιζακ Τσου, ανοσολόγος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

«Η φαγούρα μπορεί να προκαλείται από το ίδιο το μικρόβιο», πρόσθεσε.

Οι ερευνητές εξέθεσαν αρχικά τα εργαστηριακά ποντίκια στο βακτήριο S. aureus και διαπίστωσαν ότι ανέπτυξαν επίμονη φαγούρα και πως τα βακτήρια συγκεντρώθηκαν κοντά στις νευρικές απολήξεις στην επιδερμίδα. Για να καταλάβουν πώς δρουν τα βακτήρια σε αυτά τα νεύρα, οι ερευνητές δοκίμασαν συστηματικά διαφορετικά στελέχη του S. aureus που είχαν καλλιεργήσει ώστε να στερούνται συγκεκριμένων συστατικών του μοριακού οπλοστασίου του μικροβίου. Διαπίστωσαν πως ένα ένζυμο που απελευθερώνει το S. aureus κατά την επαφή με το δέρμα, η πρωτεάση V8, πυροδότησε φαγούρα στα ποντίκια ενεργοποιώντας μια άλλη πρωτεΐνη, την PAR1, η οποία με τη σειρά της ενεργοποιεί τους αισθητήριους νευρώνες.

Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι αυτό το ένζυμο συνδέεται με συγκεκριμένους υποδοχείς που βρίσκονται στους νευρώνες. Όταν η ομάδα έδωσε στα ποντίκια ένα αντιπηκτικό φάρμακο που είναι γνωστό ότι μπλοκάρει αυτούς τους υποδοχείς σε άλλα σημεία του σώματος, η φαγούρα των ποντικιών υποχώρησε.

Οι ερευνητές απέκλεισαν την πιθανότητα τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να πυροδοτούν τη φαγούρα. Τα ποντίκια που δεν είχαν μαστοκύτταρα και βασεόφιλα, δύο τύπους ανοσοποιητικών κυττάρων που εμπλέκονται στη φαγούρα και τις αλλεργίες, συνέχισαν να ξύνονται μετά την έκθεση στον S. aureus.

«Δεν χρειάζεται απαραίτητα να έχει κάποιος φλεγμονή για να έχει φαγούρα, αλλά αυτή η φαγούρα επιδεινώνει τη φλεγμονή στο δέρμα», εξηγεί ο Λιούεν Ντενγκ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και μικροβιολόγος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

Οι περισσότερες θεραπείες για το έκζεμα καταπραΰνουν το δέρμα, ηρεμούν το ανοσοποιητικό και αποκαθιστούν τον δερματικό φραγμό, χωρίς να θεραπεύουν εντελώς την πάθηση. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η στόχευση των βακτηρίων του δέρματος μπορεί να προσφέρει διαρκή ανακούφιση.

Όπως και τα ποντίκια, τα δείγματα δέρματος από ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα είχαν υψηλά επίπεδα V8 και S. aureus, αλλά απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

Το εύρημα θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να σχεδιάσουν νέες θεραπείες για κοινές δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα και η ατοπική δερματίτιδα.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cell.