Γιατί αυξήθηκαν τα εγκεφαλικά στους νέους: Παράγοντες κινδύνου, έλεγχος και πρόληψη
Το εγκεφαλικό δεν είναι πλέον μια πάθηση που σχετίζεται μόνο με τους ηλικιωμένους.
Ανησυχητικά δεδομένα δείχνουν ότι η συχνότητα των εγκεφαλικών επεισοδίων αυξάνεται μεταξύ των νεότερων ενηλίκων, ακόμη και σε άτομα ηλικίας 20, 30 και 40 ετών. Αυτή η αλλαγή έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και στα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των ασθενών.
Αυτό το άρθρο εξηγεί γιατί τα εγκεφαλικά γίνονται πιο συχνά σε νεότερους πληθυσμούς, επισημαίνει τους βασικούς παράγοντες κινδύνου, ενώ περιγράφει αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης και προσεγγίσεις προσυμπτωματικού ελέγχου που μπορεί να βοηθήσουν στην μείωση μελλοντικών περιπτώσεων.
Γιατί αυξάνονται τα εγκεφαλικά μεταξύ των νέων;
Τα εγκεφαλικά επεισόδια στους νέους αυξάνονται λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων του σύγχρονου τρόπου ζωής, αδιάγνωστων καταστάσεων και καθυστερημένης αναγνώρισης κινδύνου.
Ενώ η συνολική επίπτωση του εγκεφαλικού έχει μειωθεί στους ηλικιωμένους πληθυσμούς λόγω καλύτερης πρόληψης, το αντίθετο συμβαίνει στους νεότερους ενήλικες. Αυτή η ανατροπή αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις κακές συνήθειες του τρόπου ζωής, στην έλλειψη τακτικού ελέγχου και στον αυξανόμενο επιπολασμό χρόνιων καταστάσεων, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης σε νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Βασικοί παράγοντες για την αύξηση των ποσοστών εγκεφαλικών επεισοδίων στους νέους:
- Αυξημένα ποσοστά καπνίσματος και ψυχαγωγικών ναρκωτικών
- Κακές διατροφικές συνήθειες και παχυσαρκία
- Καθιστικός τρόπος ζωής και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Αύξηση στα κρούσματα αδιάγνωστης ή κακής διαχείρισης υπέρτασης
- Διαβήτης τύπου 2 πρώιμης έναρξης και μεταβολικό σύνδρομο
- Υψηλότερος επιπολασμός κολπικής μαρμαρυγής και υπνικής άπνοιας
- Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της COVID-19 σε ορισμένες περιπτώσεις
Ποιοι είναι οι ειδικοί παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό για τους νέους;
Πολλοί παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επηρεάζουν πλέον τα νεότερα άτομα νωρίτερα στη ζωή τους, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιούν.
Πέρα από τις αιτίες που σχετίζονται με την ηλικία, οι νέοι εκτίθενται ολοένα και περισσότερο σε κινδύνους για τον τρόπο ζωής και την υγεία που επιταχύνουν την αγγειακή βλάβη και τον σχηματισμό θρόμβων αίματος.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό σε νεότερα άτομα:
- Υπέρταση (συχνά αδιάγνωστη)
- Διαβήτης ή αντίσταση στην ινσουλίνη
- Κάπνισμα και άτμισμα
- Ψυχαγωγική χρήση ναρκωτικών (ειδικά κοκαΐνη, αμφεταμίνες)
- Υψηλή χοληστερόλη και κακή διατροφή
- Σωματική αδράνεια
- Παχυσαρκία
- Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. λύκος, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο)
- Χρήση από του στόματος αντισυλληπτικών (ειδικά σε συνδυασμό με το κάπνισμα)
- Ημικρανία με αύρα
- Οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιαγγειακής νόσου
Πώς μπορεί να προληφθεί το εγκεφαλικό σε νεότερους πληθυσμούς;
Τα περισσότερα εγκεφαλικά σε νεαρά άτομα μπορούν να προληφθούν μέσω προληπτικών αλλαγών στον τρόπο ζωής, έγκαιρης ανίχνευσης κινδύνου και κατάλληλης ιατρικής φροντίδας.
Η εστίαση στην πρόληψη σημαίνει αντιμετώπιση των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου προτού οδηγήσουν σε σοβαρά αγγειακά επεισόδια.
Στρατηγικές πρόληψης βασισμένες σε στοιχεία:
- Τακτικός έλεγχος αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης από την ηλικία των 20 ετών και μετά
- Διατήρηση υγιούς βάρους και περιφέρειας μέσης
- Προτεραιότητα σε μια μεσογειακή διατροφή (πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, υγιή λίπη)
- Άσκηση για τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα
- Αποφυγή καπνίσματος, κατάχρησης αλκοόλ και παράνομων ναρκωτικών
- Διαχείριση του στρες και βελτίωση της ποιότητας του ύπνου
- Παρακολούθηση σακχάρου αίματος και ευαισθησίας στην ινσουλίνη
- Εξέταση από γιατρό για τυχόν νευρολογικά προειδοποιητικά σημάδια (π.χ. μούδιασμα, αλλαγές όρασης, δυσκολία ομιλίας)
Υπάρχουν εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου για τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε νεαρούς ενήλικες;
Ναι, αρκετές ιατρικές αξιολογήσεις και δείκτες υγείας μπορούν να βοηθήσουν στον έγκαιρο εντοπισμό του κινδύνου εγκεφαλικού, ακόμη και σε άτομα κάτω των 45 ετών.
Αν και δεν υπάρχει καθολικό τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου για καθαυτό το εγκεφαλικό, οι γιατροί μπορούν να ανιχνεύσουν τον κίνδυνο μέσω κλινικής αξιολόγησης, απεικόνισης και εξέτασης αίματος.
Κοινές μέθοδοι προσυμπτωματικού ελέγχου και διάγνωσης:
| Εξέταση | Σκοπός | Πότε χρησιμοποιείται |
| Μέτρηση αρτηριακής πίεσης | Ανιχνεύει την υπέρταση | Κατά τη διάρκεια των τακτικών εξετάσεων |
| Λιπιδικό πάνελ | Αξιολογεί τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια | Κάθε 4-6 χρόνια ή πιο συχνά |
| Γλυκόζη νηστείας / HbA1c | Έλεγχος για διαβήτη ή προδιαβήτη | Εάν είστε υπέρβαροι ή με σχετικό οικογενειακό ιστορικό |
| Ηχοκαρδιογράφημα | Έλεγχοι για καρδιακές ανωμαλίες ή θρόμβους | Εάν υπάρχουν συμπτώματα καρδιακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου |
| Υπερηχογράφημα καρωτίδας | Αξιολογεί τη στένωση των αρτηριών του λαιμού | Εάν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή έχετε οικογενειακό ιστορικό |
| Μαγνητική ή αξονική τομογραφία εγκεφάλου | Ανιχνεύει σιωπηλά εγκεφαλικά επεισόδια ή αγγειακές βλάβες | Εάν εμφανιστούν νευρολογικά συμπτώματα |
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί το άγχος να προκαλέσει εγκεφαλικό στους νέους;
Το χρόνιο στρες μπορεί να συμβάλει στην υπέρταση και τη φλεγμονή, αυξάνοντας τον κίνδυνο εγκεφαλικού με την πάροδο του χρόνου. Το οξύ στρες μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο σε άτομα με υποκείμενες ευπάθειες.
Είναι τα αντισυλληπτικά κίνδυνος εγκεφαλικού για τις νεαρές γυναίκες;
Ναι. Ορισμένα ορμονικά αντισυλληπτικά -ειδικά όταν συνδυάζονται με κάπνισμα ή ημικρανία με αύρα- μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε γυναίκες κάτω των 35 ετών.
Είναι πιο πιθανό να μη διαγνωστούν σωστά τα εγκεφαλικά σε νεαρά άτομα;
Ναι. Τα συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου σε νεότερους ενήλικες συχνά συγχέονται με λιγότερο σοβαρές καταστάσεις, οδηγώντας σε καθυστερημένη διάγνωση και θεραπεία.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια του εγκεφαλικού σε άτομα κάτω των 40 ετών;
Ξαφνικό μούδιασμα, πτώση του προσώπου, δυσκολία στην ομιλία, αλλαγές στην όραση, σοβαρός πονοκέφαλος ή ανισορροπία —ακόμα και σε υγιή άτομα— μπορεί να σηματοδοτούν εγκεφαλικό επεισόδιο.
Πώς επηρεάζει η COVID-19 τον κίνδυνο εγκεφαλικού στους νέους;
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η COVID-19 μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πήξης του αίματος, οδηγώντας σε εγκεφαλικά ακόμη και σε νεαρά, προηγουμένως υγιή άτομα.
Σύνοψη
Η αύξηση του εγκεφαλικού στους νεαρούς ενήλικες είναι μια αυξανόμενη ανησυχία, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω αυξημένης ευαισθητοποίησης, καλύτερου ελέγχου και ισχυρότερων προληπτικών μέτρων υγείας. Η αναγνώριση των προειδοποιητικών σημαδιών και η λήψη προληπτικών μέτρων μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού στους νέους. Οι πρώιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής, οι τακτικές εξετάσεις και η αποφυγή γνωστών παραγόντων αγγειακού κινδύνου μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Πηγές:
