Ο σοβαρός λόγος που οι άνδρες δεν πρέπει να πίνουν αναψυκτικά

Τα ζαχαρούχα ποτά είναι η μεγαλύτερη πηγή προστιθέμενης ζάχαρης στη διατροφή.

Περιέχουν συνήθως υψηλές συγκεντρώσεις γλυκαντικών με πολλές θερμίδες, όπως σιρόπι καλαμποκιού με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, σακχαρόζη ή συμπυκνωμένους χυμούς φρούτων.

Μεταξύ 1990 και 2018 σημειώθηκε αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης τέτοιων ποτών κατά σχεδόν 23%.

Οι άνδρες καταναλώνουν περισσότερα τέτοια ποτά από τις γυναίκες.

Πολλές μελέτες έχουν τεκμηριώσει τη σημαντική μείωση της υγείας του σπέρματος, με τη μέση συγκέντρωση σπέρματος να μειώνεται κατά περισσότερο από 50% μεταξύ 1973 και 2018. Η μείωση του συνολικού αριθμού σπερματοζωαρίων, του όγκου του σπέρματος, της κινητικότητας και της βιωσιμότητας των σπερματοζωαρίων, καθώς και η ανώμαλη μορφολογία τους, είναι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αναπαραγωγική υγεία των ανδρών.

Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η κακή ποιότητα του σπέρματος σχετίζεται με μακροχρόνια νοσηρότητα και αυξάνει τους κινδύνους νοσηλείας, ειδικά για διαβητικούς ασθενείς ή άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις.

Η αυξημένη κατανάλωση ποτών με ζάχαρη οδηγεί σε παχυσαρκία, η οποία είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για τη μείωση της ποιότητας του σπέρματος. Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται επίσης με πολλές μεταβολικές παθήσεις, όπως αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένα τριγλυκερίδια και επιταχυνόμενη γήρανση.

Η υψηλή πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών, δηλαδή η τακτική κατανάλωση περισσότερων από επτά τέτοιων ποτών την εβδομάδα, που ισοδυναμεί με 245-262 γραμμάρια ζάχαρης, συνδέεται με σημαντική μείωση της συγκέντρωσης και της κινητικότητας του σπέρματος.

Νέα ανασκόπηση που περιελάμβανε μελέτες που δημοσιεύθηκαν από το 2000 έως το 2024 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνδρες που κατανάλωναν περισσότερα από επτά ποτά με ζάχαρη την εβδομάδα, παρουσίασαν μείωση της συγκέντρωσης σπέρματος κατά 22% σε σύγκριση με τους άνδρες που δεν κατανάλωναν τέτοια ποτά.

Ομοίως, η υψηλότερη πρόσληψη αναψυκτικών με ζάχαρη, συσχετίστηκε αντιστρόφως με τον όγκο του σπέρματος. Σε σύγκριση με τους μη καταναλωτές, οι άνδρες που κατανάλωναν περισσότερα από επτά ποτά με ζάχαρη την εβδομάδα παρήγαγαν 6% χαμηλότερο όγκο σπέρματος.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι η υψηλότερη κατανάλωση αναψυκτικών, συσχετίζεται αρνητικά με την κινητικότητα του σπέρματος. Ωστόσο, η επίδραση βρέθηκε να είναι σχετικά μικρή και στατιστικά μη σημαντική. Έχουν καταγραφεί αντιφατικά ευρήματα σχετικά με τη συσχέτιση μεταξύ της υψηλής κατανάλωσης ποτών με ζάχαρη και της μείωσης του ποσοστού μορφολογικά φυσιολογικού σπέρματος.

Μηχανισμοί μέσω των οποίων τα αναψυκτικά επηρεάζουν την αναπαραγωγική υγεία των ανδρών

Τα αναψυκτικά μπορεί να προκαλέσουν παχυσαρκία, η οποία διαταράσσει τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-όρχεων, προκαλώντας διαταραχή της απόκρισης των γοναδοτροπινών και αλλοίωση του σπέρματος.

Προηγούμενη μελέτη αποκάλυψε ότι η υψηλή κατανάλωση ποτών με ζάχαρη, μείωσε τα επίπεδα ορμονών που συνδέονται με την παραγωγή σπερματοζωαρίων.

Οι ορμονικές διαταραχές θα μπορούσαν να είναι οι υποκείμενοι μηχανισμοί που συσχετίζουν την επίδραση του αυξημένου οξειδωτικού στρες και της μεταβολικής δυσλειτουργίας στην υγεία του σπέρματος.

Τα αναψυκτικά προκαλούν οξειδωτικό στρες δημιουργώντας αντιδραστικά είδη οξυγόνου, τα οποία βλάπτουν το DNA και επηρεάζουν αρνητικά την ικανότητα γονιμοποίησης.

Βλάπτουν επίσης τη μεμβράνη του σπέρματος μέσω της υπεροξείδωσης των λιπιδίων και προάγουν τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία, η οποία μειώνει την κινητικότητα και τη βιωσιμότητα του σπέρματος.

Αυτές οι βλάβες αξιολογούνται συνήθως μέσω μοριακών αναλύσεων.

Το χρόνιο οξειδωτικό στρες προκαλεί επίσης επιταχυνόμενη κυτταρική γήρανση. Η υψηλή κατανάλωση αναψυκτικών με ζάχαρη έχει συσχετιστεί με μικρότερο μήκος των τελομερών των λευκοκυττάρων σε υγιείς ενήλικες, υποδηλώνοντας τον πιθανό ρόλο των αναψυκτικών στην προώθηση της συστηματικής οξειδωτικής βλάβης και της πρόωρης βιολογικής γήρανσης.

Η υψηλότερη κατανάλωση αναψυκτικών προκαλεί επίσης παροδική υπεργλυκαιμία, αυξάνει την παραγωγή ελεύθερων ριζών και επηρεάζει την ενδοθηλιακή λειτουργία τόσο στη μικροαγγειακή όσο και στη μακροαγγειακή κυκλοφορία.

Τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών, όπως το συνένζυμο Q10, οι βιταμίνες C και E και η γλουταθειόνη, έχει δείξει θετικά αποτελέσματα στην άμβλυνση της κυτταρικής βλάβης που προκαλείται από το οξειδωτικό στρες.

Ωστόσο, η ανασκόπηση σημειώνει ότι, ενώ τα συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπερβολική τους χρήση μπορεί, παραδόξως, να βλάψει τη λειτουργία του σπέρματος, και συνιστάται μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά ως ασφαλέστερη και πιο βιώσιμη μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη βελτίωση της ανδρικής αναπαραγωγικής υγείας.

Ορισμένες από τις μελέτες που περιλαμβάνονται στην ανασκόπηση, εξέτασαν επίσης τα ποτά με τεχνητά γλυκαντικά, τα οποία γενικά έδειξαν ελάχιστη ή καμία επίδραση στην υγεία του σπέρματος, αλλά απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για να διευκρινιστούν αυτά τα ευρήματα.

Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, η τακτική κατανάλωση ποτών με ζάχαρη, συνδέεται με μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, της κινητικότητας και αύξηση του κατακερματισμού του DNA, που μπορούν να βλάψουν την αναπαραγωγική υγεία και τη γονιμότητα των ανδρών.

Μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του χαμηλού αριθμού σπερματοζωαρίων, της κινητικότητας και του όγκου. Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την υποστήριξη της ανδρικής αναπαραγωγικής λειτουργίας, προβλέπει αλλαγές στον τρόπο ζωής και μέτρα δημόσιας υγείας με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης αναψυκτικών, τη διατήρηση υγιούς ΔΜΣ και τη βελτίωση της συνολικής μεταβολικής υγείας.

Τα συμπεράσματα της ανάλυσης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients.