Πού οφείλεται ο τραυλισμός

Αν και ο τραυλισμός έχει από καιρό παρεξηγηθεί και μερικές φορές στιγματίζεται, οι πρόσφατες εξελίξεις στη νευροεπιστήμη και την έρευνα της ομιλίας ρίχνουν φως στις αληθινές αιτίες του και στις πιο αποτελεσματικές σύγχρονες θεραπείες.

Διαβάστε επίσης: Πώς μειώνεται ο τραυλισμός: Ασκήσεις στο σπίτι

Αυτό το άρθρο διερευνά τι λέει η σύγχρονη επιστήμη για τον τραυλισμό, τους νευρολογικούς και γενετικούς παράγοντες, που εμπλέκονται και το φάσμα των θεραπειών που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση ή την μείωση του αντίκτυπού του.

Τι είναι ο τραυλισμός

Ο τραυλισμός εμφανίζεται συνήθως στην πρώιμη παιδική ηλικία -μεταξύ 2 και 6 ετών- καθώς αναπτύσσονται οι γλωσσικές δεξιότητες. Ενώ πολλά παιδιά το ξεπερνούν φυσικά, περίπου το 1% των ενηλίκων παγκοσμίως συνεχίζει να ζει με επίμονο τραυλισμό.

Τα κοινά χαρακτηριστικά του τραυλισμού περιλαμβάνουν:

• Επανάληψη ήχων, συλλαβών ή λέξεων (π.χ. "μου-μου-μου αρέσει αυτό")
• Παρατεινόμενοι ήχοι (π.χ. "δδδδδεν ξέρω")
• Μπλοκαρίσματα ομιλίας (παύσεις όπου δεν βγαίνει ήχος)
• Ένταση ή αγωνία στο πρόσωπο, στο σαγόνι ή στον λαιμό όταν μιλάτε
• Δευτερεύουσες συμπεριφορές, όπως ανοιγοκλείσιμο ματιών ή τικ προσώπου

Ο τραυλισμός μπορεί να ποικίλλει ευρέως μεταξύ ατόμων και καταστάσεων. Μπορεί να είναι πιο αισθητός σε αγχωτικά περιβάλλοντα και να εξαφανιστεί κατά το τραγούδι ή την ανάγνωση δυνατά.

Από τι προκαλείται ο τραυλισμός

Η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει ότι ο τραυλισμός δεν προκαλείται από νευρικότητα, χαμηλή νοημοσύνη ή κακή ανατροφή των παιδιών, όπως λανθασμένα πίστευαν κάποτε. Αντίθετα, τώρα γίνεται κατανοητός ως μια νευροαναπτυξιακή κατάσταση με πολλούς συντρέχοντες παράγοντες.

1. Νευρολογικές διαφορές

Μελέτες απεικόνισης εγκεφάλου αποκαλύπτουν ότι τα άτομα που τραυλίζουν επεξεργάζονται διαφορετικά την ομιλία και τη γλώσσα σε σύγκριση με όσους ομιλούν άπταιστα.

• Ανωμαλίες στο αριστερό ημισφαίριο (που συνδέονται με την παραγωγή γλώσσας)
• Μειωμένος συντονισμός μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τον χρονισμό και την κίνηση της ομιλίας
• Υπερδραστηριότητα σε περιοχές που σχετίζονται με τον έλεγχο των μυών, κάτι που οδηγεί σε καθυστέρηση ή διαταραχή της άρθρωσης

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο τραυλισμός συνεπάγεται μειωμένο χρονισμό και αλληλουχία των κινητικών εντολών του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ομιλίας.

2. Γενετικοί παράγοντες

Έως και το 60% των ατόμων που τραυλίζουν έχουν οικογενειακό ιστορικό της εν λόγω διαταραχής. Αρκετές γονιδιακές μεταλλάξεις έχουν συσχετιστεί με τον τραυλισμό, ιδιαίτερα εκείνες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στον κυτταρικό μεταβολισμό.

• Μεταλλάξεις στα γονίδια GNPTAB, GNPTG και NAGPA έχουν συνδεθεί με τραυλισμό τόσο σε οικογενείς (κληρονομικές) όσο και σε ανεξάρτητες περιπτώσεις
• Ο κληρονομικός τραυλισμός μπορεί να ακολουθεί πολύπλοκα πρότυπα, υποδεικνύοντας πολυπαραγοντική γενετική επιρροή

3. Λόγο-κινητικός έλεγχος και αισθητηριακή επεξεργασία

Όσοι τραυλίζουν έχουν συχνά ανεπαίσθητες διαφορές στα εξής:

• Επεξεργασία ακουστικής ανάδρασης (πώς ακούνε τη δική τους ομιλία)
• Χρονισμός των κινητικών αποκρίσεων στους αρθρωτικούς μύες του στόματος

Αυτές οι παραλλαγές μπορεί να επηρεάσουν τον ομαλό συντονισμό μεταξύ σχεδιασμού και εκτέλεσης της ομιλίας, ειδικά υπό πίεση.

4. Περιβαλλοντικοί και συναισθηματικοί παράγοντες

Ενώ το περιβάλλον δεν προκαλεί τραυλισμό, μπορεί να επιδεινώσει ή να επηρεάσει την έντασή του:

• Το άγχος και ο ενθουσιασμός μπορεί να εντείνουν τα επεισόδια τραυλισμού
• Οι αρνητικές αντιδράσεις από τους ακροατές μπορούν να ενισχύσουν την αυτοσυνείδηση, το αίσθημα ντροπής και την αποφυγή
• Τα παιδιά σε οικογένειες που μιλούν πολύ ή εκείνα που πιέζονται να μιλήσουν πολύ γρήγορα μπορεί να παρουσιάσουν μεγαλύτερη δυσαρμονία

Σύγχρονες θεραπευτικές επιλογές για τον τραυλισμό

Δεν υπάρχει καθολική «θεραπεία ίασης» για τον τραυλισμό, αλλά πολλαπλές θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν να βελτιώσουν την ευχέρεια, την αυτό-εμπιστοσύνη στην επικοινωνία και την ποιότητα ζωής. Τα καλύτερα αποτελέσματα προέρχονται συχνά από εξατομικευμένες, διεπιστημονικές στρατηγικές, που καθοδηγούνται από πιστοποιημένο λογοπαθολόγο (SLP).

1. Λογοθεραπεία

Η λογοθεραπεία παραμένει το θεμέλιο της θεραπείας του τραυλισμού και εστιάζει σε:

• Τεχνικές διαμόρφωσης ευφράδειας: Αργά, σκόπιμα μοτίβα ομιλίας και ομαλές μεταβάσεις από λέξη σε λέξη
• Τροποποίηση τραυλισμού: Μαθαίνουμε να τραυλίζουμε με λιγότερη προσπάθεια και ένταση
• Στρατηγικές ελέγχου αναπνοής και φωνητικής προβολής
• Απευαισθητοποίηση: Μείωση του φόβου της ομιλίας μέσω εξάσκησης και έκθεσης

2. Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT)

Η CBT βοηθά στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπτώσεων του τραυλισμού:

• Μειώνει το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις, που συνδέονται με την επικοινωνία
• Χτίζει ανθεκτικότητα, αυτοπεποίθηση και ενισχύει την αυτό-εικόνα
• Συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με λογοθεραπεία για μακροπρόθεσμο όφελος

3. Ηλεκτρονικές συσκευές και εφαρμογές

Πολλές υποστηρικτικές τεχνολογίες έχουν σχεδιαστεί για να αλλάζουν την ακουστική ανατροφοδότηση, η οποία μπορεί να βελτιώσει προσωρινά την ευχέρεια σε ορισμένους χρήστες:

• Συσκευές καθυστερημένης ακουστικής ανάδρασης (DAF)
• Εργαλεία ανατροφοδότησης με αλλαγή συχνότητας (FAF)
• Εφαρμογές εκπαίδευσης ευχέρειας ομιλίας, που χρησιμοποιούνται με επαγγελματική καθοδήγηση

Αυτά τα εργαλεία δεν είναι θεραπείες, αλλά μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη σε συγκεκριμένες καταστάσεις όπως η δημόσια ομιλία ή οι συνεντεύξεις.

4. Ομάδες υποστήριξης και συμβουλευτική

Η υποστήριξη από την οικογένεια και το σχολείο παρέχει έναν ασφαλή χώρο για τα παιδιά, ώστε να:

• Εξασκηθούν στην ομιλία χωρίς κρίση
• Μοιραστούν στρατηγικές αντιμετώπισης
• Επαναπλαισιώσουν το συναισθηματικό φορτίο του τραυλισμού τους

Σύνοψη

Ο τραυλισμός είναι μια περίπλοκη, νευρολογικά βασισμένη πάθηση με βαθιά γενετικά και ομιλοκινητικά συστατικά, όχι απλώς μια κακή συνήθεια ή συναισθηματικό πρόβλημα. Σήμερα, χάρη στην πρόοδο της επιστήμης και της θεραπείας, οι άνθρωποι που τραυλίζουν έχουν πιο αποτελεσματικά, τεκμηριωμένα εργαλεία από ποτέ άλλοτε, για να διαχειριστούν την ομιλία τους και να ανακτήσουν τη φωνή τους.

Είτε μέσω της λογοθεραπείας, της τεχνολογίας, της ψυχολογικής υποστήριξης ή της έγκαιρης παρέμβασης, η πορεία προς την ευχέρεια λόγου είναι άκρως εξατομικευμένη και απολύτως εφικτή με τη σωστή προσέγγιση και φροντίδα.

Πηγές:
healthline.com
nature.com
ncbi.nlm.nih.gov
asha.org
stutteringhelp.org