Ποια αντηλιακά είναι ασφαλή; Ανησυχητικά τα ευρήματα της FDA

«Τα κριτήριά μας περιλαμβάνουν την ικανότητα των δραστικών συστατικών του αντηλιακού να παρέχουν ισορροπημένη προστασία τόσο από τις ακτίνες UVA όσο και από τις ακτίνες UVB, καθώς και τυχόν επικίνδυνα χημικά συστατικά στο προϊόν», δήλωσε ο David Andrews, αναπληρωτής επιστημονικός διευθυντής της Environmental Working Group (EWG), μιας οργάνωσης καταναλωτών που εκδίδει τον ετήσιο οδηγό αντηλιακών προϊόντων από το 2007.

Ο Οδηγός Αντηλιακών Προϊόντων 2025, που κυκλοφόρησε στις 20 Μαΐου, περιλαμβάνει τα καλύτερα αντηλιακά προϊόντα για μωρά και παιδιά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με την καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής, αντηλιακά προϊόντα καθημερινής χρήσης με υψηλή βαθμολογία, συμπεριλαμβανομένων ενυδατικών προϊόντων με αντηλιακό δείκτη προστασίας (SPF), τα καλύτερα προϊόντα προστασίας των χειλιών με αντηλιακό δείκτη προστασίας και τα κορυφαία αντηλιακά προϊόντα για ψυχαγωγικές δραστηριότητες, σχεδιασμένα για υπαίθριες δραστηριότητες, όπως αθλήματα ή διακοπές στην παραλία.

«Υπάρχουν σχεδόν 500 προϊόντα που συνιστούμε στους καταναλωτές να αναζητήσουν ως πρώτη επιλογή», δήλωσε ο Andrews. «Θέλουμε οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν αντηλιακά και ταυτόχρονα να αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να προστατεύσουν το δέρμα τους, όπως είναι η αναζήτηση σκιάς, η χρήση καπέλων με φαρδύ γείσο, τα ελαφριά μακρυμάνικα πουκάμισα και παντελόνια και η κάλυψη των ποδιών».

Η επιλογή να μην προστατεύετε το δέρμα σας από τον ήλιο, μια ιδέα που προωθούν ορισμένοι influencers στο Tiktok, δεν πρέπει να αποτελεί επιλογή, σύμφωνα με την Kathleen Suozzi, χειρουργό δερματολόγο στην Ιατρική Σχολή του Yale.

«Έρευνες έχουν δείξει ότι η υπεριώδης ακτινοβολία από τον ήλιο, είναι μια σημαντική αιτία δερματολογικών καρκίνων, όπως το μελάνωμα. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Η υπεριώδης ακτινοβολία περιλαμβάνει τόσο UVA όσο και UVB ακτίνες, και γνωρίζουμε ότι και οι δύο βλάπτουν το DNA των κυττάρων του δέρματος», δήλωσε η Suozzi στο CNN.

Ανησυχίες για τα χημικά αντηλιακά

Υπάρχουν δύο τύποι αντηλιακών: τα χημικά και τα φυσικά. Τα χημικά αντηλιακά περιέχουν οργανικές ενώσεις με βάση τον άνθρακα, οι οποίες δημιουργούν μια χημική αντίδραση, που απορροφά τις ακτίνες UV, μετατρέποντάς τες σε θερμότητα που απελευθερώνεται στο δέρμα..

Δοκιμές της Αμερικανικής Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) διαπίστωσαν ότι επτά χημικά συστατικά απορροφήθηκαν από το δέρμα στην κυκλοφορία του αίματος μετά από μόνο μία ημέρα χρήσης.

Η συγκέντρωση των επτά χημικών ουσιών στο αίμα αυξανόταν κάθε μέρα μετά την εφαρμογή και παρέμενε πάνω από τα επίπεδα ασφαλείας της FDA μια εβδομάδα αργότερα. Δύο από αυτές τις χημικές ουσίες παρέμεναν πάνω από τα όρια ασφαλείας την 21η ημέρα.

Μόλις εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, αυτές οι χημικές ουσίες περνούν μέσω των λυμάτων στο νερό, απειλώντας τους κοραλλιογενείς υφάλους και την υδρόβια ζωή.

Λόγω της αυξανόμενης καταστροφής των κοραλλιογενών υφάλων τους, η Χαβάη, το Κι Γουέστ της Φλόριντα, οι Αμερικανικές Παρθένοι Νήσοι, το Μποναίρ, η Αρούμπα και το Παλάου, ένα νησί στον Ειρηνικό, έχουν απαγορεύσει τη χρήση αρκετών χημικών αντηλιακών.

Η οξυβενζόνη, την οποία περιείχε το 70% των αντηλιακών, έχει επίσης συνδεθεί με χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης σε εφήβους, ορμονικές αλλαγές στους άνδρες, κυήσεις μικρότερης διάρκειας και διαταραχές στο βάρος γέννησης των μωρών.

Ωστόσο, η χρήση της οξυβενζόνης έχει μειωθεί δραματικά, σύμφωνα με τον Οδηγό Αντηλιακών Προϊόντων 2025 της EWG. Πλέον, περιέχεται μόνο στο 9% των προϊόντων.

Το Personal Care Products Council, που εκπροσωπεί τους κατασκευαστές αντηλιακών, διαφώνησε με τα ευρήματα της έκθεσης.

«Αυτή η έκθεση προκαλεί σύγχυση στους καταναλωτές και ενέχει σοβαρό κίνδυνο, καθώς υπονομεύει την εμπιστοσύνη του κοινού σε προϊόντα που είναι αυστηρά ελεγμένα και εξαιρετικά αποτελεσματικά στην προστασία από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία», δήλωσε η επικεφαλής επιστήμονας και εκτελεστική αντιπρόεδρος, Alexandra Kowcz.

Ασφάλεια των αντηλιακών με φυσικά συστατικά

Τα αντηλιακά με βάση φυσικά συστατικά λειτουργούν διαφορετικά. Αντί να απορροφώνται από το δέρμα, τα φυσικά συστατικά εκτρέπουν και εμποδίζουν φυσικά τις ακτίνες του ήλιου. Το οξείδιο του ψευδαργύρου και το διοξείδιο του τιτανίου είναι τα δύο συστατικά αντηλιακών με βάση τα ορυκτά που έχουν εγκριθεί από την FDA και δεν φαίνεται να βλάπτουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, δήλωσε ο Andrews.

«Από τα 2.217 προϊόντα που δοκιμάσαμε για την έκθεση του 2025, το 43% περιέχουν οξείδιο του ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου, σε σύγκριση με μόλις 17% το 2007», δήλωσε ο Andrews. «Αυτό είναι καλό νέο για τους καταναλωτές και το περιβάλλον».

Ωστόσο, ορισμένα προϊόντα με βάση τα ορυκτά μπορεί να περιέχουν χημικά «ενισχυτικά» που έχουν σχεδιαστεί για να αυξάνουν τεχνητά τον δείκτη προστασίας από τον ήλιο, σύμφωνα με την έκθεση.

«Η χρήση χημικών ενισχυτικών μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη συγκέντρωση ενεργών ορυκτών συστατικών σε βάρος της ασφάλειας των καταναλωτών», δήλωσε ο Andrews. «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα αντηλιακά παρέχουν τον δείκτη αντηλιακής προστασίας που αναγράφεται στις ετικέτες τους, καθώς και ισορροπημένη προστασία από τις ακτίνες UVA και UVB. Όταν η FDA εξέτασε τα καλλυντικά σε μορφή αεροζόλ πριν από μερικά χρόνια, διαπίστωσε ότι ορισμένα προϊόντα είχαν πολύ μικρά σωματίδια που μπορούν να εισπνεύσουν οι καταναλωτές και να προκαλέσουν πιθανές βλάβες στην υγεία τους. Το ίδιο ισχύει και για τα αντηλιακά σπρέι», είπε ο Andrews.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος, η εισπνοή τέτοιων σωματιδίων μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία ατόμων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως «άτομα με καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις, διαβητικούς, ηλικιωμένους και παιδιά έως 18 ετών».

Ωστόσο, τα αντηλιακά σε μορφή σπρέι παραμένουν δημοφιλή στους καταναλωτές -το 26% των αντηλιακών που δοκιμάστηκαν ήταν σπρέι- παρά τους πιθανούς κινδύνους που εγκυμονεί η εισπνοή τους και τη δυσκολία να παρέχουν ομοιόμορφη και επαρκή κάλυψη, είπε ο Andrews.

Η FDA ζήτησε επίσης ο ανώτατος δείκτης αντηλιακής προστασία να είναι 60, καθώς οποιοδήποτε όφελος πάνω από 60 είναι εξαιρετικά μικρό. Επομένως, η επισήμανση στα αντηλιακά με επίπεδα υψηλότερα από 60 SPF θα μπορούσε να είναι παραπλανητική, δίνοντας μια ψευδή αίσθηση προστασίας από τον ήλιο. Αυτό όμως δεν έχει επιτευχθεί και οι καταναλωτές συνεχίζουν να ξοδεύουν χρήματα για αυτά τα προϊόντα.

«Ένας από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τις αγορές των καταναλωτών είναι ο υψηλότερος δυνατός δείκτης SP. Οι καταναλωτές δεν καταλαβαίνουν ότι οι υψηλότερες τιμές SPF δεν προσφέρουν σαφές όφελος», κατέληξε ο Andrews.

Πηγή: CNN