Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος: Κάλεσμα για παγκόσμια πρόσβαση στις εισπνεόμενες θεραπείες

Διεξάγεται την πρώτη Τρίτη κάθε Μαΐου με τις δράσεις να συντονίζονται από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα (GINA). Αυτή η ετήσια εκδήλωση φέρνει τα φώτα της δημοσιότητας σε μια από τις πιο κοινές -και ωστόσο συχνά υποθεραπευόμενες- χρόνιες ασθένειες στον κόσμο. Με πάνω από 260 εκατομμύρια ανθρώπους να επηρεάζονται παγκοσμίως, το άσθμα παραμένει η κύρια αιτία νοσηλειών και θανάτων που μπορούν να προληφθούν, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Το φετινό θέμα δεν ευαισθητοποιεί απλώς: απαιτεί συστημικές αλλαγές. Από την προσβασιμότητα στα φάρμακα στη δημόσια πολιτική μέχρι τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις στη διάγνωση και τη φροντίδα, η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος 2025 ωθεί την παγκόσμια κοινότητα να κλείσει το χάσμα στη θεραπεία και να κάνει τη σύγχρονη αναπνευστική φροντίδα προσιτή σε όλους.

Άσθμα 2025: Ένα στιγμιότυπο της κατάστασης σε παγκόσμιο επίπεδο

Παρά το γεγονός ότι είναι μια διαχειρίσιμη κατάσταση, το άσθμα εξακολουθεί να ασκεί δυσανάλογη επιβάρυνση στα δημόσια συστήματα υγείας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το άσθμα ήταν υπεύθυνο για περίπου 455.000 θανάτους μόνο το 2019, με τη συντριπτική πλειονότητα να εμφανίζεται σε υποεξυπηρετούμενους πληθυσμούς. Πολλές από αυτές τις ζωές θα μπορούσαν να είχαν σωθεί με την έγκαιρη διάγνωση και τη συνεπή πρόσβαση σε βασικές εισπνεόμενες θεραπείες.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, η τακτική χρήση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών έχει μετατρέψει το άσθμα σε μια εν πολλοίς ελεγχόμενη πάθηση. Αντίθετα, πολλοί ασθενείς σε φτωχότερες χώρες εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα από του στόματος φάρμακα, δεν έχουν καμία ιατρική επίβλεψη ή στερούνται εντελώς πρόσβασης σε ιατρική φροντίδα. Το αποτέλεσμα είναι μια τραγική ανισότητα: οι άνθρωποι σε χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν σχεδόν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από επιπλοκές άσθματος από εκείνους σε περιβάλλοντα υψηλού εισοδήματος.

Γιατί έχουν σημασία οι εισπνεόμενες θεραπείες

Η εστίαση στα εισπνεόμενα φάρμακα φέτος δεν είναι τυχαία. Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή και τα βρογχοδιασταλτικά είναι το χρυσό πρότυπο στη διαχείριση του άσθματος. Στοχεύουν άμεσα στους πνεύμονες, μειώνουν τη φλεγμονή των αεραγωγών και αποτρέπουν τις παροξύνσεις πιο αποτελεσματικά από τα από του στόματος φάρμακα, τα οποία έχουν μεγαλύτερες συστηματικές παρενέργειες.

Διαβάστε επίσης: Άσθμα: Ποια είναι η καλύτερη ώρα λήψης του εισπνεόμενου

Ωστόσο, για εκατομμύρια ανθρώπους, αυτές οι θεραπείες πρώτης γραμμής είναι είτε μη προσιτές, είτε μη διαθέσιμες, είτε και τα δύο. Η φετινή εκστρατεία του GINA τονίζει ότι η έλλειψη πρόσβασης σε εισπνεόμενα φάρμακα δεν είναι κλινικό πρόβλημα: είναι πολιτικό και δομικό πρόβλημα. Πολλές χώρες δεν περιλαμβάνουν βασικές συσκευές εισπνοής για το άσθμα στα εθνικά τους σκευάσματα. Άλλες αντιμετωπίζουν προβλήματα διανομής, ρυθμιστικές καθυστερήσεις ή εμπόδια τιμολόγησης, που καθιστούν τα εισπνεόμενα φάρμακα απρόσιτα σε όσους τα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος 2025 καλεί τους ηγέτες, τις ρυθμιστικές αρχές και τους κατασκευαστές σε παγκόσμιο επίπεδο να δώσουν προτεραιότητα στη δίκαιη διαθεσιμότητα αυτών των φαρμάκων, τοποθετώντας τα σε φυσική, οικονομική και πολιτική προσέγγιση για όλους.

Πρόσφατες εξελίξεις στην έρευνα για το άσθμα

Καθώς οι προσπάθειες για επέκταση της πρόσβασης συνεχίζονται, η επιστημονική κοινότητα αγγίζει νέα όρια φροντίδας για το άσθμα με νέες θεραπείες και τεχνολογίες.

Μία από τις πιο αξιοσημείωτες εξελίξεις είναι η επιτυχία της ουσίας benralizumab, μιας βιολογικής θεραπείας που έχει δείξει πολλά υποσχόμενη μείωση της σοβαρότητας των κρίσεων άσθματος σε ασθενείς που αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν στη συμβατική θεραπεία. Σε αντίθεση με τα κορτικοστεροειδή, η μπενραλιζουμάμπη στοχεύει άμεσα την ηωσινοφιλική φλεγμονή και μπορεί να μειώσει την ανάγκη νοσηλείας κατά τη διάρκεια οξέων εξάρσεων.

Παράλληλα, οι συνδυαστικές συσκευές εισπνοής συνεχίζουν να εξελίσσονται. Ένα νέο σκεύασμα εισπνευστήρα τριπλού φαρμάκου ολοκλήρωσε πρόσφατα κλινικές δοκιμές τελικού σταδίου, επιδεικνύοντας ανώτερο έλεγχο των συμπτωμάτων σε άτομα με σοβαρό ή επίμονο άσθμα. Αυτές οι συνδυαστικές θεραπείες προσφέρουν απλοποιημένα σχήματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη συμμόρφωση και να μειώσουν τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο.

Εν τω μεταξύ, η πρόοδος στην μη επεμβατική διαγνωστική προσφέρει πιο εξατομικευμένες προσεγγίσεις. Ένα νέο τεστ, που βασίζεται σε ρινικό επίχρισμα, βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει τους κλινικούς γιατρούς να διαγνώσουν γρήγορα το άσθμα και να το ταξινομήσουν σε υποτύπους. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για προσαρμοσμένες θεραπείες που στοχεύουν εξατομικευμένα στη ρίζα της νόσου κάθε ασθενούς.

Ενώ αυτές οι ανακαλύψεις σηματοδοτούν πρόοδο, υπογραμμίζουν επίσης το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ καινοτομίας και πρόσβασης. Οι πιο σύγχρονες θεραπείες παραμένουν απρόσιτες για μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού.

Από την επίγνωση στη δράση

Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος είναι κάτι περισσότερο από μια ημερομηνία: είναι μια πλατφόρμα λογοδοσίας. Το φετινό θέμα καλεί τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τις εθνικές στρατηγικές για το άσθμα, να διασφαλίσουν ότι τα βασικά φάρμακα περιλαμβάνονται στα δημόσια σκευάσματα και να επενδύσουν σε αλυσίδες εφοδιασμού που παρέχουν αξιόπιστη φροντίδα τόσο σε αστικούς όσο και σε αγροτικούς πληθυσμούς.

Αναθέτει επίσης την ευθύνη στους γιατρούς για τη διασφάλιση της ακριβούς διάγνωσης, της αποτελεσματικής επικοινωνίας και της τήρησης των κατευθυντήριων γραμμών θεραπείας. Η εκπαίδευση των ασθενών παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος του ελέγχου του άσθματος και τα προγράμματα που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τα συμπτώματα, τους παράγοντες ενεργοποίησης και τις θεραπευτικές επιλογές μπορούν να μειώσουν σημαντικά την επιβάρυνση της νόσου.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η συνεργασία μεταξύ διεθνών οργανισμών υγείας, ερευνητών και φαρμακευτικών εταιρειών πρέπει να συνεχίσει να επεκτείνει την πρόσβαση όχι μόνο στη θεραπεία, αλλά στην αξιοπρέπεια και την ισότητα στην υγεία.

Σύνοψη

Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος 2025 έχει μια εστιασμένη αλλά εκτεταμένη απαίτηση: να γίνουν οι εισπνεόμενες θεραπείες προσβάσιμες σε όλους, παντού. Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη, οι λύσεις υπάρχουν και το κόστος της αδράνειας μετριέται σε χαμένες ζωές. Αυτό που απομένει είναι η συλλογική βούληση να διασφαλιστεί ότι κανείς, ανεξαρτήτως γεωγραφίας ή εισοδήματος, δεν θα μείνει να πασχίζει για μια ανάσα, όταν η βοήθεια είναι εφικτή. Σε αυτή την αποστολή, η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση: είναι μια έκκληση για δράση.

Πηγές:
ginasthma.org
who.int
reuters.com (1)
reuters.com (2)
thesun.co.uk